เรื่องเล่าเร้าพลัง: การดูแลด้านจิตวิญญาณในคนไข้ระยะสุดท้าย


๑๔-๑๕ มกราคม ๒๕๕๕ ผมไปช่วยศูนย์มะเร็ง สุราษฏร์ธานี และโรงพยาบาลเครือข่าย สกัดความรู้จากการปฏิบัติ ในหัวข้อ การดูแลด้านจิตวิญญาณในคนไข้ระยะสุดท้าย ด้วยกระบวนการเรื่องเล่าเร้าพลัง

ผู้เข้าร่วมซึ่งเป็นตัวจริงทำจริง ต่างนำเรื่องเล่าที่ตนเองประสบมาถ่ายทอดให้ผู้อื่นรับทราบ ทางผู้จัดงานได้ส่งแก่นความรู้ที่สกัดได้ส่งมาให้ผม ผมจึงขออนุญาตนำมาถ่ายทอดในบันทึกนี้

จำนวนดาว ในตารางอิสรภาพนี้ ยิ่งมีมาก แสดงว่าผู้เข้าร่วมประชุมต่างลงความเห็นเป็นเอกฉันท์ว่า เป็นขั้นตอนที่จะมีผลสัมฤทธิ์สูง ครับ

ขั้นตอน ความสำคัญ ตัวอย่างเรื่องเล่า
การรู้จักตนเอง **** นักโทษ ( )  ธรรมะพาชีวิตรอด ( )  วันนี้ที่รอคอย ( )
     
การสร้างสัมพันธภาพ ความไว้วางใจ    
  - การรับฟัง ***** กำลังใจจากชายคนนี้ ( )  คำขอสุดท้าย ( )  คาบาเร่ต์ ( ) มิตรต่างแดน ( ) ไทลื้อ ( )
    ธรรมะพาชีวิตรอด ( ) อยากกลับบ้าน ( ) คำขอโทษก่อนจาก ( ) ครอบครัวพาสุข ( )
    ไม่ถึงฝั่งฝัน ( )
     
  - ความสม่ำเสมอ **** กำลังใจจากชายคนนี้ ( ) ครอบครัวพาสุข ( )  อยากกลับบ้าน ( ) คำขอโทษก่อนจาก ( )
    ธรรมะพาชีวิตรอด ( )  ชายเดียวดาย ( ) มิตรต่างแดน ( ) ไทลื้อ ( )
     
  - น้ำเสียง สีหน้าท่าทาง การใช้ภาษา ***** ทำด้วยใจ ( ) ชายเดียวดาย ( ) อยากกลับบ้าน ( ) ครอบครัวพาสุข ( )
    มาคนเดียว-ไปคนเดียว ( ) คนราชรี ( ) ธรรมะพาชีวิตรอด ( )
    คำขอโทษก่อนจาก ( ) มิตรต่างแดน ( ) ด้วยรักจากลูก ( ) วันนี้ที่รอคอย ( )
     
  - การสัมผัส *** คนราชรี ( ) คำขอสุดท้าย ( ) ธรรมะพาชีวิตรอด ( ) มาคนเดียว - ไปคนเดียว( )
    อยากกลับบ้าน ( ) ชายเดียวดาย ( ) คำขอโทษก่อนจาก ( ) ด้วยรักจากลูก ( )
    พ่อรู้แล้ว ( )
  -  การมีสัมพันธภาพส่วนตัว ** วันนี้ที่รอคอย ( ) ด้วยรักจากลูก ( )
     
การประเมินค้นหาสิ่งที่คนไข้ให้ความสำคัญ    
  -  การสังเกต **** กำลังใจจากชายคนหนึ่ง ( ) ธรรมะพาชีวิตรอด ( ) คาบาเร่ย์ ( )
    อยากกลับบ้าน ( ) ชายเดียวดาย ( ) คำขอโทษก่อนจาก ( )
    ศรัทธาของหลวงพ่อ ( ) คำขอสุดท้าย ( ) พ่อรู้แล้ว ( )
    ยังไม่ถึงฝั่งฝัน ( ) อาหารไม่ถูกใจ ( ) รักต้องการเวลา ( )
     
  -  สอบถามข้อมูลจากผู้ใกล้ชิด *** คำขอโทษก่อนจาก ( )  คาบาเร่ย์ ( ) ชายเดียวดาย ( )
    ครอบครัวพาสุข ( ) มิตรต่างแดน ( ) วันนี้ที่รอคอย ( )
    กำลังใจจากชายคนหนึ่ง ( ) ทำให้ด้วยใจ ( ) พ่อรู้แล้ว ( )
    คนราชรี ( ) ยังไม่ถึงฝั่งฝัน ( ) ไทลื้อ ( ) อยากกลับบ้าน ( )
     
  -  สอบถามจากคนไข้โดยตรง **** ครอบครัวพาสุข ( ) คำขอโทษก่อนจาก ( ) คำขอสุดท้าย ( )
    ศรัทธาของหลวงพ่อ ( ) คาบาเร่ย์ ( )  อยากกลับบ้าน ( )
    พ่อรู้แล้ว ( ) ยังไม่ถึงฝั่งฝัน ( ) ธรรมะพาชีวิตรอด ( )
    อาหารไม่ถูกใจ ( )
การให้ความช่วยเหลือ    
   - การให้กำลังใจ ด้านจิตวิญญาณ ***** กำลังใจจากชายคนหนึ่ง ( ) คนราชรี ( ) อยากกลับบ้าน ( )
     ( ) คาบาเร่ย์ (  ) รักต้องการเวลา ( ) ด้วยรักจากลูก ( ) ไทลื้อ ( )
    วันนี้ที่รอคอย ( ) คำขอโทษก่อนจาก ( ) ศรัทธาของหลวงพ่อ ( )
     
   - การให้คำปรึกษาแนะนำ *** มาคนเดียว-ไปคนเดียว ( ) ครอบครัวพาสุข ( ) พ่อรู้แล้ว ( )
    อยากกลับบ้าน ( )  คนราชรี ( ) คำขอสุดท้าย ( )
    รักต้องการเวลา ( ) ด้วยรักจากลูก ( ) คำขอโทษก่อนจาก ( )
    ธรรมะพาชีวิตรอด ( )
     
   - การประสานงาน **** ไทลื้อ ( ) คาบาเร่ย์ ( ) คำขอโทษ ( ) ชายเดียวดาย ( )
    ไม่ถึงฝั่งฝัน ( ) ครอบครัวพาสุข ( ) มิตรต่างแดน ( )
    คนราชรี ( ) ศรัทธาจากหลวงพ่อ ( ) พ่อรู้แล้ว ( )
    คำขอสุดท้าย ( )
     
   - การตอบสนองความต้องการของผู้ป่วย ***** ศรัทธาจากหลวงพ่อ( ) ครอบครัวพาสุข ( )  คาบาเร่ย์ ( )
     ด้านจิตวิญญาณที่เป็นไปได้   คำขอโทษก่อนจาก ( ) คำขอสุดท้าย ( ) มิตรต่างแดน ( )
    คนราชรี ( ) อยากกลับบ้าน ( ) ยังไม่ถึงฝั่งฝัน ( )
    ธรรมะพาชีวิตรอด ( ) อาหารไม่ถูกใจ ( ) พ่อรู้แล้ว ( )
     
   - การยอมรับ ***** ศรัทธาจากหลวงพ่อ( )  คาบาเร่ย์ ( ) ยังไม่ถึงฝั่งฝัน ( )
    อาหารไม่ถูกใจ ( ) วันนี้ที่รอคอย ( ) นักโทษ ( )
    ธรรมะพาชีวิตรอด ( )
     
ระบบสนับสนุน    
  - หน่วยงานที่สนับสนุน **** ธรรมะพาชีวิตรอด ( ) ศรัทธาจากหลวงพ่อ ( ) ครอบครัวพาสุข ( ) ไทลื้อ ( )
     
  - สิ่งแวดล้อม *** พ่อรู้แล้ว ( ) ยังไม่ถึงฝั่งฝัน ( ) รักต้องการเวลา ( ) คำขอสุดท้าย ( )
     
  - การสร้างเครือข่าย *** HIV ที่รัก ( ) ชายเดียวดาย ( ) ครอบครัวพาสุข ( ) ยังไม่ถึงฝั่งฝัน ( )
     
  - การผ่อนปรนกฏระเบียบ  นโยบาย **** ศรัทธาจากหลวงพ่อ ( ) อาหารไม่ถูกใจ ( ) ครอบครัวพาสุข ( )
    วันนี้ที่รอคอย ( ) ธรรมะพาชีวิตรอด ( ) พ่อรู้แล้ว ( ) คำขอโทษก่อนจาก ( )
    คำขอสุดท้าย ( )

ลงแต่ชื่อเรื่องเล่ามาให้อ่านก่อน ส่วนรายละเอียดของแต่ละเรื่องจะเป็นอย่างไร ผมเอามาลงเป็นตัวอย่างนิดหน่อย ส่วนที่เหลือรอให้ต้นเรื่องเข้ามาบันทึกเองดีกว่านะครับ


มีประเด็นสำคัญที่ผมรับรู้จากการไปร่วมแลกเปลี่ยนครั้งนี้ คือ ถึงแม้ว่าการดูแลคนไข้แต่ละคน มิติต่างๆจะกลืนกันเป็นหนึ่งเดียว เชื่อมโยงและส่งผลถึงกัน แต่ผมคิดว่า เราต้องแยกแยะให้ได้ว่า สิ่งที่เราทำเป็นเพียงการดูแลด้านจิตใจ เช่น ให้กำลังใจ ปลอบใจ หรือเป็นการช่วยเหลือทางจิตวิญญาณหรือตัวตนของคนไข้ ซึ่งอันหลังเป็นสิ่งที่ต้องอาศัยความเข้าใจและรู้จักคนไข้อย่างลึกซึ้งมากกว่า

หมายเลขบันทึก: 479029เขียนเมื่อ 17 กุมภาพันธ์ 2012 15:29 น. ()แก้ไขเมื่อ 31 ตุลาคม 2012 12:03 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (30)

เรื่อง        คำขอโทษก่อนจาก 

ต้นเรื่อง    นนทิยา เทพพิทักษ์  ตึกพิเศษ ศูนย์มะเร็งสุราษฏร์ธานี

ในห้อง VIP ได้มีผู้ป่วยชายวัยสูงอายุ รูปร่างผอมนอนบนเตียงตลอดเวลา เข้ารับการรักษาตัวด้วยโรคมะเร็งปอดกระจายไปกระดูก แพทย์ทำการรักษาด้วยการฉายรังสี จนครบ แต่อาการของโรคก็ไม่สงบ ผู้ป่วยมีอาการปวด หายใจเหนื่อยหอบและมีไข้ร่วมด้วย ในบางครั้งแพทย์ได้ให้ยาตามอาการตลอด แต่อาการของโรคก็ไม่มีท่าทีว่าจะดีขึ้น

ในห้องมีเพียงหญิงวัยสูงอายุเฝ้าผู้ป่วยอย่างใกล้ชิด สอบถามทราบว่าเป็นน้องสาวผู้ป่วย ทุกครั้งที่พยาบาลเข้าไปเยี่ยมไข้ และให้การพยาบาลสังเกตเห็นสีหน้าผู้ป่วยเศร้า  พยาบาลจึงเข้าไปดูแลอย่างใกล้ชิด พูดคุยสร้างสัมพันธ์ภาพเพื่อเกิดความไว้วางใจ  พูดคุยให้กำลังใจจนผู้ป่วยไว้วางใจ จึงทำให้ผู้ป่วยยอมพูดความในใจที่ค้างมาแสนนานว่า ผู้ป่วยได้แต่งงานมีบุตร 2 คน ชาย หญิง ครอบครัวอยู่กันอย่างอบอุ่น ภรรยาทำร้านเสริมสวย ผู้ป่วยทำสวนทุเรียน ที่ชุมพร ต่อมาผู้ป่วยได้ไปทำงานขับรถขนส่งแร่ทำให้ต้องออกนอกบ้าน บางทีไม่ได้กลับบ้านและติดเพื่อนกินเหล้า เริ่มไม้สนใจครอบครัว จนภรรยาทนไม่ไหวจึงแยกกันอยู่ เป็นเวลา ๒๐ ปีแต่ไม่ได้หย่าจนกระทั้งผู้ป่วยเริ่มป่วยเป็นโรคมะเร็ง มีเพียงน้องสาวผู้ป่วยที่คอยดูแล แต่ภรรยาก็ยังเป็นห่วงโทรถามอาการผู้ป่วยจากน้องสาวผู้ป่วยเป็นระยะๆ และช่วยเหลือค่าใช้จ่ายแต่ไม่ให้ผู้ป่วยทราบ

ผู้ป่วยได้พูดกับพยาบาลว่า “ผมต้องการพบภรรยาและลูกทั้ง 2 คนผมรู้ว่าเวลาผมเหลือไม่มาก ผมรู้ว่าผมจะอยู่ได้อีกไม่นาน”

พยาบาลได้ทำตามคำขอของผู้ป่วย เพราะมันเป็นคำขอครั้งสุดท้ายของผู้ป่วยพยาบาลได้โทรตามภรรยาและลูกทั้ง 2 ได้เดินทางจาก จ.ชุมพร ถึงศูนย์มะเร็ง ซึ่งอาการผู้ป่วยเริ่มหนัก และทันทีที่ภรรยาและลูกทั้ง 2 เข้าไปในห้อง ผู้ป่วยน้ำตาเริ่มซึม ผู้ป่วยขออยู่กับครอบครัวพยาบาลได้เชิญญาติออกไปรอนอกห้อง

ภายในห้องมีผู้ป่วยภรรยาลูกทั้ง ๒ และพยาบาล ลูกๆก้มกราบเท้าพ่อ ส่วนภรรยากราบอกแล้วทั้ง ๔ ก็กอดกัน ผู้ป่วยได้กล่าวกับภรรยาและลูกว่า “พี่ขอโทษในเรื่องที่ผ่านมาพี่รักเธอและลูกมาโดยตลอด” ผู้ป่วยพูดขณะที่หายใจเหนื่อยหอบแต่ยังยืนยันไม่ใส่ท่อช่วยหายใจ

ส่วนภรรยาได้ฟังผู้ป่วยพูดและพูดตอบกลับผู้ป่วยว่า “พี่ไม่ต้องเป็นห่วงน้องและลูกไม่เคยโกรธพี่เลย เราทุกคนยังรักพี่ และพี่ไม่ต้องเป็นห่วงลูกน้องจะดูแลลูกของเราเอง”

สิ้นคำพูดภรรยา ทั้งสี่ได้กอดกัน ในเวลาต่อมาผู้ป่วยได้สิ้นใจภายในอ้อมกอดของภรรยาและลูกๆ อย่างที่ผู้ป่วยต้องการและขอทำครั้งสุดท้ายของชีวิต

เรื่อง       ศรัทธาของหลวงพ่อ  

ต้นเรื่อง   อรอุมา  พรหมคุ้ม  หอผู้ป่วยสามัญชาย ศูนย์มะเร็งสุราษฏร์ธานี

ผู้ป่วยเป็นพระภิกษุ ป่วยเป็นมะเร็งโพรงหลังจมูกลุกลามไปทั้งกระดูกและปอด รับไว้ในศูนย์ฯเพื่อฉายรังสีบรรเทาอาการ  มีอาการหายใจเหนื่อย ต้องใช้ออกซิเจนทางจมูกตลอดเวลา    

ระหว่างที่อยู่ในศูนย์ ท่านไม่ยอมใส่ชุดทางโรงพยาบาลจัดให้ บอกว่า "ถ้าหากอาตมาถอดชุดพระออก จะทำให้ขาดความเป็นพระ"   

ทางตึกจึงอนุญาตให้ใส่ได้

ผู้ป่วยบอกว่า  "ขอบใจนะโยม" 

ผู้ป่วยจะเรียกพยาบาลและผู้ช่วยเหลือว่าโยม และแทนตัวเองว่าอาตมาทุกคำ

และในวันเกิดเจ้าหน้าที่ จะมีคนมาถวายสังฆทานเป็นประจำ

ผู้ป่วยบอกว่า  "โยม... อาตมาดีใจที่ได้ทำหน้าที่พระ"

ในการช่วยเหลือกิจวัตรประจำวัน จะยอมให้พยาบาลผู้ชายและพ่อบ้านช่วยเท่านั้น   

วาระสุดท้ายผู้ป่วยขอให้โทรตามมารดาให้ และถ้าหากมรณภาพให้นำศพไปบำเพ็ญกุศลที่วัด หลังมารดามาเยี่ยมสีหน้าสดชื่น และเสียชีวิตอย่างสงบที่หอผู้ป่วย ตามที่ผู้ป่วยแจ้งความประสงค์ว่าต้องการเสียชีวิตที่ศูนย์มะเร็ง 

แค่อ่านทั้งสองเรื่องจากตัวอักษร ยังเศร้าเลยค่ะอาจารย์หมอเต็ม

วันก่อนดูหนัง คนไข้ระยะสุดท้าย น้ำตารื้นๆ ซึ้งๆ และเศร้ามากๆ

สงสัยจัง เวลาทำกลุ่ม มีร้องไห้กันไหมคะ ชื่นชมและส่งกำลังใจค่ะ

Ico48

  • การร้องไห้ เป็นธรรมชาติของมนุษย์นะครับ น้องปู
  • ร้องกันครับ แต่ผมว่าร้องแล้วก็รู้สึกดี

สวัสดีค่ะอาจารย์ ศูนย์มัเร็งสุราษฎร์ สมัครเข้าโครงการ SHA ด้วยค่ะ

มาเชียร์ และมาอ่านเรื่องเล่าค่ะ

Ico48

  • ครับ น้อง paula
  • ผอ. ศูนย์ท่านสนใจเรื่องนี้มาก
  • มาอยู่กับเราทั้งสองวันเต็มๆ ไม่ใช่มาแค่เปิดงานแล้วกลับนะครับ

สวัสดีค่ะอาจารย์หมอเต็ม

วันนี้ที่ร.พ. พังงา มีทีมแพทย์ จากม. สงขลาฯ นำเครื่องเอ็กซ์ มาตรวจกระดูก ผู้สูงวัย ด้วยค่ะ พอดี คุณแม่ไปตรวจเช็ค เพื่อนัดการรักษา และผ่าตัด ในขั้นตอนต่อไปค่ะ

มาบอกเล่าอีกเรื่อง ชิโนรส ที่อาจารย์หมอเต็มเคยเกริ่นไว้ แต่ปูเชยมากเพิ่งรู้ และทราบเอง ก็ตอนน้องชายเล่าให้ฟัง ว่าไปชิมมา อร่อยเหาะ และ มาชวนไปเดินเล่น ที่ใหม่ ใจเดิมค่ะ

 

  • ตามมาอ่าน
  • เจอหลายประเด้นมากๆ
  • ชอบข้อความนี้
  • การช่วยเหลือทางจิตวิญญาณหรือตัวตนของคนไข้ ซึ่งอันหลังเป็นสิ่งที่ต้องอาศัยความเข้าใจและรู้จักคนไข้อย่างลึกซึ้งมากกว่า
  • รอแอบไปดูงาน SHA ของสุราษฯของงาน HA Forum นะครับ
  • ปีนี้ได้มาแถวเกษตรฯ กำแพงแสนบ้างไหมครับ
  • ผมจะได้ทำบุญกับหลวงพี่บ้าง
  • เผื่อบุญจะส่งเสริมให้ได้แฟนน่ารักๆ 555

การเขียนเรื่องเล่า คือกระบวนการกล่อมเกลาชีวิตของเราเอง..
อานิสงส์ของเรื่องเล่า..คือกระบวนการของการสร้างสรรค์สังคมแห่งการเรียนรู้

ขอบพระคุณครับ

สวัสดีค่ะอาจารย์หมอเต็ม

หายเงียบไปนานมากๆ มาส่งความระลึกถึง

และเทียบเชิญ ไปชม บวบยาว หลังบ้านค่ะ

มาสวัสดีอาจารย์ค่ะ ชอบงาน palliative care อาจารย์มากค่ะ

สวัสดีค่ะอาจารย์หมอเต็ม

ท่านไกด์กิติมศักดิ์ หายเงียบไปนานมากๆ สบายดีไหมคะ

หรือว่า กำลังชีพจรลงเท้า อยู่ณ ที่ใด ส่งกำลังใจนะคะ

จะรอติดตามข่าวคราว รอชมภาพบรรยากาศ ขอบคุณค่ะ

Ico48

  • กำลังเร่ง clear งานก่อนอำลาราชการครับ
  • ปลายปีเจอกันแน่ๆ เพราะจะมีเวลาขลุกใน G2K มากขึ้นครับ
  • อ้าวคุณหมอจะ early แล้วหรือครับ
  • งง งง ยุงหนุ่มอยู่เลย
  • กำลังเร่ง clear งานก่อนอำลาราชการครับ

Ico48

  • อ่านแล้วกระชุ่มกระชวยขึ้น
  • กำลังจะแปลงสภาพเป็น ข้าราชการบำนาญ ครับ

รออ่านบทความใหม่ของอาจารย์ค่ะ

wow

Un believable ! a gree with P’ kajit ka

Why u early In advance more than 10 yrs

Btw cheers :)

แวะมาเยี่ยมอาจารย์ ระลึกถึงเสมอค่ะ..จาก พยาบาลอีอาร์..รพ.พิจิตร

นำภาพนี้มาฝากอาจารย์เต็ม ภากจากรพ.ปากพะยูน

 

อังคารสวัสดีค่ะอาจารย์หมอเต็ม :)

อาจารย์สบายดีนะคะ อากาศดี๊ ดี ช่วงนี้

โรงเรียนปิดเทอมแล้วด้วยค่ะ คิดถึงจัง

อยากไปเที่ยวเกาะใต้อีก ด้วยระลึกค่ะ

สวัสดีค่ะ หายไปนานเก็บภาพมาฝาก งานภาวนากับพระอาจารย์ไพศาลค่ะ เครือข่าย Palliative caer โคราช

 

น่าติดตามค่ะอาจารย์ เรื่องเล่าเร้าพลัง กำลังคิดถึงอาจารย์จริงๆค่ะ อาจารย์สบายดีนะคะ http://www.gotoknow.org/blogs/posts/495534 มาชวนอาจารย์ไปอ่านบันทึกนี้นะคะ กุ้งกลับมาเขียน gotoknow เเล้วนะคะ มีเรื่องราวมากมายที่อยากเล่าเช่นกันค่ะ

  • หายไปอีกแล้ว
  • early แล้ว
  • ว่างแล้วใช่ไหม
  • เย้ๆๆ
  • อาจารย์หมอครับ
  • หายไปนานมากๆ
  • คิดถึงๆๆ
  • มาเล่าเรื่องบ้างว่าทำอะไรบ้าง
  • ไหนว่าจะว่างไงครับ


Happy New Year  2013

ขออำนาจคุณพระศรีรัตนตรัย และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายในสากลโลก 

จงดลบันดาลให้ท่านและครอบครัวจงประสบความสุขด้วยอายุ วรรณะ สุข พละ 

คิดหวังสิ่งใดขอให้และสมปรารถนาทุกประกา

สวัสดีปีใหม่ค่ะ

สวัสดีค่ะอาจารย์หมอเต็ม 

ก่อนจะถึงพรุ่งนี้ มากราบสวัสดีคุณครู 

http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=gXDMoiEkyuQ

รฤก ด้วยจิตคารวะเจ้าค่ะ :)



Ico48

กำลังคิดถึงอยู่เลย
เพิ่งกลับมาเขียนได้อีกหนึ่งบันทึก ไม่รู้คราวนี้จะเขียนได้กี่น้ำ

เมื่อวานปูวางแผนทริป ไปเจอภาพดอกไม้ ใบไม้สีเขียว คล้ายๆ บันทึกอ. หมอที่เกาะใต้ ทำให้คิดถึงอาจารย์หมอเลยค่ะ :) 

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท