ชีวิตที่พอเพียง 4281. อยู่กับผู้ป่วยโรคสมองเสื่อม (๔๐) บันทึกเดือนกรกฎาคม ๒๕๖๕

ผมเล่าเรื่องชีวิตยามสมองเสื่อมของสาวน้อยเป็นระยะๆ (๑) (๒) (๓) (๔) (๕) (๖) (๗) (๘) (๙) (๑๐) (๑๑) (๑๒) ๑๓ ๑๔ ๑๕ ๑๖ ๑๗ (๑๘) (๑๙) (๒๐) (๒๑) (๒๒) (๒๓) (๒๔) (๒๕) (๒๖) (๒๗) ๒๘ ๒๙ ๓๐ ๓๑ ๓๒ ๓๓ ๓๔ ๓๕ (๓๖) (๓๗) (๓๘) (๓๙) เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์กับท่านผู้อื่นที่ต้องเผชิญสภาพคล้ายๆ กัน ที่นับวันจะมีจำนวนมากขึ้น

ดอกไม้สวย

เวลาออกไปเดินนอกบ้านตอนเย็น บ่อยครั้งที่เธอชี้ให้ผมดูดอกไม้สวย ช่วยให้ผมใจชื้น ว่าที่เธอได้รับการเลี้ยงดูจากผมและลูกๆ ช่วยให้เธอมีชีวิตที่มีความสุข แม้สมองด้านความจำจะเสื่อม แต่ความรู้สึกด้านอารมณ์ยังดี และมีความสุขในชีวิตตามอัตภาพ

หกล้ม

ค่ำวันที่ ๓ กรกฎาคม ๒๕๖๕ เธอนั่งเก้าอี้พลาด ล้มก้นกระแทก และศีรษะไปฟาดผนังห้อง ได้เห็นประโยชน์ของพื้นห้องที่บุกระเบื้องยางชนิดมียางหยุ่นกันกระแทก

ได้เห็นว่า เมื่อหกล้มลงไปนั่งกับพื้น เธอลุกขึ้นเองไม่ได้ ผมช่วยอุ้มโดยประคองสองข้างรักแร้ เธอก็ทานน้ำหนักตัวเองไม่ได้ ต้องนั่งรอตั้งหลักนานนับสิบนาที แล้วช่วยโดยดึงขาและให้เธอใช้ขาช่วยยันด้วย

หลังจากนั้นเธอไม่บ่นเรื่องปวดที่ศีรษะที่กระทบผนังห้อง แสดงว่าคงเจ็บไม่มาก

ใส่ฟันปลอมให้ด้วย

เช้าวันที่ ๓ กรกฎาคม ๒๕๖๕ เธอถือฟันปลอมยิ้มร่ามายื่นให้ผม ให้ช่วยใส่ให้ด้วย เห็นได้ชัดว่า เธอลืมวิธีกลับทางของฟันปลอมให้ตรงกับสภาพของปาก เมื่อผมกลับทางฟันปลอมส่งเข้าปากเธอ และสวมได้ เธอหัวเราะ สภาพแบบนี้เกิดบ่อยขึ้นมาก น่าจะประมาณหนึ่งในสามของวัน

ดีที่เธอไม่รู้สึกอึดอัดในความหลงลืมของตน

มีคนมาเคาะประตู

ตีสี่เช้ามืดวันที่ ๔ กรกฎาคม ๒๕๖๕ เธอพูดว่า “มีคนมาเคาะ” แล้วลุกขึ้นจากเตียง เดินไปที่ประตูห้องนอน ยืนรีรออยู่นาน แล้วเดินกลับมาขึ้นเตียงนอน ผมนอนนิ่งรอดูว่าเธอจะทำอย่างไร

เธอนอนต่อในลักษณะเหมือนกับไม่ได้ลุกขึ้นไปเดินอยู่ตั้งนาน ทำให้สงสัยว่า นี่คืออาการของคนละเมอหรือไม่

สอนวิธีปอกไข่ต้ม

ทุกเช้า เราให้เธอกินไข่ต้ม ๑ ฟอง ก่อนหน้านี้เธอปอกกินเอง แต่ตอนนี้ปอกเองไม่เป็นเสียแล้ว เธอจะหยิบไข่ส่งให้ผมช่วยปอก ผมจะเอาไข่กระทบพื้นซีเมนต์ของยกพื้นวางของข้างๆ ที่เรานั่งให้ดู แล้วให้เธอทำเอง เธอก็ทำเองได้บ้างไม่ได้บ้าง หลักการคือ ไม่ทำให้ทั้งหมด หาทางช่วยตัวเองได้มากที่สุด ไปนานที่สุด

ปอกมังคุดกินได้เอง

มังคุดเป็นของโปรด ผมไปซื้อมาเก็บไว้ เอาให้เธอกินครั้งละ ๒ - ๓ ลูก เธอใช้มือบีบ ปอกมังคุดกินเองได้โดยไม่ต้องใช้มีด ผมวางเป้าหมาย ซื้อมังคุดมาให้เธอออกกำลังมือ และช่วยตัวเองในเรื่องนี้ ไปได้นานๆ

Pleasant moment

คุณหมอโกมาตร จึงเสถียรทรัพย์ แนะนำว่า ในการดูแลคนสมองเสื่อมต้องหา pleasant moment ให้พบ ซึ่งก็คือเรื่องหรือกิจกรรมที่เขาชอบ ทำแล้วมีความสุขความพึงพอใจ ผมกลับมาค้นที่บ้านจึงพบ บล็อก ที่มีคำแนะนำ ๕๐ ข้อ (ก) ที่น่าสนใจมาก

ผมบอกคุณหมอโกมาตรว่า ผมค้นพบ pleasant moment ของคุณหมออมรามานานสองสามปีแล้ว แต่มันเป็นของแสลง เพราะสิ่งที่เธอชอบคือกิน กินจนอ้วนพุงย้อย

แต่เมื่อกลับมาบ้าน ผมก็นึกขึ้นได้ว่า ผมต้องค้นหาสิ่งที่เธอชอบที่ไม่แสลง

ลูกชายชมว่าแม่อารมณ์ดี

ลูกชาย (วิจักขณ์ พานิช) ทำงานด้านส่งเสริมการพัฒนาจิตวิญญาณ แก่คนทั่วไป (วัชรสิทธา และ อวโลกิตะ) นานๆ มาเยี่ยมแม่ครั้งหนึ่ง วันที่ ๒๓ กรกฎาคม มาอยู่ค่อนวัน ก่อนกลับบอกว่าดีใจที่เห็นแม่มีอารมณ์แจ่มใสชื่นบาน เป็นเรื่องที่ผมภูมิใจมาก ที่สามารถจัดปฏิสัมพันธ์และดูแลเธอ จนประสบความสำเร็จดังกล่าว

สัญญาณเสื่อมถอย

ความเสื่อถอยเกิดขึ้นเร็ว ต้นเดือนยังดี ปลายเดือนทำไม่ได้ ใน ๒ เรื่อง (๑) สวม pampers เอง ตอนหลังอาบน้ำ (๒) ลืมสวมฟันปลอมหลังตื่นนอน ต้นเดือนไม่เป็น ปลายเดือนเป็นเกือบทุกวัน บางวันต้องเดินไปห้องน้ำ ๓ ครั้ง จึงได้สวม บางวันเอามาให้ผมสวมให้ เพราะจัดท่าเองไม่ถูก ผมไม่ไปหยิบฟันปลอมมาสวมให้ เพราะต้องการให้เธอเดินไปใส่เอง ให้ได้มีการเคลื่อนไหวร่างกาย เป็นการชะลอความเสื่อมถอยไปในตัว

วิจารณ์ พานิช

๒๙ ก.ค. ๖๕