บทความกิจกรรมบำบัดสำหรับผู้สูงอายุ : ตอนคุณยายเพียร

 

    สังคมไทยในปัจจุบันนี่อยู่ยากขึ้นทุกวันนะคะ อุปสรรค์ต่างๆก็มากขึ้นโอกาสดีๆก็ใช่ว่าใครจะไขว้ขว้าได้ง่ายๆ ถ้าไม่ขยัน อดทน และ "พากเพียร" การใช้ชีวิตอย่างมีความสุขคงจะเป็นไปได้ยาก ไหนจะต้องหาเลี้ยงชีพ ไหนจะต้องเก็บเงินเผื่ออนาคตตอนเราแก่ชราไปอีก วันนี้ดิฉันเลยขออนุญาตนำเรื่องราวของชีวิตผู้สูงอายุที่เต็มไปด้วยความสุขจากนำพักน้ำแรงแห่งความหากเพียรของคุณยายเพียร แสงอัคคี มานำเสนอคะ เผื่อจะเป็นกำลังแรงใจให้ใครหลายๆคนได้บ้าง 

    คุณยายเพียร แสงอัคคี ท่านอายุได้ 78 ปีแล้วเป็นคุณยายใจดีในหมู่บ้านดิฉันเองคะ ได้รับขนานนามจากเพื่อนบ้านว่า ”หัวเราะอร่อยมาก” ดิฉันเองฟังแล้วก็ยิ้มตาม ด้วยรอยยิ้มและเสียงหัวเราะที่ปราศจากความกังวลเหล่านี้ แสดงออกได้ถึงความรัก ความหวัง และความสุขในตัวคุณยายออกมา ประกอบกับดิฉันก็ได้รับมอบหมายงานจากอาจารย์ว่าบทความกิจกรรมบำบัดสำหรับผู้สูงอายุอยู่พอดี ด้วยเหตุนี้เองดิฉันถึงขออนุญาตคุณยายนำเรื่องราวอันน่าสนใจของคุณยายมารวบรวมเป็นอีกหนึ่งเรื่องราวในบทความนี้ด้วยเลย

 

    คุณยายยิ้มแล้วบอกว่า”ได้เลยลูก” แล้วก็เข้ามานั่งคุยกันบริเวณโต๊ะในสวนหน้าบ้าน ก่อนอื่นเรามารู้จักสมาชิกในบ้านกันก่อน บ้านนี้อยู่กันหกคนหลังคุณตาเสียไป ก็มีลูกชาย,ลูกสะใภ้,ลูกสาวคนโต,หลาน 2 คนและตัวคุณยายเอง เห็นมีความสุขแบบนี้แต่คุณยายท่านเล่าว่าท่านมีโรคประจำตัวนะ เป็นทั้งความดัน,หัวใจโตและหอบหืดต้องทานยา,สูดยาพ่นตลอด ตอนนี้คุณยายไม่ได้ประกอบอาชีพ แต่เมื่อก่อนนี้คุณยายเลยลำบากมาก่อน เดิมเป็นกาญจนบุรี พอเป็นสาวมาก็ทำนา แต่งงานมาก็ทำไร่-ทำสวนที่หาดใหญ่กับพี่สาวสามี ต่อมาก็เป็นแม่ค้าเข็นของสดขายตามซอยแถววัดทุ่งสาธิตในกรุงเทพ แล้วก็มาเป็นแม่ครัวทำกับข้าวอยู่ที่บ้าน  ท่านเล่าว่าสมัยก่อนตอนที่สาวๆท่านทำงานทุกอย่างที่มีเข้ามาเลย แต่ที่น่าแปลกใจคือทั้งที่ท่านอยู่บ้านเดี่ยวราคาหลายล้าน คือ คุณยายไม่ได้เรียนหนังสือสูงเป็นเพียงเบื้องต้นที่คุณยายบอกว่าเป็นชั้นป.เตรียม ซึ่งน่าจะเป็นระดับประถมศึกษาเท่านั้นเอง แต่ก็ยังอ่านหนังสือออกนะคะ

 

 

    พอถามถึงกิจวัตรประจำวันคุณยายก็เล่าว่ารู้สึกตัวตอนประมาณตี4 แต่ตื่นจริงๆน่าจะเป็นตี5แล้วก็ลุกมาอาบน้ำ เสร็จแล้วลูกสาวก็จะทำกับข้าวเตรียมไว้ให้คุณยายใส่บาตรหน้าบ้านตอนเช้า พอใส่บาตรเสร็จก็รดน้ำต้นไม้ แล้วจึงจะไปทานข้าวแล้วก็งีบหลับหรือถ้าวันไหนอาจารย์มาท่านก็จะออกไปเล่นไทเก็กกับเพื่อนๆผู้สูงอายุในหมู่บ้าน ช่วงกลางวันก็ทานข้าวและเป็นช่วงพักผ่อน งีบพักบ้าง(แต่ก็ไม่หลับสนิท) ดูโทรทัศน์บ้าง หรือ บางวันท่านก็จะไปทำกิจกรรมกับชมรมผู้สูงอายุของเขตที่ศูนย์72 หรือสนามกีฬาเทิดพระเกียรติ72พรรษา จะไปอาทิตย์ละสองวัน ที่ทั้งร้องรำทำเพลง ร้องคาราโอเกะ ทำอาหารไปกินกัน เล่นกีฬาอย่างเช่น เปตองหรือวู้ดบอล และยังมีการรำวงให้สาวรำวงเก่าคิวทองอย่างคุณยายด้วย จากนั้นเกือบทุกเย็นท่านจะทานข้าวและปั่นจักรยานสามล้อออกไปเล่นเปตองกับเพื่อนๆ5-6คน เวลา16.00-20.00 น. ที่สนามหน้าหมู่บ้านแล้วขับกลับมาอาบน้ำเข้านอนตอน 21.00 น. แต่จะหลับจริงๆก็5-6ทุ่มโน่น

 

    กิจกรรมยามว่างนอกจากนี้ยังมีการปลูกต้นไม้เช่นพวกผักสวนครัวไปแจกเพื่อนบ้านด้วย กิจกรรมเยอะขนาดนี้คุณยายจึงมีอาการปวดข้อเข่าที่ทำให้เดินไม่สะดวก และปวดไหล่บ้างเป็นบ้างครั้งแต่ลูกๆก็หายาบำรุงมาไว้ให้และปรับให้คุณยายนอนบริเวณชั้น1ของบ้านซึ่งจะช่วยไม่ให้คุณยายเสี่ยงต่อปวดเข่าเพิ่มขึ้นในการขึ้นลงบันได เห็นปวดเข่าอย่างนี้เลยขอประเมินความเสี่ยงต่อการล้มสักหน่อยโดยการทำ Time single leg stance โดยจับเวลา 3 ครั้ง คุณยายก็ในเกณฑ์ปกติมีความเสี่ยงอยู่เล็กน้อย จึงแนะนำให้คุณยายระมัดระวังในการลุก ยืน เดินด้วย นอกจากนี้ดิฉันยังประเมินอีก2อย่างคือ ภาวะสมองเสื่อมTMSEซึ่งแน่นอนคุณยายยังปกติดี แต่ในการประเมินการนอนหลับคุณยายมีตื่นมาเข้าห้องน้ำกลางดึกค่อนข้างบ่อยทีเดียวอาจจะทำให้คุณภาพการนอนหลับไม่ค่อยดีนัก แต่มีการงีบพักระหว่างวันด้วยก็ยังเหมาะสมดี

 

 

จากเรื่องราวของคุณยายสอดคล้องกับกรอบความคิด PEOP ทางกิจกรรมบำบัดพอดีโดยที่

Person(บุคคล) จะเป็นตัวคุณยาย ที่มีทัศนคติความคิดที่ดี มุ่งมั่น ตั้งใจ แม้จะมีความเสื่อมถอยทางร่างกาย เช่น การอาการปวดเข่าหรือปวดไหล่ได้ง่ายเมื่อออกแรง หรืออาการเหนื่อยง่ายขณะทำกิจกรรมต่างๆ หรือการเคลื่อนไหวได้ช้าลงกว่าเมื่อก่อน

Environment(สิ่งแวดล้อม) คุณยายย้ายที่อยู่ไปหลายที่ทั้งจากาญจนบุรี ไปหาดใหญ่ มากรุงเทพ ด้วยบริบท ด้านสถานที่ สิ่งของ ผู้คน ตลอดจนวัฒนธรรมท้องถิ่นที่เปลี่ยนแปลงไปจะส่งผลกระทบต่อการทำกิจกรรมและดำรงชีวิตของคุณยายได้ด้วย เช่น ทั้งอาหารการกินที่เปลี่ยนแปลง สังคมและกิจกรรมกับเพื่อนบ้านที่ต่างจากในชนบท 

Occupation(กิจกรรมการดำเนินชีวิต) เปลี่ยนแปลงได้ทั้งจากบุคคล(Person) และสิ่งแวดล้อม(Environment)เช่น พอเปลี่ยนจากอยู่ต่างจังหวัดมาอยู่กรุงเทพก็ต้องเปลี่ยนอาชีพจากที่ตื่นเช้ามาเลี้ยงวัว ก็ต้องเปลี่ยนไปซื้อของที่ตลาดมาขายแทนเป็นต้น

Performance(ความสามารถในการประกอบกิจกรรม) อาจเป็นได้ทั้งเพิ่มและลดในที่นี้สมรรถภาพทางกายอาจจะลดเสื่อมถอย แต่คุณค่าในตนเอง ประสบการณ์ และคำสอนที่ดีไม่ได้ลดลงเลย

 

และกรอบความคิด MOHO ที่กล่าวถึงการมองเห็นคุณค่าในตนเอง รู้บทบาทหน้าที่ การมีลักษณะที่ส่งเริมการทำกิจกรรมในรูปแบบที่แตกต่างกันไป เช่น เป็นชอบความท้าทายอยากจะชอบเล่นกิจกรรมที่ผากโผน และทักษะความสามารถในการทำกิจกรรมที่มีส่วนสำคัญที่ทำให้เราสามารถดำเนินกิจกรรมนั้นๆได้

 

และทิ้งทายกับคำพูดและวลีที่น่าประทับใจนี้ของคุณยายนะคะ

"บางคนเขาดูว่าเมื่อก่อนเราลำบากแต่เราสบายตอนแก่ กับบางคนเขาสบายก่อนเราตอนนี้เขาลำบาก เขาเห็นเราแล้วก็น้ำตาไหล"

"เวลาทำอะไรต้องไม่มีการย่อท้อ เรียกว่าทำได้หมด ไม่เคยกลัวกับการใช้ชีวิต

ถ้ามุ่งมั่นจะทำอย่างไหนทำเลย"

 

#น่ารักเนอะ

   ll>> SNITCH *^  ^*  

 

 

สามารถติดตามอ่านตอนอื่นๆได้ที่ . . .

ผู้สูงอายุไทย ห่างไกลความเศร้า - GotoKnow

บทความกิจกรรมบำบัดในผู้สูงอายุ ตอน แผ่นหลังลูกผู้ชาย - GotoKnow

บทความกิจกรรมบำบัดสำหรับผู้สูงอายุร้อยปี : ผู้สูงอายุเชื้อสายจีนในเมืองไทย

บทความกิจกรรมบำบัดในผู้สูงอายุ : คุณยายผู้ที่สู้และไม่เคยถอย

บทความกิจกรรมบำบัดสำหรับผู้สูงอายุร้อยปี : "ความสุขที่สุกงอม"

กิจกรรมบำบัดกับ"การนอนหลับ"ในผู้สูงอายุ

บทความกิจกรรมบำบัด กับการเปลี่ยนแปลงของผู้สูงอายุหลังเกษียณ

บทความทางกิจกรรมบำบัดที่เกี่ยวกับผู้สูงอายุ : ศิลปินใหญ่ ผู้อุทิศชีวิตทั้งกายและใจให้ดนตรีไทย

บทความกิจกรรมบำบัดสำหรับผู้สูงอายุ : เปลี่ยนแต่กาย ใจเกินร้อย

กิจกรรมบำบัด กับ " คุณภาพชีวิต " หลังวัยเกษียณ

ความสุขของคุณยาย(ผู้สูงอายุ)

ผู้สูงอายุไทย ห่างไกลความเศร้า

 

 

[Dr. Ple]

..... น่ารัก... มากๆ ....

[S N I T C H]

^ _____ ^