ชีวิตที่พอเพียง 4439. อยู่กับผู้ป่วยโรคสมองเสื่อม (๔๘) บันทึกเดือนมีนาคม ๒๕๖๖

ผมเล่าเรื่องชีวิตยามสมองเสื่อมของสาวน้อยเป็นระยะๆ (๑) (๒) (๓) (๔) (๕) (๖) (๗) (๘) (๙) (๑๐) (๑๑) (๑๒) ๑๓ ๑๔ ๑๕ ๑๖ ๑๗ (๑๘) (๑๙) (๒๐) (๒๑) (๒๒) (๒๓) (๒๔) (๒๕) (๒๖) (๒๗) ๒๘ ๒๙ ๓๐ ๓๑ ๓๒ ๓๓ ๓๔ ๓๕ (๓๖) (๓๗) (๓๘) (๓๙) (๔๐) (๔๑) (๔๒) (๔๓) (๔๔) (๔๕) (๔๖) (๔๗) เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์กับท่านผู้อื่นที่ต้องเผชิญสภาพคล้ายๆ กัน ที่นับวันจะมีจำนวนมากขึ้น

ชอบกินกล้วยหอม

กล้วยหอมเป็นผลไม้โปรด ผมเอาให้เธอปอกกินเอง เพื่อให้ได้ใช้กล้ามเนื้อมือ เป็นการกระตุ้นสมองทางหนึ่ง

ส้มสายน้ำผึ้งเป็นอีกผลไม้ที่ชอบ ผมจิกเปลือกนิดหนึ่ง แล้วส่งให้เธอปอกกินเอง ตอนนี้บางครั้งเธอปอกแล้วแทะกินทั้งลูก ไม้แกะออกเป็นกลีบ สะท้อนความเสื่อมถอยของสมอง

ขนุนก็เป็นผลไม้โปรด ลูกสาวปลูกที่บ้าน ๑ ต้น และที่สวนลาดพร้าวสองต้น ช่วงนี้มีให้กินบ่อย ต้องแบ่งให้ มิฉนั้นมีเท่าไรกินหมด

อย่าทำตกแตกนะ

ทุกวันในตอนค่ำทุ่มเศษๆ ผมทำหน้าที่อาบน้ำให้ เมื่อเช็ดตัวและสวมเสื้อนอนแล้ว ก็ถึงตอนแปรงฟัน ที่จะต้องให้เธอถอดฟันปลอม ทุกครั้งที่เธอถอดส่งให้ผม เธอจะกำชับทุกครั้งว่า อย่าทำตกนะ เดี๋ยวแตก พูดอย่างนี้ทุกวัน

บางวันเธอลืมว่า ถอดฟันปลอมทำอย่างไร ผมต้องทำท่าให้ดู จึงจำได้ นานๆ ครั้ง ทำอย่างไรก็จำไม่ได้ ผมต้องถอดให้อย่างประดักประเดิด

ไอ เลิฟ ยู

บ่อยครั้งที่ผมสำลักน้ำบ้าง สำลักอาหารบ้าง ทำให้ไอ เธอจะแสดงท่าทีเป็นห่วง ผมก็จะบอกว่า ไอ เลิฟ ยู เธอจะหัวเราะชอบใจ บางครั้งก็หลุดคำคมๆ ออกมา

เสด็จโตเกียว

วันที่ ๑๕ มีนาคม ๒๕๖๖ ตอนบ่ายแก่ๆ ผมนั่งทำงานที่ระเบียงบ้าน เธอนั่งอยู่ข้างๆ มีคนโทรศัพท์มานัดแนะเรื่องทำพาสปอร์ตฉบับที่สอง เอาไว้เผื่อการทำวีซ่าช้า ไม่ทันการเดินทางอีกการเดินทางหนึ่ง เธอถามว่าจะไปไหน ผมตอบว่าไปญี่ปุ่น เธอถามว่าไปทำอะไร ตอบว่าไปประชุม PMAC รับใช้สมเด็จพระเทพฯ เธอถามว่า สมเด็จพระเทพฯเสด็จหรือ ผมตอบว่า ไม่เสด็จ มีแต่หมอวิจารณ์เสด็จ

เธอหัวเราะชอบใจ คือรู้ทันมุขของผม เรื่องสมองดีด้านคำที่เป็นมุขนี้แปลกมาก เพราะบ่อยมากที่เธอพูดเรื่องในชีวิตปกติประจำวันไม่ได้ เช่นเวลาโดนมดกัดเธอบอกเป็นคำไม่ได้ ทำได้แค่ระล่ำระลักและชี้ไปที่ขาที่โดนมดกัด

ได้รถเข็นนั่งตัวใหม่

ลูกสาวคนโตซื้อรถเข็นนั่งตัวใหม่มาให้ เพื่อเตรียมพาไปเที่ยวตลาด เย็นวันที่ ๑๕ มีนาคม ๒๕๖๖ จึงได้โอกาสฉลอง และเย็นวันที่ ๑๖ ลูกสาวนั่งให้เธอเข็น เพราะตอนเที่ยงแต่งตัวให้เสร็จเพื่อจะพาไปตลาดวัดศาลเจ้า เธอกลับไม่ยอมไป

ระวังรถ

ระหว่างเข็นรถเดินออกกำลังทุกวัน เธอจะชะโงกดูรถยนต์ทุกครั้ง หากมีรถยนต์ หรือรถมอเตอร์ไซคล์ ขับมา เธอจะไม่ออกไปที่ริมถนน ผมบอกว่าเราอยู่ริมถนนไม่อันตรายก็ไม่ฟัง เป็นอย่างนี้ทุกวัน

ให้ล็อกประตูบ้าน เก็บของ

ความระมัดระวังความปลอดภัยตนเองและสิ่งของเป็นเรื่องใหญ่ ก่อนออกจากบ้านเธอจะถามว่าปิดประตูบ้านหรือยังทุกครั้ง แม้แต่เสื้อผ้าที่ซักแล้ว ตอนจะออกไปเดินออกกำลัง เธอจะบอกให้เอาเก็บในบ้าน กลัวหาย

ความระมัดระวังเกินพอดีนี้ น่าจะบ่งชี้ความเสื่อมของสมองส่วน EF – Executive Functions

ไปไหน กลับเมื่อไร

เมื่อเห็นผมแต่งตัวเตรียมออกนอกบ้าน เธอจะถามทุกครั้ง ว่า ไปไหน ตามด้วย กลับเมื่อไร และแสดงการยอมรับ ลูกสาวและแม่บ้านของูกสาว เล่าว่า ในช่วงที่ผมออกจากบ้าน เธอจะถามบ่อยๆ ว่า เมื่อไรพ่อจะกลับ

ชมดอกไม้สวย

ลูกสาวได้เมล็ดพันธุ์ดอกไม้ต่างประเทศมา เอามาปลูกใส่กระถาง เมื่อออกดอกก็ยกมาตั้งตรงใกล้ระเบียงที่เธอนั่งเป็นประจำ เธอจะชมว่าสวยไม่ขาดปาก

เย็นวันที่ ๒๖ มีนาคม ออกไปเดินออกกำลัง ไปเห็นดอกไม้ที่เพื่อนบ้านปลูกไว้ ก็เอ่ยชมว่าสวย ผมจึงชวนถ่ายรูป การได้ถ่ายรูป และชมรูปตนเองกับดอกไม้ให้ความสุขความพึงพอใจ

ผมตีความว่า การที่เธอยังบอกได้ว่าดอกไม้สวย แสดงว่าสมองส่วนหนึ่งยังใช้การได้ดี และแสดงว่าเธอมีความสุขในชีวิตตามที่เป็นอยู่

เดินช้าลง และหูตึงขึ้น

ปลายเดือนมีนาคม ๒๕๖๖ ผมสังเกตว่าเธอเดินช้าลง หูตึงขึ้น และความเข้าใจปัจจุบันขณะเสื่อมลงไปอีก เช่นหลังอาบน้ำ จะทำอะไรต่อ เช็ดตัวเสร็จ จะทำอะไรต่อ เธอจะบอกเองไม่ได้

วิจารณ์ พานิช

๓๑ มี.ค. ๖๖