๒๐.เวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ โบร๊าน.โบราณ

ย้อนอดีตไปสักนิด คุณสุวรรณา มาปลิว สังข์ศิริ นักวิชาการส่งเสริมการเกษตร ประจำตำบลนครชุม ซึ่งปัจจุบันย้ายไปรับราชการอยู่ที่จังหวัดเชียงใหม่ แนะนำผม ให้เรียนรู้ งานทำบุญกลางนา ของชาวบ้านนครชุม เลยมหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร ไปไม่ไกลนัก

งานบุญเล็กๆของชุมชนนี้ จัดประมาณช่วงเดือน ๖ ก่อนที่จะเริ่มลงมือทำนากัน กิจกรรมหลักๆของงานบุญนี้ สรุปโดยย่อๆ ได้ดังนี้คือ

๑.เป็นพิธีทางศาสนา จัดในทุ่งนา

ภาพจาก phibun.com

๒.นิมนต์พระ มาเจริญพระพุทธมนต์ โดยชาวบ้านแต่ละครัวเรือนจะร่วมกัน จัดอาหารหวานคาว มาร่วมเหมือนกับไปทำบุญในวันพระปกติ...และ.....

๓..ชาวบ้านจะนำพันธุ์ข้าวปลูก พันธุ์พืชต่างๆ เครื่องมือที่ใช้ในการทำนา เช่น แอก ไถ คราด เข้ามาร่วมพิธีเพื่อความเป็นสิริมงคลทั้งหมด เครื่องมือของใครชำรุด ก็ต้องซ่อมแซมก่อนจะนำเข้าพิธี

๔.บ้านใด ที่พี่น้องอยู่ห่างไกล ต้องให้มาร่วมและรวมตัว ร่วมงานบุญนี้ เพื่อเสริมสร้างขวัญกำลังใจและความเป็นสิริมงคลก่อนการทำนา ที่สำคัญ เตรียมลงแขกทำนา

๕.พันธุ์ข้าว พันธุ์พืชอื่น ๆ หลังจากได้เข้าพิธีและประพรมน้ำพระพุทธมนต์แล้ว ชาวบ้านจะมีการแบ่งปัน แลกเปลี่ยน อุดหนุนเกื้อกูลกัน ให้กับรายที่ขาด เพื่อนำไปใช้เป็นพันธุ์ปลูกต่อไป

ภาพจาก phibun.com

๖.มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ การปรึกษาหารือและหาข้อตกลงร่วม ในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับการทำมาหากิน ก่อนที่จะจบด้วยการรับประทานอาหารร่วมกัน

ที่ผมหยิบยกเรื่องนี้ มาบันทึกไว้ ก็เพราะด้วยเหตุ ๒-๓ ประการ คือ

ประการแรก.งานบุญนี้ ปรากฏว่า เป็นเพียงอดีต สุญหายไปพร้อมกับผู้คนรุ่นลายคราม

ประการที่ ๒ ผมภูมิใจในภูมิปัญญาที่เนียน นุ่ม แยบยล ของบรรพบุรุษที่ใช้กิจกรรม “ งานบุญ” มาเป็นตัวนำและขับเคลื่อนอย่างบูรณาการเกี่ยวกับ (๑)การระดมพล มาเป็นแรงงานทำนา (๒)การเตรียม/คัดพันธุ์ข้าวปลูก เพราะก่อนที่จะนำมาเข้าพิธี ทุกคนจะต้องคัด ทำความสะอาดให้เรียบร้อย.. (๓)เห็นการแบ่งปัน การเกื้อกูลเมล็ดพันธุ์ข้าว เมล็ดพันธุ์พืช ทั้งก่อนและหลังเข้าพิธี (๔) เห็นความรัก ความเมตตา ความสมัครสมานสามัคคีกลมเกลียว ไปพร้อมๆกับ ได้เห็น(๕) เวทีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ชนิดเข่าชิดติดกัน ด้านการทำมาหากิน ด้วยความโอบอ้อมอารี แย้มแย้มแจ่มใส เป็นธรรมชาติยิ่งนัก..(๖)การเสริมสร้างกำลังใจ กำลังขวัญ ให้ฮึกเหิม มั่นคงมั่นใจก่อนลงมือทำนาและที่ผมภาคภูมิใจสุดท้าย..ก็คือ (๗)การบ่มเพาะ ปลูกฝังให้เห็นความสำคัญ และความกตัญญู..โดยหยิบเอาข้าว.. เป็นตัวนำ และบอกใบ้ลึกๆ ลงไปกว่านั้น ว่า.. อย่ากินทิ้งกินขว้าง..ข้าวทุกเม็ดมีค่า..อะไร.ประมาณนั้น

ประการที่ ๓ เห็นการเปลี่ยนแปลง เห็นความแตกต่างของเวทีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในอดีตกับปัจจุบัน โดยเฉพาะระดับชาวบ้าน จากเวทีที่เกิดจากภูมิปัญญาของบรรพบุรุษ ซึ่งให้ผลลัพท์จนแทรกเข้าไปในจิตวิญญาณถึง ๖-๗ อย่างผสมผสานกัน เหมือนกับผืนผ้าที่ถูกถักทอ ด้วยเส้นไหมที่เล็ก ละเอียด เนียน นุ่มเนื้อ สวมใส่เกิดความ ปลอดโปร่ง ร่มเย็น เป็นสุข... ..

นี่แหละครับ...ภูมิปัญญาของบรรพชน ซีกโลกตะวันออก..ที่ผู้คนมักลืมเลือน ??????..

สามสัก

๒๙ ก.ย.๒๕๕๒

เขียนใน GotoKnow โดย สามสัก(samsuk)
ใน เรียนรู้.ดูงาม.

คำสำคัญ (Tags): #การพัฒนา

หมายเลขบันทึก: 301912เขียนเมื่อ 29 กันยายน 2009 19:09 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 21:38 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่าน

ความเห็น (54)

แผ่นดิน

เขียนเมื่อ 29 กันยายน 2009 19:28 น. ()

ผมเป็นคนหลงรักบรรยากาศท้องทุ่งเสมอมา
เห็นภาพเขียนเหล่านี้ ยิ่งหวนคิดถึงความทรงจำอันงดงามของชีวิตขึ้นเท่าตัว

ในอดีต..พระที่หมู่บ้าน ยังเคยลงแขกเกี่ยวข้าวในแปลงนาของผมและชาวบ้านอื่นๆ เหมือนกัน...

ขอบคุณครับ

เข้ามาอ่านเห็นคำว่าโบร๊าน โบราณ เลยอยากรู้ว่าจะโบราณเท่าป้าหรือป่าว ปรากฎว่าโบราณกว่า ป้าไม่เคยร่วมงานบุญที่ไหนสักที่เลย ...แต่เห็นสิ่งที่คุณสามสักเล่ามาก็รู้สึกอบอุ่นดี คนโบราณผูกพันธ์อยู่กับความเชื่อความศรัทธา ซึ่งปัจจุบันต้องยอมรับว่าเลือนหายไปตามกาลเวลาไม่ใช่สิ่งเหล่านี้ไม่ดี แต่ความต้องการของคนมันเพิ่มขึ้นวิธีการผลิตเปลี่ยนไปตัวใครตัวมันมือใครยาวสาวได้สาวเอา เกษตรตัวจริงไม่มีที่ทำนา ที่เห็นๆมีไร่มีนาส่วนใหญ่ เป็นนายทุนที่ไม่ต้องใช้ไสยศาสตร์ช่วยไม่ต้องเรียกขวัญเป็นมงคลอะไรแล้ว ผลิตตามคำสั่งตลาดเป็นใช้ได้ ใส่สารเร่งเข้าไป แรงงานไม่ต้องง้อ เพราะมีเครื่องจักร ส่วนชาวบ้านภูมิปัญญาก็ทิ่งที่ทิ้งทางไปทำงานโรงงาน ไปเป็นลูกจ้าง ไปทำอาชีพอื่นที่คิดว่าจะได้ไม่ต้องยากจน ให้ได้อาย หลังสู้ฟ้า หน้าสู้ดิน เกษตรกรยากจน คำเนี่ยมันเสียดแทง กี่ยุคกี่สมัย ยังไม่รู้จักคำว่า"เกษตรกรรมยั่งยีน"....ตอนเนี่ยเรากำลังร่วมกันที่จะเรียกสิ่งเก่าๆให้กลับมา บางที่ก็มีทางเป็นไปได้ บางที่ก็ค่อนข้างต้องใช้เวลา.. ป้าว่าเราอย่าเพิ่งท้อดีกว่า ทำไปเรื่อยๆ เดี๋ยวก็เป็นวันของเรา วันที่ฟ้าสดใส...เกษตรกรก้าวไกล ประเทศไทยยั่งยืน สโลแกนปลุกใจ

Vij

เขียนเมื่อ 29 กันยายน 2009 23:07 น. ()

สวัสดีค่ะ...ชอบค่ะ...เห็นบรรยากาศเลยค่ะ...ภาพสวยมากนึกถึงบ้านไร่ท้องนาเลยค่ะ...แต่เดี๋ยวนี้แปลสภาพไปหมดแล้ว...ไม่เหลือร่องรอยของความโบร้าน โบราน อีกแล้วค่ะ...ความเจริญเข้ามาแทนที่...การแลกเปลี่ยนกันแบบเข่าชิดติดกันหาชมดูค่อนข้างอยากเสียแล้วค่ะ...อ่านบันทึกแล้วชอบเป็นพิเศษค่ะ...ขอบพระคุณมากค่ะ

nuch

เขียนเมื่อ 29 กันยายน 2009 23:48 น. ()

นุชเป็นคน คนนึงที่ชอบเรื่องราว เรื่องเล่าเมื่อในอดีตเพราะได้ฟังที่ไร ก็อดจิตนการไม่ได้

อยากไปอยู่ ยุคสมัยนั้น แต่ก็ได้แต่นึกคิด เท่านั้น ไม่สามารถไปอยู่ในบรรยากาศนั้นได้แล้ว

ขอสนับสนุนการรื้อฟื้น เรื่อง โบร๊าณ โบราณ ด้วยคนนะค่ะ

สวัสดีค่ะ

นุช

สามสัก(samsuk)