โครงการสังเคราะห์การท่องเที่ยวโดยชุมชนแม่ฮ่องสอน กับ “หัวใจการถอดบทเรียน”

ทางทีมวิจัยเรากำลังเริ่มเคลื่อน กระบวนการสังเคราะห์งาน ...การท่องเที่ยวโดยชุมชน ที่แม่ฮ่องสอน

ผมเองรับผิดชอบในการวางแผนการดำเนินการ ในฐานะหัวหน้าโครงการวิจัย เพื่อ “การสังเคราะห์” ที่จะสร้างประโยชน์ทั้งทีมนักวิจัยและกลุ่มเป้าหมายที่เราได้กำหนดไว้ กระบวนการสังเคราะห์ในครั้งนี้ จึงประกอบไปด้วย “หัวใจของการถอดบทเรียน ๕ ประการ” คือ

ความเป็นท้องถิ่น (Localness)

การถอดบทเรียนต้องเป็นกระบวนการที่คนในท้องถิ่นที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับชุมชน เป็นผู้ดำเนินการ ในโครงการวิจัยสังเคราะห์การท่องเที่ยวโดยชุมชน เราประกอบไปด้วย นักวิจัยหลักและนักวิจัยชาวบ้านที่เป็นหมู่บ้านเป้าหมาย

ความเป็นทีม (Team Practice)

ด้วยความหลากหลายในโครงการวิจัยฯ เรามีทีมศึกษา วิจัยครั้งนี้ รวม ๑๐ ท่าน เรียกได้ว่าเป็นทีมใหญ่พอสมควรที่จะร่วมด้วยช่วยกัน ตามบทบาทหน้าที่ การถอดบทเรียนเป็นกิจกรรมของทีม ดังนั้นผู้หนึ่งผู้ใดจะถอดบทเรียนเพียงลำพังไม่ได้ หรือแกนนำจะเป็นผู้กำหนดทิศทางการถอดบทเรียนเพียงผู้เดียวไม่ได้ ทีมต้องพ้อง เห็นคุณค่า และดำเนินการถอดบทเรียนร่วมกัน

มุ่งอนาคตที่ดีกว่า (Forward Focus)

เรามีจุดมุ่งหมาย ที่จะพัฒนางานท่องเที่ยวโดยชุมชนที่แม่ฮ่องสอนให้ดียิ่งๆขึ้นไป โดยใช้ประสบการณ์ องค์ความรู้ที่แม่ฮ่องสอนได้พัฒนากันมานาน การถอดบทเรียนมุ่งหวังให้การทำงานมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ดังนั้นการถอดบทเรียนจึงเป็นกระบวนการค้นหาแนวทางไปสู่อนาคตที่พึงปรารถนา โดยใช้กระบวนการทบทวนตัวเอง และระบุบทเรียนจากอดีตที่ผ่านมา ไปใช้เป็นฐานในการวางแผนการดำเนินการที่มีคุณภาพต่อไป

การสกัดความรู้(Punctuation)

การทำงานวิจัยครั้งนี้มีเป้าหมายที่ชัดเจน ในการนำเอาองค์ความรู้ไปใช้ให้เกิดประโยชน์ต่อแม่ฮ่องสอนอย่างแท้จริง กระบวนการจึงต้องทำไปและสกัดความรู้ที่ได้จากการทำงานไปด้วย โดยความรู้นั้นคือ ช่องทาง หรือเงื่อนไขทั้งภายใน และภายนอกองค์กรที่จะทำให้โอกาสในการทำงานในอนาคตมีประสิทธิผลยิ่งขึ้น

การฝึกฝนอย่างสม่ำเสมอ(Iteration)

การถอดบทเรียนเป็นกระบวนการเรียนรู้ และการพัฒนาศักยภาพคณะทำงาน ดังนั้นการเรียนรู้และการพัฒนาตนเองจะเกิดขึ้นจากการถอดบทเรียนเพียงครั้งเดียวไม่ได้ แต่ต้องเกิดจากการฝึกฝนและปฏิบัติอย่างต่อเนื่องและสม่ำเสมอจนกลายเป็นกิจวัตร

เรามีเวทีที่พบพูดคุยกันอย่างสม่ำเสมอ...เพื่อติดตามงานด้วย และรับทราบปัญหาข้อขัดข้อง ตลอดจนการแลกเปลี่ยนเนื้อหาที่ทีมวิจัยได้ค้น – คว้า มาจากเนื้องานที่เกิดขึ้นแล้ว

ก่อนหน้านี้รู้สึกเครียดบ้างในการที่ต้องเริ่มคิดงาน คิดกระบวนการ แต่วันนี้ผมไม่หนักใจเลยกับงานชิ้นใหม่ชิ้นนี้ เปลี่ยนเป็นสุขใจที่คนทำงาน(ทีมวิจัย)กระตือรือร้น และมีความสุขมากขึ้นเมื่อพวกเราได้พบเจอกันบ่อยๆ