กรณีคุณ rassalin บุคคลไร้รากเหง้าประเภท ๐ กับการได้สัญชาติไทย

จากคำถามของคุณ rassalin บุคคลไร้รากเหง้าประเภท ๐ กับการได้สัญชาติไทย เมื่อ ๓๐ เมษายน ๒๕๕๖ ว่า
"หนูไม่รู้ว่าเค้าถามกันในนี้หรือเปล่านะค่ะ คือแบบนี้นะค่ะ หนูเกิดวันที่ ๒๑ เมษายน ๒๕๓๔ ปัจจุบันอายุ ๒๓ ค่ะมีใบรับรองการเกิดจากโรงพยาบาลแม่สาย มีชื่อมารดาแต่ไม่มีชื่อบิดา แม่ของหนูเป็นชาวเขาฝั่งพม่าแต่ไม่มีใบอะไรเกี่ยวกับแม่เลยนะค่ะ เพราะแม่เอาหนูมาให้แม่บุญธรรมเลี้ยงตั้งแต่หนูยังเด็ก (แม่บุญธรรมเล่าให้ฟัง)
ตอนนี้ก็มีบัตรหัวศูนย์นะค่ะ อยากรู้ว่าหนูจะมีสิทธิได้สัญชาติไทยไหมค่ะ จริงๆเคยไปขอสัญชาติไทยตั้งหลายครั้งแต่ทางอำเภอบอกไม่ได้ เพราะไม่ระบุชื่อบิดา แม่บุญธรรมจะเดินเรื่องขอรับเป็นบุตรบุญธรรมตามกฎหมายก็ไม่ได้เพราะไม่ระบุบิดา หนูควรจะทำยังไงค่ะ"

สรุปข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการเกิดเบื้องต้น ได้ว่า
คุณ rassalin เกิดที่ รพ.แม่สาย (มีหนังสือรับรองการเกิด ท.ร.๑/๑) เมื่อ ๒๑ เมษายน ๒๕๓๔ บิดาไม่ปรากฏ มารดาเป็นชาวเขามาจากฝั่งประเทศพม่า (มารดาเกิดที่ประเทศพม่า) โดยไม่มีหลักฐานใด ๆ เลย (ไม่มีการบันทึกทางทะเบียนของไทย)
ได้บัตรประจำตัวบุคคลผู้ไม่มีสถานะทางทะเบียน "บุคคลเลข ๐"
ปัจจุบันคุณ rassalin อยู่ในความอุปการะของหญิงบุคคลสัญชาติไทยมาตั้งแต่เด็กเล็ก ๆ (ยังไม่เดียงสา) ที่กำลังจะจดทะเบียนรับคุณ rassalin เป็นบุตรบุญธรรมให้ถูกต้องตามกฎหมายไทย
คุณ rassalin เคยยื่นเรื่องขอสัญชาติไทยต่ออำเภอแม่สายหลายครั้ง แต่ยังไม่ได้ เพราะ "ไม่ปรากฏชื่อบิดา"

ลองวิเคราะห์ มีประเด็นที่น่าศึกษา
ในประเด็นห้วงเวลาการเกิด และการขอสัญชาติไทยของคุณ rassalin

ลองเทียบเคียงกรณีศึกษาต่าง ๆ ดังนี้

๑. กรณีคุณ rassalin เกิด ๒๑ เมษายน ๒๕๓๕ มี ท.ร.๑/๑ (หนังสือรับรองการเกิด ร.พ.แม่สาย) ถือเป็น “บุคคลไร้รากเหง้า" ไม่ปรากฏบิดา ที่มีมารดาเกิดต่างประเทศ? และเป็นบุคคลต่างด้าว เข้าเมืองโดยมิชอบฯ อยู่ในช่วง ๒๖ กุมภาพันธ์ ๒๕๓๕ ถึง ๒๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๑ ซึ่ง ปว.๓๓๗ ถูกยกเลิกแล้ว แต่อยู่ในบังคับของ พรบ.สัญชาติ ฉบับที่ ๒ พ.ศ.๒๕๓๕ เป็นบุคคลที่ไม่ได้สัญชาติไทยโดยการเกิดตามหลักดินแดน ตาม มาตรา ๗ ทวิ วรรคหนึ่ง เพราะมีมารดาที่เข้าเมืองโดยมิชอบ ฯ (เกิดต่างประเทศ) ขอสัญชาติไทยตามมาตรา ๗ ทวิ วรรคสาม แห่งพรบ.สัญชาติ ฉบับที่ ๔ พ.ศ.๒๕๕๑ (กลุ่มเป้าหมายตามยุทธศาสตร์ฯ กลุ่มที่ ๓ กลุ่มคนไร้รากเหง้า) คุณ rassalin ไม่เข้าเงื่อนไขที่จะได้สัญชาติไทยตาม มาตรา ๒๓ เพราะมารดา(เกิดต่างประเทศ)ไม่ได้รับผลกระทบจาก ปว.๓๓๗

๒. ใกล้เคียงกับกรณีของ ด.ช.เก่ง (บุคคลไร้รากเหง้า) เกิด ๒๗ พฤษภาคม ๒๕๕๐ มี ท.ร.๑/๑ (หนังสือรับรองการเกิด ร.พ.นพรัตนราชธานี) จากแม่ที่ใช้ภาษาพม่าซึ่งในขณะที่เกิดนั้นมารดาไม่มีเอกสารประจำตัวใด ๆ ที่ใช้แสดงตนว่าชื่ออะไร สัญชาติอะไร (ไม่ได้รับการบันทึกทางทะเบียน) และ มิได้แจ้งชื่อว่าบิดาคือใคร (บิดาไม่ปรากฏ และไม่ได้รับการบันทึกทางทะเบียน) ซึ่งเป็นการเกิดในช่วง ๒๖ กุมภาพันธ์ ๒๕๓๕ ถึง ๒๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๑ เพราะมารดา(เกิดต่างประเทศ?)ไม่ได้รับผลกระทบจาก ปว.๓๓๗ ปัจจุบันสามีภรรยาไร้สัญชาติชาวมุสลิมมาจากประเทศพม่ากำลังดำเนินการขอรับ ด.ช.เก่ง เป็นบุตรบุญธรรม (ด.ช.เก่งฯ ได้รับการบันทึกทางทะเบียน บุคคลเลข ๐) ไม่เข้าเงื่อนไขที่จะได้สัญชาติไทยตาม มาตรา ๒๓ ขอสัญชาติไทยตามมาตรา ๗ ทวิ วรรคสาม แห่งพรบ.สัญชาติ ฉบับที่ ๔ พ.ศ.๒๕๕๑

๓. ใกล้เคียงกับกรณีของนายเอกณรงค์ (บุคคลไร้รากเหง้า) เกิด ๒๖ มิถุนายน ๒๕๓๖ มี ท.ร.๑/๑ (หนังสือรับรองการเกิด ร.พ.นนทบุรี) บิดามารดาไม่ระบุว่า เกิดที่ใด ในประเทศไทยหรือไม่? มีการบันทึกทางทะเบียนหรือไม่? ซึ่งเป็นการเกิดในช่วง ๒๖ กุมภาพันธ์ ๒๕๓๕ ถึง ๒๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๑ เข้าข่าย ตาม ม. ๗ (๒) (ผู้เกิดในราชอาณาจักรไทย) แห่ง พรบ. สัญชาติฯ พ.ศ.๒๕๐๘ แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ เนื่องจากบิดามารดาไม่ได้รับผลกระทบจาก ปว.๓๓๗

๔. ต่างจากกรณีของนายวิษณุ บุญชา (บุคคลไร้รากเหง้า) เกิด ๘ มีนาคม ๒๕๓๗ มี ท.ร.๑/๑ (หนังสือรับรองการเกิด ร.พ.บ้านโป่ง) โดยมีมารดาที่เกิดในประเทศไทย (มีเอกสารทางทะเบียน บุคคลเลข ๖ สัญชาติพม่า) บิดาเกิดในประเทศพม่าเป็นแรงงานต่างด้าวพม่า (ได้รับการบันทึกทางทะเบียน บุคคลเลข ๐๐) ซึ่งเป็นการเกิดในช่วง ๒๖ กุมภาพันธ์ ๒๕๓๕ ถึง ๒๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๑ (นายวิษณุฯ ได้รับการบันทึกทางทะเบียน บุคคลเลข ๐) เข้าเงื่อนไขที่จะได้สัญชาติไทยตาม มาตรา ๒๓

๕. ใกล้เคียงกับกรณีของนายเขตไท (บุคคลไร้รากเหง้า บุตรของผู้ไม่มีสถานะทางทะเบียน) เกิด ๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๓๙ มี ท.ร.๑/๑ (หนังสือรับรองการเกิด ร.พ.ปทุมธานี) ขณะเกิดบิดามารดา ไม่ได้รับการบันทึกทางทะเบียน (มาจากประเทศพม่า) ซึ่งเป็นการเกิดในช่วง ๒๖ กุมภาพันธ์ ๒๕๓๕ ถึง ๒๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๑ เข้าข่าย ตาม ม. ๗ (๒) (ผู้เกิดในราชอาณาจักรไทย) แห่ง พรบ. สัญชาติฯ พ.ศ.๒๕๐๘ แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ เนื่องจากบิดามารดาไม่ได้รับผลกระทบจาก ปว.๓๓๗ ปัจจุบันบุคคลสัญชาติไทยกำลังดำเนินการขอรับนายเขตไทเป็นบุตรบุญธรรม (นายเขตไทฯ ได้รับการบันทึกทางทะเบียน บุคคลเลข ๐๐ ซึ่งเป็นการบันทึกผิดพลาด)

๖. ต่างจากกรณีของนางบุษบา อาหมื่น (มิใช่บุคคลไร้รากเหง้า) เกิด ๑ มกราคม ๒๕๒๐ ซึ่งเกิดช่วง ๑๔ ธันวาคม ๒๕๑๕ ถึง ๒๕ กุมภาพันธ์ ๒๕๓๕ บิดามารดาเกิดในประเทศไทย ได้รับการบันทึกทางทะเบียนเป็นบุคคลเลข ๖ ขณะเกิดบิดามารดาได้รับผลกระทบจาก ปว.๓๓๗ ต่อมาบิดามารดาได้รับสัญชาติไทยเป็นบุคคลเลข ๘ (นางบุษบาฯ ได้รับการบันทึกทางทะเบียน บุคคลเลข ๐) เข้าเงื่อนไขที่จะได้สัญชาติไทยตาม มาตรา ๒๓

๗. ต่างจากกรณีของนางลดา อาหมื่น (มิใช่บุคคลไร้รากเหง้า) เกิด ๒ มกราคม ๒๕๐๙ ซึ่งเกิดก่อน ๑๔ ธันวาคม ๒๕๑๕ บิดามารดาเกิดในประเทศไทย ไม่ได้รับการบันทึกทางทะเบียน ขณะเกิดบิดามารดาได้รับผลกระทบจาก ปว.๓๓๗ (นางลดาฯ ได้รับการบันทึกทางทะเบียน บุคคลเลข ๐) เข้าเงื่อนไขที่จะได้สัญชาติไทยตาม มาตรา ๒๓

๘. และต่างจากกรณีของนายชาญ สุจินดา (ลุงตู่) (บุคคลไร้รากเหง้า) เกิดปี พ.ศ. ๒๔๘๔ บุคคลสัญชาติไทยที่ตกสำรวจตรวจสอบการทะเบียนราษฎร (เกิดก่อน ๑ พฤษภาคม ๒๔๙๙) บิดามารดาเกิดในประเทศไทยมีสัญชาติไทย (นายชาญฯ ได้รับการบันทึกทางทะเบียน บุคคลเลข ๐)

พอสรุปเป็นตาราง ดังนี้

กรณี	วันเดือนปี เกิด	สถานที่เกิดมารดา/สัญชาติ(สถานะ)	สถานที่เกิดบิดา/สัญชาติ (สถานะ)	สถานที่เกิด/สัญชาติ (สถานะ)	หมายเหตุอ้างอิง
๑. คุณ rassalin (บุคคลไร้รากเหง้า)	๒๑ เมษายน ๒๕๓๕	ต่างประเทศ/- ?(พม่า) (ไม่ได้รับการบันทึกทางทะเบียน)	-/- (ไม่ได้รับการบันทึกทางทะเบียน)	ไทย/ไม่มีสถานะ (บุคคลเลข ๐)	พรบ.สัญชาติ พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๗ ทวิ วรรคสาม
๒. ด.ช.เก่ง (บุคคลไร้รากเหง้า)	๒๗ พฤษภาคม ๒๕๕๐	-/พม่า (ไม่มีเอกสารทะเบียน) (ไม่ได้รับการบันทึกทางทะเบียน)	-/- (ไม่ได้รับการบันทึกทางทะเบียน)	ไทย/ไม่มีสถานะ (บุคคลเลข ๐)	พรบ.สัญชาติ พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๗ ทวิ วรรคสาม
๓. นายเอกณรงค์ (บุคคลไร้รากเหง้า)	๒๖ มิถุนายน ๒๕๓๖	-/- (ไม่ได้รับการบันทึกทางทะเบียน)	-/- (ไม่ได้รับการบันทึกทางทะเบียน)	ไทย/ไม่มีสถานะ (บุคคลเลข ๐)	พรบ.สัญชาติ พ.ศ. ๒๕๓๕ ม.๗(๒) (เกิดในราชอาณาจักรไทย)
๔. นายวิษณุ บุญชา (บุคคลไร้รากเหง้า)	๘ มีนาคม ๒๕๓๗	ไทย/มีเอกสารทางทะเบียน สัญชาติพม่า (บุคคลเลข ๖) ขณะเกิดมารดาได้รับผลกระทบจาก ปว.๓๓๗	ต่างประเทศ/ไม่มีสถานะ(บุคคลเลข ๐๐)	ไทย/ไม่มีสถานะ (บุคคลเลข ๐)	พรบ.สัญชาติ พ.ศ. ๒๕๓๕ ม.๒๓
๕. นายเขตไท (บุคคลไร้รากเหง้า)	๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๓๙	-/- (ไม่ได้รับการบันทึกทางทะเบียน)	-/- (ไม่ได้รับการบันทึกทางทะเบียน)	ไทย/ไม่มีสถานะ (แต่ได้รับการบันทึกเป็น บุคคลเลข ๐๐)	พรบ.สัญชาติ พ.ศ. ๒๕๓๕ ม.๗(๒) (เกิดในราชอาณาจักรไทย)
๖. นางบุษบา อาหมื่น	๑ มกราคม ๒๕๒๐	ไทย/มีเอกสารทางทะเบียน (บุคคลเลข ๖) ขณะเกิดมารดาได้รับผลกระทบจาก ปว.๓๓๗	ไทย/มีเอกสารทางทะเบียน (บุคคลเลข ๖) ขณะเกิดบิดาได้รับผลกระทบจาก ปว.๓๓๗	ไทย/ไม่มีเอกสารทางทะเบียน และถูกกำหนดเป็น “ผู้ไม่มีสถานะ" (บุคคลเลข ๐)	พรบ.สัญชาติ พ.ศ. ๒๕๓๕ ม.๒๓
๗. นางลดา อาหมื่น	๒ มกราคม ๒๕๐๙	ไทย/ไม่มีเอกสารทางทะเบียน/ไม่ได้รับการบันทึกทางทะเบียน ขณะเกิดมารดาได้รับผลกระทบจาก ปว.๓๓๗	ไทย/ไม่มีเอกสารทางทะเบียน/ไม่ได้รับการบันทึกทางทะเบียน ขณะเกิดบิดาได้รับผลกระทบจาก ปว.๓๓๗	ไทย/ไม่มีเอกสารทางทะเบียน และถูกกำหนดเป็น “ผู้ไม่มีสถานะ" (บุคคลเลข ๐)	พรบ.สัญชาติ พ.ศ. ๒๕๓๕ ม.๒๓
๘. นายชาญ สุจินดา (ลุงตู่) (บุคคลไร้รากเหง้า)	พ.ศ. ๒๔๘๔	ไทย/ไทย	ไทย/ไทย	ไทย/ไทย ถูกกำหนดเป็น บุคคลเลข ๐	พรบ.สัญชาติ พ.ศ.๒๔๕๖ ม.๓(๓) (บุคคลผู้ได้กำเนิดในพระราชอาณาจักรสยาม)

หมายเหตุ เครื่องหมาย “-" หมายถึง “ไม่ปรากฏ"

“บุคคลไร้รากเหง้า" หมายถึง บุคคลที่มีลักษณะทั้ง ๓ ลักษณะ ดังต่อไปนี้

๑. ไม่ปรากฏบุพการี หรือบุพการีทอดทิ้งตั้งแต่วัยเยาว์ (ไม่ปรากฏบิดาหรือมารดา หรือไม่สามารถติดตามบิดามารดาได้?)

๒. ไม่มีเอกสารทะเบียนราษฎรและไม่มีเลขประจำตัว ๑๓ หลัก

๓. เกิดในประเทศไทยหรือเป็นผู้เข้ามาอาศัยอยู่ในประเทศไทย ก่อนวันที่ ๑๘ มกราคม ๒๕๔๘

อ้างอิง

๑. กรณีคุณ rassalin

http://www.gotoknow.org/questions/16340

๒. กรณีของ ด.ช.เก่ง

http://www.gotoknow.org/posts/532925

๓. กรณีของนายเอกณรงค์

http://www.gotoknow.org/posts/512480

๔. กรณีของนายวิษณุ บุญชา

http://www.gotoknow.org/posts/532932

http://www.gotoknow.org/posts/487547

http://www.gotoknow.org/posts/438245

๕. กรณีของนายเขตไท

http://www.gotoknow.org/posts/533127

http://www.gotoknow.org/posts/532923

๖. กรณีของนางบุษบา อาหมื่น

http://www.gotoknow.org/posts/533548

๗. กรณีของนางลดา อาหมื่น

http://www.gotoknow.org/posts/533507

๘. กรณีของนายชาญ สุจินดา

http://www.gotoknow.org/posts/516874

การได้สัญชาติไทยของบุคคลที่ไม่มีสัญชาติไทย

http://www.gotoknow.org/posts/510683

การได้สัญชาติไทยฯ ตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 7 ธันวาคม 2553

http://www.gotoknow.org/posts/510669

หนังสือกรมการปกครอง ที่ มท ๐๓๐๙.๑/ว ๕๕๒๗ ลง ๓๐ มีนาคม ๒๕๕๒ เรื่อง การขอลง

รายการสัญชาติไทยตามมาตรา ๒๓ แห่ง พรบ.สัญชาติ ฉบับที่ ๔ พ.ศ.๒๕๕๑

http://118.174.31.136/STR/data_pdf/mt03091_v5527.pdf

ผังวิเคราะห์สัญชาติ2554

http://www.mediafire.com/view/?awawvncjp8e4vmx

หนังสือสำนักทะเบียนกลาง ที่ มท ๐๓๐๙.๑/ว ๘ เรื่องการแจ้งการเกิดและการจัดทำทะเบียนประวัติสำหรับคนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยตามพระราชบัญญัติการทะเบียนราษฎร (ฉบับที่ ๒) พ.ศ.๒๕๕๑ ลว.๑๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๒
http://www.mapfoundationcm.org/pdf/thai/policy24115.pdf

"พระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ. 2508 แก้ไขเพิ่มเติมถึง ฉบับที่ 5 พ.ศ. 2555"

ลิงค์ดาวน์โหลด พรบ.แก้ไขถึงฉบับที่ 5 (Multiversional, both Word & PDF files)

https://www.mediafire.com/?cpk4kf3k4hgo717

http://www.mediafire.com/download/cpk4kf3k4hgo717/NationalityAct2508toNo5PSK2555.doc

http://www.mediafire.com/download/07jy0l1k3nmp1dg/พระราชบัญญัติสัญชาติ2508ถึงฉ5-2555update9short.doc

http://www.mediafire.com/download/7683g4tq8ztd68f/พระราชบัญญัติสัญชาติ2508ถึงฉ5-2555update9short.pdf

http://www.mediafire.com/download/grcxnb62gi6r0vb/NationalityAct2508toNo5PSK2555-09.pdf