บทความกิจกรรมบำบัดในผู้สูงอายุ : คุณยายผู้ที่สู้และไม่เคยถอย

             คุณยายผู้ที่่สู้และไม่เคยถอย

 

               ในบทความนี้ผมจะเล่าเรื่องถึงผู้สูงอายุท่านหนึ่ง แต่ก่อนที่ผมจะเล่าเรื่องของคุณยายผมขอเล่าเรื่องถึงเหตุการณ์ที่ทำให้ผมไปเจอคุณยาย เนื่องจากผมได้รับมอบหมายให้เขียนบทความเกี่ยวกับผู้สูงอายุ แต่คนในครอบครัวและเพื่อนบ้านของผมไม่มีผู้สูงอายุเลย ผมจึงเลือกที่จะเข้าไปสัมภาษณ์ผู้สูงอายุในชุมชนบริเวณมหาวิทยาลัย โดยผมไม่มีประสบการณ์ในการลงชุมชนด้วยตนเองมาก่อน ผมเลยเรื่มตั้งต้นจากการเข้าไปสอบถามภายในที่ว่าการอำเภอ ก็แนะนำให้ผมไปสอบถามบุคคลต่างๆ และจนมีบุคคลที่อาสาพาไปบ้านผู้สูงอายุ จนกระทั่งได้พบเจอคุณยาย ในการเจอคุณยายครั้งแรก ท่านก็ได้มีการกล่าวทักทายผมและชวนให้ผมมานั่งที่เก้าอี้ ผมรู้สึกว่าท่านเป็นคนที่มีอารมณ์ร่าเริง ยิ้มแย้ม มีความเป็นกันเองสูง จากนั้นผมก็ขอสอบถามประวัติของคุณยายและทำการประเมินในด้านต่างๆ

 

 

 

 

                โดยที่คุณยายเล่าว่าคุณยายชื่อนางสุรินทร์ แสงสินทรัพย์ อายุ 75 ปี มีบุตร 4 คน ลูกสาว 3 คน ลูกชาย 1 คน มีโรคประจำตัวโรคความดันโลหิตต่ำ และโรคกระดูกสันหลังคด แต่ก่อนเคยพักอาศัยอยู่ครอบครัว แต่เมื่อกาลเวลาเปลี่ยนแปลงไป ลูกๆของคุณยายก็ได้แต่งงานและสร้างครอบครัวของตนเอง จึงทำให้คุณยายต้องย้ายบ้านมาอยู่ที่ จ.นครปฐม ณ ตอนนี้อาศัยอยู่กับสามี และลูกสาว 1 คน โดยคุณยายได้เล่าอีกว่าเมื่อก่อนคุณยายเคยหาบขนมจีนขายตามทางรถไฟ แต่พอตัวเองมีอายุมากขึ้นลูกของคุณยายก็เลยสั่งห้าม ก็เลยทำให้คุณยายทำได้เพียงขายของชำเล็กๆน้อยๆภายในบ้านเท่านั้น

                การเปลี่ยนแปลงที่สำคัญที่สุดของคุณยายก็คือการเปลี่ยนแปลงของสามีของคุณยาย โดยสามีของคุณยายได้รับอุบัติเหตุจนทำให้เกิดความพิการทางขาโดยขาขาด 1 ข้าง(ขาดเหนือเข่าข้างขวา) และเป็นโรคพาร์กินสันด้วย ทำให้คุณยายต้องเป็นผู้ที่มีหน้าดูแลคุณตาในทุกๆเรื่องเช่นการอาบน้ำ แต่งตัว การรับประทานอาหาร รวมถึงการขับถ่าย ซึ่งกิจกรรมทุกอย่างนั้นทำบนเตียงของคุณตา เพราะคุณตาไม่สามารถลุกจากเตียงได้ คุณยายได้บอกผมว่าบางทีก็ท้อมากเนื่องจากอายุและร่างกายของคุณยายเองที่เสื่อมถอยลงแต่เนื่องด้วยความรักที่มีต่อคุณตาทำให้คุณยายนั้นไม่คอยถอยและยังคงคอยช่วยเหลือคุณตามาจนถึงทุกวันนี้

                โดยกิจวัตรประจำวันของคุณยาย ตื่นเช้ามาคุณยายจะเตรียมแปรงสีฟันและยาสีฟันพร้อมให้คุณตา หลังจากนั้นคุณยายจะเดินข้ามทางรถไฟโดยใช้ไม้เท้า(cane)เพื่อไปซื้ออาหารมารับประทานในแต่ละวัน และหลังจากนั้นทั้งวันคุณยายก็จะคอยดูแลสุขภาพความเป็นอยู่ของคุณตา ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการรับประทานอาหาร ดูแลเรื่องการขับถ่าย รวมไปถึงการช่วยเหลือเรื่องอื่นๆตามที่คุณตาต้องการ

 

•  ความเปลี่ยนแปลงของคุณยาย โดยอ้างอิงจากทฤษฎืทางกิจกรรมบำบัด

- ทฤษฎี Person-Environment-Occupation-Performance (PEOP) model

Person คุณยายเกิดการเปลี่ยนแปลงของสุขภาพร่างกายในวัยผู้สูงอายุ คุณยายมีโรคความดันโลหิตต่ำ โรคกระดูกสันหลังคดและมีสายตาพร่ามัว รวมถึงคุณยายมีจิตใจที่เสื่อมถอย โดยคุณยายแสดงอาการท้อต่อชีวิต และมีอาการซึมเศร้า

 

Environment สิ่งแวดล้อมใกล้ๆตัวคุณยายที่เปลี่ยนแปลงได้แก่ในด้านสิ่งแวดล้อมทางกายภาพและสิ่งแวดล้อมทางสังคม โดยสิ่งแวดล้อมทางกายภาพของคุณยายมีการเปลี่ยนไปเนื่องจากน้ำท่วมทำให้สิ่งของที่อยู่ภายในบ้านได้รับความเสียหาย ส่วนทางด้านสังคมคุณยายได้มีการเปลี่ยนแปลงในครอบครัวโดยเริ่มจากลูกที่มีครอบครัวและแยกย้ายกันออกจากบ้านไป และเนื่องจากสามีของคุณยายได้รับอุบัติเหตุทำให้เกิดความพิการส่งผลทำให้คุณยาย(Person)ต้องเปลี่ยนบทบาทมาเป็นดูแล

 

Occupation เนื่องจากมีการเปลี่ยนแปลงปัจจัยภายใน(Person) และการเปลี่ยนแปลงทางด้านสิ่งแวดล้อม(Environment) ส่งผลทำให้รูปแบบการดำเนินชีวิตของคุณยายเปลี่ยนไปอย่างมาก และขอบเขตของกิจกรรมที่คุณยายเคยทำได้ก็จะน้อยลง รวมไปถึงโอกาสที่จะเข้าไปมีส่วนร่วมต่อกิจกรรมใหม่ๆก็จะน้อยลงตามไปด้วย

 

Performance ความสามารถในการประกอบกิจกรรมการดำเนินชีวิตของคุณยายลดลงจากสมัยก่อนเนื่องจากมีการเปลี่ยนแปลงปัจจัยภายใน (สุขภาพ ร่างกาย จิตใจ) การเปลี่ยนแปลงทางด้านสิ่งแวดล้อม (กายภาพและสังคม) และ การเปลี่ยนแปลงทางการทำกิจกรรม (ขอบเขตของกิจกรรมที่ทำได้น้อยลงและโอกาสที่จะเข้าไปมีส่วนร่วม)

 

 

 

                ความประทับใจในการสัมภาษณ์คุณยายท่านนี้ก็คือถึงแม้คุณยายจะมีข้อจำกัดทางร่างกายแต่คุณยายไม่มีข้อจำกัดทางด้านจิตใจในการดูแลคุณตาและอีกความประทับใจก็คือในเรื่องสังคมเพื่อนบ้านโดยคุณยายจะมีเพื่อนบ้านมาสอดส่องและคอยสอบถามดูแล เมื่อผมเข้าไปสัมภาษณ์คุณยายก็จะมีคนเข้ามาสอบถามผมด้วยความเป็นห่วงคุณยาย ว่ามาทำอะไร มาจากไหน แต่เมื่อผมอธิบายเขาก็เข้าใจและให้ความร่วมมืออย่างดี ทำให้ผมรู้สึกว่าสังคมในชุมชนนั้นอยู่กันแบบรักใคร่ปรองดองกัน ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน ซึ่งต่างกับสังคมในเมืองกรุงที่ผมเคยอยู่

 

 

บทความทางกิจกรรมบำบัดในผู้สูงอายุอื่นๆ

 

- บทความกิจกรรมบำบัดในผู้สูงอายุ ตอน แผ่นหลังลูกผู้ชาย

- บทความกิจกรรมบำบัดกับผู้สูงอายุ : เหนือกว่าวัยคือใจแข็งแรง

- บทความทางกิจกรรมบำบัดที่เกี่ยวกับผู้สูงอายุ : ศิลปินใหญ่ ผู้อุทิศชีวิตทั้งกายและใจให้ดนตรีไทย

- บทความกิจกรรมบำบัดสำหรับผู้สูงอายุ : เปลี่ยนแต่กาย ใจเกินร้อย

- ผู้สูงอายุไทย ห่างไกลความเศร้า

- บทความกิจกรรมบำบัด กับการเปลี่ยนแปลงของผู้สูงอายุหลังเกษียณ

- กิจกรรมบำบัด กับ " คุณภาพชีวิต " หลังวัยเกษียณ

- กิจกรรมบำบัดกับ"การนอนหลับ"ในผู้สูงอายุ

- บทความกิจกรรมบำบัดสำหรับผู้สูงอายุร้อยปี : ผู้สูงอายุเชื้อสายจีนในเมืองไทย

- บทความกิจกรรมบำบัดสำหรับผู้สูงอายุร้อยปี : "ความสุขที่สุกงอม"

- ความสุขของคุณยาย(ผู้สูงอายุ)

- บทความทางกิจกรรมบำบัดเกี่ยวกับผู้สูงอายุ: ผู้สูงอายุในละแวกบ้านฉัน

- บทความทางกิจกรรมบำบัดเกี่ยวกับผู้สูงอายุ : แบบอย่างแห่งชีวิต

- บทความกิจกรรมบำบัดสำหรับผู้สูงอายุ : ตอนคุณยายเพียร