จากใจ..ถึงใจ
ถึงฟ้ากว้างกว่ากว้าง และหนทางจะห่างไกล
ต่างถิ่นแผ่นดินไหน แต่หัวใจไม่ห่างกัน
หัวใจอุดมการณ์ ที่สืบสานและสร้างสรรค์
ด้วยรักและผูกพัน แห่งภาระระหว่างเรา
ภาระพัฒนา การศึกษาแก่วัยเยาว์
ให้ก้าวทัดเทียมเท่า ไม่โง่เขลาเบาปัญญา
อ่านออกและเขียนได้ สามารถใช้สื่อภาษา
ฝนฝึกพัฒนา เห็นคุณค่าภาษาไทย
ภาษาไทยภาษาชาติ เอกราชและเกรียงไกร
เป็นจริงและยิ่งใหญ่ เอกลักษณ์และศักดิ์ศรี...
บันทึกนี้ตั้งใจ..จะพบกับคุณครูภาษาไทย,คุณครูทุกท่านและท่านที่สนใจที่ต้องการจะคุยกับ ศน.อ้วนโดยตรงค่ะ ในเรื่องราวต่าง ๆที่เกี่ยวข้องและเป็นปัญหาด้านการเรียนการสอน การพัฒนาผลการปฏิบัติงานสู่ผลงานทางวิชาการ ฯลฯ เพราะมีคุณครูหลายท่านโทรศัพท์บอกความในใจว่าเกรงใจผู้อ่านท่านอื่น หากจะคุยหรือสอบถามในบันทึกอื่น ๆ
ดังนั้นหน้าบันทึกนี้จะเป็นพื้นที่สำหรับการแบ่งปันความรู้, ประสบการณ์..ด้วยรักจากใจศึกษานิเทศก์..ถึงเพื่อนครู..กัลยาณมิตรทุกท่าน
จากใจ ๑ ถึงเพื่อนครู ตอนนี้ จะขอนำคำถามของคุณครูที่ถาม ในบันทึก "หอมกลิ่นดอกรัก" มาวางไว้ก่อนนะคะ เพราะมีคุณครูหลายท่านสนใจ..แต่สืบค้นไม่เจอ เนื่องจากเป็นการถามตอบในกล่องการแสดงความคิดเห็น..
มีคุณครูที่สนใจถามคำถามมา ดังนี้ ค่ะ..
ดิฉันสอนภาษาไทยชั้น ม.1-ม.3 และมีความสนใจที่จะทำแบบฝึกทักษะการคิดระดับสูงสำหรับนักเรียนมัธยมค่ะ
หากไม่รบกวนจนเกินไป ขอท่านช่วยแนะนำเรื่องการจัดทำแบบฝึกด้วย จะเป็นพระคุณอย่างยิ่งค่ะ
· ต้องขอโทษด้วยค่ะ...ที่ไม่ได้มาตามนัด..หากคุณครูรออ่านอยู่
· แต่ไม่เป็นไรนะคะ..คิดว่าคุณครูคงมีเวลาทันอยู่ในการวางแผนงาน
· เอ..จะเริ่มต้นอย่างไรดีคะนี่..จะได้ให้คุณครูชัดเจนทั้งกระบวนการ
· ขอเริ่มที่คำว่า " ทักษะการคิดระดับสูง" นะคะ
· เป้าหมายของคุณครูน่าจะอยู่ที่ มาตรฐานการศึกษาระดับชาติ ทั้งของ สพฐ.(ประกันคุณภาพภายใน) และ ของ สมศ. (ประกันคุณภาพภายนอก) มาตรฐานที่ ๔ ผู้เรียนมีความสามารถในการคิดวิเคราะห์ คิดสังเคราะห์ มีวิจารณญาณ มีความคิดสร้างสรรค์
· หมายความว่า ..สื่อแบบฝึก.. ของคุณครูที่จะสร้างขึ้น ต้องตอบโจทย์มาตรฐานที่ ๔ นี้ได้ คือ..คุณครูต้องปักธง..ไว้ว่านักเรียนของคุณครูต้องแสดงความสามารถด้านการคิด..ได้ตามมาตรฐาน..นะคะ
· มาตรฐานที่ ๔ นี้แหละค่ะ..ที่ผลการประเมินของ สมศ. ทั้งรอบแรก และ รอบที่สอง..ออกมาไม่น่าพึงพอใจ โดยรอบแรกสถานศึกษาส่วนใหญ่จะอยู่ในระดับปรับปรุง...พอมาในรอบสองดีขึ้นหน่อย คือขึ้นไปอยู่ระดับพอใช้.. จะมีเป็นส่วนน้อยที่ขึ้นไปอยู่ในระดับดี และ ดีมาก นั่นคือผลต้องปรากฏชัดเจน
· ศน.อ้วน(ขออนุญาตเรียกตัวเองสั้น ๆอย่างนี้นะคะ) เคยเป็นผู้ประเมินภายนอก สังกัดบริษัท ตั้งแต่ปี ๒๕๔๖-๒๕๔๙ แต่เดี๋ยวนี้เปลี่ยนเป็น ผู้ประเมินอภิมานภายนอก ของ สมศ.แล้วค่ะ หน้าที่ก็คือ ประเมิน "รายงานการประเมินของบริษัทที่ประเมินภายนอก" อีกครั้งหนึ่ง เพื่อ สมศ.จะให้การรับรองหรือไม่ต่อไป
· จากประสบการณ์ในการเป็นผู้ประเมินก็จะรับผิดชอบประเมินคุณภาพผู้เรียน มฐ. ๑ - ๗ โดยตลอดมา ยืนยันได้ว่า มาตรฐานที่ ๔ สถานศึกษาค่อนข้างประสบผลสำเร็จน้อย (A3) เพราะ ความตระหนัก (A1) ความพยายาม(A2) มีร่องรอยปรากฏน้อย..ค่ะ จึงส่งผลให้นักเรียนแสดงความสามารถด้านการคิดได้น้อย
· ดังนั้น..จึงชื่นชมที่คุณครูมาถูกทางแล้วค่ะ..
· คุณครูกำลังมีความพยายาม(A2)..ที่จะนำพานักเรียนสู่หลักชัย..ด้านการคิด...เยี่ยมค่ะ
· ภาวนาในใจว่า..สาธุ..ขอให้มีคุณครูภาษาไทย..หรือคุณครูทุกสาระ..เข้ามาอ่านด้วย..เพื่อจะได้แนวทางด้วยกัน..เราจะขับเคลื่อนการคิดสู่ห้องเรียน..ด้วยกัน (จริง ๆ แล้ว สพฐ.ได้เริ่มในปีที่แล้ว หลังจากผลการประเมินของ สมศ.ปรากฏ ก็มีการเคลื่อนไหวอย่างมาก..) แต่คุณครูอีกหลายท่านอาจยังไม่ทราบ..
· พักก่อนนะคะ..เดี๋ยวคุณครูอ่านจนตาลาย...ตอนนี้ ศน.อ้วนกำลังสร้างความตระหนักค่ะ...(คริ..คริ..)
· จบตอน ๑ ค่ะ...
คุณครูผู้ไม่แสดงตนค่ะ....ขอคุยต่อนะคะ (ตอน ๒)
ทักษะกระบวนการคิดระดับสูง คือ รายละเอียดมาตรฐานที่ ๔ ทั้งหมดค่ะ
มาตรฐานที่ ๔ ผู้เรียนมีความสามารถในการคิดวิเคราะห์ คิดสังเคราะห์ มีวิจารณญาณ มีความคิดสร้างสรรค์ คิดไตร่ตรอง และ มีวิสัยทัศน์
มี ๓ ตัวชี้วัด ค่ะ (...แต่ละตัวชี้วัด..นี่..สุดยอดทั้งนั้น..ค่ะ)
ตัวชี้วัดที่ ๑ ผู้เรียนมีทักษะการคิดวิเคราะห์ คิดสังเคราะห์ สรุปความคิดอย่างเป็นระบบ และมีการคิดแบบองค์รวม
ตัวชี้วัดที่ ๒ ผู้เรียนมีทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ และคิดไตร่ตรอง
ตัวชี้วัดที่ ๓ ผู้เรียนมีทักษะการคิดสร้างสรรค์และจินตนาการ
เราจะทราบได้อย่างไรว่า....เด็กมีพฤติกรรม ..มีทักษะการคิดจริง ตามตัวชี้วัดทั้ง ๓ สมศ.ได้กำหนดเกณฑ์การพิจารณาไว้ชัดค่ะ...ซึ่งจะทำให้คุณครูสามารถสร้างสื่อได้ตรงประเด็น ..เมื่อจะวัดผลเราก็จะสามารถวัดได้ตรงเช่นกัน
เกณฑ์การพิจารณา ความสามารถด้านการคิดของนักเรียนตามตัวชี้วัด...มีดังนี้ค่ะ
ตัวชี้วัดที่ ๑ ผู้เรียนมีทักษะการคิดวิเคราะห์ คิดสังเคราะห์ สรุปความคิดอย่างเป็นระบบ และมีการคิดแบบองค์รวม (..มีเกณฑ์ ๗ ข้อ ค่ะ.. ศน.อ้วนย่อประเด็นหลักมาให้นะคะ..)
ข้อ ๑ การจำแนกแจกแจง
ข้อ ๒ การจัดลำดับข้อมูล
ข้อ ๓ การเปรียบเทียบข้อมูลระหว่างหมวดหมู่
ข้อ ๔ การจัดกลุ่มความคิดตามวัตถุประสงค์ที่กำหนด
ข้อ ๕ การตรวจสอบความถูกต้องตามหลักเกณฑ์ได้ตรงประเด็น
ข้อ ๖ การสรุปสาระและเชื่อมโยง..เพื่อนำมาวางแผนงาน..เพื่อนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน ฯลฯ
ข้อ ๗ การสรุปเหตุผลเชิงตรรกะ และสร้างสิ่งใหม่
ตัวชี้วัดที่ ๒ ผู้เรียนมีทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ และคิดไตร่ตรอง (..มีเกณฑ์ ๓ ข้อ ค่ะ..)
ข้อ ๑ การวิจารณ์สิ่งที่ได้เรียนรู้ โดยผ่านการไตร่ตรองอย่างมีเหตุผล
ข้อ ๒ การเชื่อมโยงความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูลความคิดต่าง ๆ
ข้อ ๓ การประเมินความน่าเชื่อถือของข้อมูลและเลือกความคิดหรือทางเลือกที่เหมาะสม
ตัวชี้วัดที่ ๓ ผู้เรียนมีทักษะการคิดสร้างสรรค์และจินตนาการ (...มีเกณฑ์ ๕ ข้อ..ค่ะ)
ข้อ ๑ การรวบรวมความรู้ความคิดเดิมแล้วสร้างเป็นความรู้ใหม่ ตามความคิดของตนเองได้อย่างมีหลักเกณฑ์
ข้อ ๒ การคิดนอกกรอบได้
ข้อ ๓ การสร้างสรรค์งานใหม่ (ตามกลุ่มสาระ..ค่ะ) (หรือ ๑ ชิ้นงาน สามารถตอบได้ทุกกลุ่มสาระ)
ข้อ ๔ การพัฒนาและริเริ่มสิ่งใหม่ (เหมือนคุณครูเลยนะคะ..ข้อนี้..คริ..คริ)
ข้อ ๕ การคาดการณ์และกำหนดเป้าหมายในอนาคตได้อย่างมีเหตุผล)
คุณครูคะ..ทั้งหมดนี้คือ ความสามารถของนักเรียน เป็นเป้าหมาย...ธงชัย..ของคุณครูนะคะ....
ต่อไปเราก็จะมาหาวิธีการ ( How to...) กันนะคะ
ว่าจะทำอย่างไรให้เด็กเกิดพฤติกรรมตามนี้ได้
จะใช้สื่ออะไรบ้าง....
หากจะใช้..แบบฝึก..อย่างเดียวจะได้หรือไม่...
โปรดติดตามตอนต่อไปค่ะ...(ขณะนี้ ศน.อ้วนกำลังออกแรงพยายาม (Attempt : A2 ..ค่ะ..)
สวัสดีค่ะ..คุณครูผู้ไม่แสดงตน (ตอน ๓)
· ขออนุญาตคุยกับคุณครูต่อถึงเรื่องการสร้างสื่อแบบฝึกเพื่อพัฒนาทักษะการคิดระดับสูง ต่ออีกนิดหนึ่งนะคะ
· เป็นตอบจบแล้วค่ะ...กว่าจะเข้าเรื่องและจบได้ใช้เวลานานนะคะ (เป็นกุศโลบายค่ะ..ที่อยากให้คุณครูเข้ามาอ่านบ่อยๆ ค่ะ..อิ..อิ)
· โดยใจจริงแล้ว..อยากแนะนำให้คุณครูผลิตสื่อ/นวัตกรรมหลาย ๆ ประเภทค่ะ..เพราะจะน่าสนใจมากกว่า..เด็กก็จะชอบ..ส่งผลให้เกิดการเรียนรู้ได้อย่างแท้จริง...แบบฝึกจะเป็นตัวประกอบ สื่อ/นวัตกรรมที่คุณครูสร้างขึ้นเท่านั้นนะคะ ..
· ตัวอย่างเช่น...เพลงอุทยานดอกไม้..เป็นสื่อ และคุณครูก็สร้างแบบฝึก หรือจัดกิจกรรม เหมือนที่ ศน.อ้วนยกตัวอย่างให้ดู ๕ – ๖ กิจกรรมประกอบ ..เรียกว่า การใช้เพลงเป็นสื่อ
· หรือ..การใช้สื่อหนังสือพิมพ์...เป็นสื่อฝึกทักษะการคิด แล้วคุณครูก็สร้างแบบฝึกจากหนังสือพิมพ์ ซึ่งอาจจะเลือกหมวดหมู่ให้ชัดเจน เช่น จะฝึกการอ่านวิเคราะห์จากหัวข้อข่าว , จากบทความ , หรือคอลัมน์ใด คอลัมน์หนึ่ง โดยเฉพาะก็ได้ ทั้งนี้เพื่อการวัดและประเมินผลจะได้ตรงตามวัตถุประสงค์นะคะ
· หรือ..การใช้สื่อประสม..เพื่อฝึกทักษะการคิดที่รวมสื่อหลายๆ ประเภทก็ได้ ทั้งสื่ออิเล็คทรอนิกส์ และ สื่อพื้นฐาน เหมือนที่..คุณครูธวัชชัย..ท่านได้แนะนำไว้ข้างบนนะคะ (ต่อเนื่องจากการแสดงความคิดเห็นในกรอบค่ะ อยู่ในบ้านภาษาไทย เรื่อง " หอมกลิ่นดอกรัก"ค่ะ)
· เพื่อให้เห็นภาพชัดเจนยิ่งขึ้นนะคะ...ขออนุญาตยกตัวอย่างของคุณครูนิลุบล..กัลยาณมิตรของ ศน.อ้วนเองค่ะ..เธอได้สร้างหน่วยการเรียนรู้ เพื่อฝึกทักษะ “ การอ่าน คิดวิเคราะห์ และ เขียน” กลุ่มสาระภาษาไทย ชั้น ป.๖ ซึ่งน่าสนใจมากค่ะ..
· ชื่อหน่วยการเรียนรู้ “ ตามรอยพ่ออย่างพอเพียง ค่ะ มีต่อในภาคจบ