Oxford Knee Score กับข้อเข่าเสื่อม

ข้อเข่าเสื่อม...ปัญหาของผู้สูงวัย

     

    วันนี้เขียนเรื่องเก่า.....แต่นำมาเล่าใหม่นะคะ .... เรื่อง ผู้สูงอายุกับข้อเข่าเสื่อม นะคะ....ปีใหม่นี้พบว่าผู้สูงอายุ...มาพบคุณหมอด้วยเรื่อง ... ปวดข้อเข่ามากขึ้นกว่าปีที่แล้วมากค่ะ .... โรคข้อเข่าเสื่อมยังไม่ทราบสาเหตุแน่ชัด อาจเกิดจาก

   - อายุที่มากขึ้น (มักพบในผู้ที่อายุ 40 ปีขึ้นไป)

   - น้ำหนักตัวมาก

   - พบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชายถึง 3 เท่า 

   - จากการใช้ข้อไม่เหมาะสมสาเหตุอื่นๆเช่นอุบัติเหตุ การติดเชื้อในข้อ

   เมื่อเกิดข้อเสื่อมจะเกิดการเปลี่ยนแปลงหลายๆ อย่างภายในข้อ เช่น กระดูกอ่อนผิวข้อบางลงและผิวไม่เรียบมีกระดูกงอบริเวณขอบๆ ข้อ และเกิดการสูญเสียคุณสมบัติของน้ำไขข้อปริมาณมากขึ้น....แต่ความยืดหยุ่นลดลง อาการและอาการแสดงของโรคข้อเข่าเสื่อมอาจ พบอาการเพียงอาการเดียว หรือหลายอาการพร้อมกันก็ได้ในระยะแรก..มักจะเป็นไม่มากและเป็นๆ หายๆ แต่เมื่อข้อเสื่อมมากขึ้นก็จะมีอาการบ่อยมากขึ้นหรือเป็นตลอดเวลานะคะ วันนี้ผู้เขียนนำแบบประเมินข้อเข่ามาฝากนะคะ  เป็นแบบที่ใช้ในการประเมิน ที่ประเมินได้ง่ายนะคะของ Oxford Knee  

 

เครื่องมือคัดกรอง ข้อเข่าเสื่อม

แบบประเมินระดับความรุนแรงของโรคข้อเข่าเสื่อม (Oxford Knee Score)

 

โปรดเลือกหัวข้อที่ตรงกับอาการที่เกิดขึ้นกับตัวท่านมากที่สุดในช่วงเวลา 1 เดือนที่ผ่านมา

1.ให้ท่านบรรยายลักษณะอาการเจ็บปวดเข่าของท่าน

 

o	ไม่มีอาการปวดเข่า
o	อาการปวดลึกๆที่เข่าเล็กน้อย เฉพาะเวลาขยับตัวหรืออยู่ในบางท่าเท่านั้น
o	หลังใช้งานนาน อาการปวดเข่ามากขึ้น พักแล้วดีขึ้น เป็นๆหายๆ
o	อาการปวดเพิ่มมากขึ้น ปวดนานขึ้น
o	อยู่เฉยๆก็ปวดมาก ขยับไม่ได้

 

2. ท่านมีปัญหาเรื่องเข่าในการทำกิจวัตรประจำวันด้วยตัวเอง หรือไม่ เช่น การยืนอาบน้ำเป็นต้น?

o	ไม่มีปัญหา
o	มีอาการปวดเข่า/ข้อเข่าฝืด/ตึงขัดเล็กน้อย แต่น้อยมาก
o	มีอาการปวดเข่า/ข้อเข่าฝืด/ตึงขัดเล็กน้อย บ่อยครั้ง
o	เริ่มมีปัญหา ทำด้วยความยากลำบาก
o	ไม่สามารถทำได้

 

 

3.ท่านมีปัญหาเรื่องเข่า เมื่อก้าวขึ้นลงรถ หรือรถประจำทางหรือไม่?

o	ไม่มีอาการใดๆ
o	มีอาการปวดเข่า/ข้อเข่าฝืดเล็กน้อย แต่ก้าวขึ้นลงได้ปกติ
o	มีอาการปวดเข่า/ข้อเข่าฝืด ก้าวขึ้นลงได้ช้ากว่าปกติ
o	มีอาการปวดเข่ามาก/ข้อเข่าฝืด ก้าวขึ้นลงได้ด้วยความลำบาก
o	ไม่สามารถทำได้

 

4.ระยะเวลานานเท่าไรที่ท่านเดินได้มากที่สุดก่อนที่ท่านจะมีอาการปวดเข่า

o	เดินได้เกิน 1 ชั่วโมง โดยไม่มีอาการอะไร
o	เดินได้ 16-60 นาที เริ่มมีอาการปวด
o	เดินได้เพียง 5-15 นาที เริ่มมีอาการปวด
o	เดินได้แค่รอบบ้านเท่านั้น เริ่มมีอาการปวด
o	ทำไม่ได้และเดินไม่ไหว

 

5.หลังทานอาหารเสร็จ ในขณะที่ลุกขึ้นจากเก้าอี้นั่ง เข่าของท่านมีอาการอย่างไร

o	ไม่มีอาการ
o	มีอาการปวดเข่า/ข้อเข่าฝืดเล็กน้อย
o	มีอาการปวดเข่า/ข้อเข่าฝืดปานกลาง
o	มีอาการปวดเข่ามาก/ข้อเข่าฝืด ลุกขึ้นยืนได้ด้วยความลำบาก
o	ปวดมาก ไม่สามารถลุกขึ้นได้

  

6.ท่านต้องเดินโยกตัว(เดินกระโผลกกระเผลก) เพราะอาการที่เกิดจากเข่าของท่าน หรือไม่?

o	ไม่เคย
o	ในช่วง 2-3 ก้าวแรก ที่ออกเดินเท่านั้น
o	เป็นบางครั้ง
o	เป็นส่วนใหญ่
o	ตลอดเวลา

 

7. ท่านสามารถนั่งลงคุกเข่าและลุกขึ้นได้หรือไม่?

o	ลุกได้ง่าย
o	ลุกได้ ลำบากเล็กน้อย
o	ลุกได้แต่ยากขึ้น
o	ลุกได้แต่ยากลำบากมาก
o	ลุกไม่ไหว

 

8. ท่านเคยมีปัญหาปวดเข่าในขณะที่นอนตอนกลางคืนหรือไม่

o	ไม่เคย
o	ใน 1 เดือนมี 1-2 ครั้ง
o	บางคืน
o	ส่วนมาก
o	ทุกคืน

 

9. ในขณะที่คุณทำงาน/ทำงานบ้าน ท่านมีอาการปวดเข่าหรือไม่

o	ไม่เคย
o	ในช่วงแรกที่ก้าวเดิน เท่านั้น
o	บางครั้ง
o	ส่วนมาก
o	ตลอดเวลา

 

10. ท่านเคยมีความรู้สึกว่าเข่าของท่านทรุดลงทันทีหรือหมดแรงทันทีจนตัวทรุดลง

o	ไม่เคย
o	ในช่วงแรกที่ก้าวเดิน เท่านั้น
o	บางครั้ง
o	ส่วนมาก
o	ตลอดเวลา

 

11. ท่านสามารถไปซื้อของใช้ต่างๆได้ด้วยตัวท่านเอง?

o	ได้เป็นปกติ
o	ไปได้ เริ่มมีอาการปวดเข่า/ตึงเข่าเล็กน้อย
o	ไปได้ เริ่มมีอาการปวดเข่า/ตึงเข่ามากขึ้น
o	พอไปได้ แต่ด้วยความยากลำบากมาก
o	ไปไมไหว

 

12. ท่านสามารถเดินลงบันไดได้หรือไม่

o	เดินลงได้ เป็นปกติ
o	เดินลงได้ เริ่มมีอาการปวดเข่า/ตึงเข่าเล็กน้อย
o	เดินลงได้ เริ่มมีอาการปวดเข่า/ตึงเข่ามากขึ้น
o	เดินลงได้ด้วยความยากลำบากมาก
o	เดินลงไม่ได้

 

 การให้คะแนนสำหรับการประเมิน

คะแนนรวมที่ได้ 0 ถึง 19	มีข้อบ่งชี้: เป็นโรคข้อเข่าเสื่อมระดับรุนแรง ควรรับการรักษาจากศัลยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญกระดูกและข้อทันที
คะแนนรวมที่ได้ 20 ถึง 29	มีข้อบ่งชี้: มีอาการโรคข้อเข่าเสื่อมระดับปานกลาง ควรปรึกษาศัลยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญกระดูกและข้อเพื่อรับการตรวจรักษา เอกซเรย์ข้อเข่า และประเมินอาการของโรค
คะแนน รวมที่ได้ 30 ถึง 39	มีข้อบ่งชี้: พบเริ่มมีอาการของโรคข้อเข่าเสื่อม ควรได้รับคำแนะนำจากศัลยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญกระดูกและข้อเรื่องการออกกำลังกายอย่างเหมาะสม การควบคุมน้ำหนักเพื่อไม่ให้อ้วน หลีกเลี่ยงท่าหรือกิจกรรมที่จะทำให้เกิดอาการและความรุนแรง ของโรคมากขึ้น และการประเมินระดับอาการของโรค
คะแนนรวมที่ได้ 40 ถึง 48	ยังไม่พบอาการผิดปกติ แต่ควรตรวจร่างกายเป็นประจำทุกปี

 

Reference for Score : Dawson J, Fitzpatrick R, Murray D, Carr A. 0uestionnaire on the perceptions of patients about total

           

    วันนี้ผู้เขียน...นำแบบการประเมิน...ว่าข้อเข่าจะเสื่อมระดับใด...ตั้งแต่ระดับรุนแรง...ระดับปานกลาง..ไปจนถึง...ยังไม่พบอาการผิดปกติ.. โดยที่ท่านสามารถนำไปประเมินให้กับบุคคล ที่ท่านรักและรักท่าน คือ คุณพ่อ-คุณแม่ คุณตา-คุณยาย ได้นะคะ ...โดยนำแบบประเมินระดับความรุนแรงของโรคข้อเข่าเสื่อม ...โดยแบบที่ผู้เขียนนำมาเป็นของ Oxford Knee Score นะคะ… แล้วนำมาเทียบกับคะแนนสำหรับการประเมิน ดังนี้นะคะ

 

คะแนนรวมที่ได้ 0 ถึง 19 = เป็นโรค ข้อเข่าเสื่อมระดับรุนแรง

คะแนนรวมที่ได้ 20 ถึง 29 = มีอาการโรค ข้อเข่าเสื่อมระดับปานกลาง

คะแนนรวมที่ได้ 30 ถึง 39 = พบเริ่มมีอาการของโรคข้อเข่าเสื่อมควรได้รับคำแนะนำจากศัลยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญกระดูก

คะแนนรวมที่ได้ 40 ถึง 48 = ยังไม่พบอาการผิดปกติ

 

           สรุปได้ว่า...ยิ่งได้คะแนนน้อย...แสดงว่า...ข้อเข่ามีความเสื่อมมากนะคะ ... ความหวังของผู้เขียนอยากให้ท่านได้นำแบบประเมินสุขภาพข้อเข่าสำหรับคนที่  “ท่านรัก” และท่านเหล่านี้... “รักท่าน” นะคะและถ้าพบว่ามีปัญหาข้อเข่า  "ต้องพาท่านไปพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านกระดูกและข้อ"นะคะ .... สำหรับผู้เขียนเองประเมินข้อเข่าของตนเองแล้ว ได้คะแนนอยู่ในช่วง 30-39 ค่ะ ซึ่งจะต้องปฏิบัติตนเองดังนี้ค่ะ....

          - ได้รับคำแนะนำจากศัลยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญกระดูกและข้อ

          - เรื่องการออกกำลังกายอย่างเหมาะสม

          - การควบคุมน้ำหนักเพื่อไม่ให้อ้วน

          - หลีกเลี่ยงท่าหรือกิจกรรมที่จะทำให้เกิดอาการและความรุนแรงของโรคมากขึ้นและการประเมินระดับอาการของโรค

          - ตรวจร่างกายเป็นประจำทุกปี

 

 

 

 

 

 

 ขอบคุณที่ให้เกียรติอ่านบทความนี้นะคะ

[KhonKaset 1973]

สวัสดีครับ ได้ความรู้มากเลยครับ ผมขออนุญาตรบกวนสอบถามเรื่องปัญหาสุขภาพหน่อยครับ คือผมมีปัญหาที่ข้อเท้าขวา เวลาเดินจะมีเสียงดังแก็บ ๆ ในบางครั้ง หรือถ้าเดินขึ้นบันไดจะมีเสียงดังทุกครั้ง ที่ยกเท้าขวาขึ้นจากขั้นบันได แต่ไม่มีอาการเจ็บปวดแต่อย่างใด ไม่ทราบว่าข้อเท้าผมเป็นโรคข้อเสื่อมหรือไม่ ควรได้รับการรักษาด้วยวิธีไหน แล้วจะมีโอกาสหายมั้ยครับ

ปล. ปัจจุบันผมอายุ 40 ปี เคยมีประวัติการตกจากที่สูงตอนเด็ก ๆ ซึ่งเสียงข้อเท้าดังนี้ ก็ดังมานานแล้ว แต่ผมไม่มีอาการเจ็บปวด หรือบวม เลยไม่ได้ไปพบแพทย์ครับ

โดยความนับถือครับ

[คุณมะเดื่อ]

ขอบคุณจ้ะพี่หมอเปิ้น ได้ความรู้เพิ่มขึ้นอีกเยอะ คุณมะเดื่อยังไม่มีปัญญาข้อเข่าจ้ะ

[วอญ่า-ผู้เฒ่า-natachoei--]

เรียนคุณหมอเปิ้น

บันทึกมีประโยชน์มาก สำหรับสว. โรค ข้อ กระดูกและเอ็น เป็นอีกโรคหนึ่งที่พบกันมาก

(อาการปวดหลังดีขึ้นแล้วครับผม)

[Pojana Yeamnaiyana Ed.D.]

น่าสนใจนะคะ...ให้คะแนนคำตอบอย่างไรค่ะDr. Ple...

[sr]

ถามข้อคำถามแต่ละข้อ เช่นข้อ 1 ถามแล้ว แล้วตอบข้อแรก ..... ได้คะแนน = 0 จากทั้งหมดมี 5 คำตอบนะคะ ตอบข้อคำถามไปทุกๆ ข้อ ทั้งหมดมี 12 ข้อ แต่ละข้อตอบได้ข้อเดียวนะคะ คือ

ถ้าเลือกคำตอบแรกให้คะแนน = 0 ...

ถ้าเลือกคำตอบข้อถัดมาให้คะแนน = 1

ถ้าเลือกคำตอบที่สาม ได้คะแนน = 2

ถ้าเลือกคำตอบที่สี่ได้คะแนน = 3

ถ้าเลือกคำตอบที่ห้าจะได้คะแนน = 4

นำคะแนนทั้ง 12 ข้อมารวมกันนะคะ (แต่ละข้อให้ตอบได้เพียงข้อเดียวนะคะ)

Got it. Dr Ple when will you be free to see me ? ;-)

[Dr. Ple]

ขอโทษท่านSRอย่างมากค่ะ .... พี่เปิ้นขออธิบายการให้คะแนนใหม่ แบบนี้นะคะ (ครั้งก่อนอธิบายผิดนะคะ)

ถามข้อคำถามแต่ละข้อ .... เช่นข้อ 1 ...ถามแล้วแล้วตอบข้อแรก ..... ได้คะแนน = 4 ... จากคำถามทั้งหมดมี 5 คำตอบนะคะ .... ตอบข้อคำถามไปทุกๆ ข้อ จนหมดมี 12 ข้อ แต่ละข้อตอบได้เพียงข้อเดียวนะคะ คือ

ถ้าเลือกคำตอบแรกให้คะแนน = 4

ถ้าเลือกคำตอบข้อถัดมาให้คะแนน = 3

ถ้าเลือกคำตอบที่สาม ได้คะแนน = 2

ถ้าเลือกคำตอบที่สี่ได้คะแนน = 1

ถ้าเลือกคำตอบที่ห้าจะได้คะแนน = 0

แล้วนำคะแนนทั้ง 12 ข้อมารวมกันนะคะ (แต่ละข้อให้ตอบได้เพียงข้อเดียวนะคะ) ... ถ้าตอบข้อสุดท้ายทั้ง 12 ข้อ จะได้คะแนน 0 คะแนน ....รวทั้งหมดจะเป็น 0 คะแนน.... เราก็นำไปเปรียบเทียบผลจากคะแนนรวมทั้งหมด

- ถ้าได้คะแนนอยู่ในช่วง 0 - 9 ผลการประเมิน คือ เป็นโรคข้อเข่าเสื่อม "ระดับรุนแรง" ควรรับการรักษาจากศัลยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญกระดูกและข้อทันที

- ถ้าได้คะแนนอยู่ในช่วง 40 - 48 ผลการประเมินคือ ยังไม่พบอาการผิดปกติ แต่ควรตรวจร่างกายเป็นประจำทุกปี....

สรุปได้ว่า ....ได้คะแนนรวมมาก อยู่ในเกณฑ์ข้อเข่าดีค่ะ .... ได้คะแนนต่ำๆ ... ข้อเข่าเรื่มมีปัญหา นะคะ .... ยิ่งได้คะแนนรวมทั้ง 12 ข้อ อยู่ในช่วง 0 - 9 คะแนน .... เป็นโรคข้อเข่าเสื่อม "ระดับรุนแรง"

ขอบคุณมากๆๆ ค่ะ ท่านSR, ดร.พจนา, KhonKaset 1973 ท่าน ลองเอาแบบนี้ไปประเมินดูนะคะ ... ถ้าพบปัญหา ควรไปปรึกษาแพทย์ทางกระดูกและข้อ นะคะ ท่านอย่าชื้อยามารับทานเอง...ไม่ควรอย่างยิ่งนะคะ

[กานดาน้ำมันมะพร้าว]

กำลังมีอาการปวดเข่าเล็กน้อยตอนขึ้นบันไดเป็นบางครั้งบ้างแล้วค่ะ ขอบคุณมากนะคะ

[Dr. Ple]

ขอบคุณพี่ๆ เพื่อนๆ น้องๆ มากๆ นะคะ

อ.นุ

sr

Sukajan

ธนิตย์ สุวรรณเจริญ

เพชรน้ำหนึ่ง

นีโอ..เบเกอรี่

กานดาน้ำมันมะพร้าว

พ.แจ่มจำรัส

คุณมะเดื่อ

ดร. พจนา แย้มนัยนา

ชยันต์ เพชรศรีจันทร์

ธีระวุฒิ ศรีมังคละ

kanchana muangyai

KhonKaset 1973

[นงนาท สนธิสุวรรณ]

ขอบคุณสาระดีๆมีประโยชน์เช่นนี้ค่ะ

[เขียวมรกต]

ขอบคุณ เป็นความรู้ที่มีประโยชน์ครับ

[กิจกรรมบำบัดจิตสังคม]

น่าสนใจมาก ขอบคุณมากครับพี่ดร.เปิ้น

[นีส]

มีเรื่องจะสอบถามค่ะ คือ Oxford knee score ใช้ในการประเมินผู้ป่วยหลังผ่าตัด TKA ใช่หมค่ะ อยากได้เอกสารที่จะอ่าน ที่ใช้ประเมินคัดกรองความรุนแรงของโรค คุณหมอพอมีจะแนะนำไหมค่ะ 

ความรู้ของคุณหมอเป็นประโยชน์มากค่ะ 

[เอ๋.....]

สวัสดีค่ะ พี่เปิ้ล....

ตอนนี้หนูกำลังทำวิจัยเกี่ยวกับข้อเข่าเสื่อมใน อสม.ค่ะ โดยใช้ Oxford knee score เป็นเครื่องมือในการวัดระดับความรุนแรงของข้อเข่าเสื่อม หนูอยากปรึกษาเรื่องนี้กับพี่เปิ้ลค่ะ ถ้าพี่เปิ้ลสะดวก

ขอบคุณค่ะ