คนไข้...คู่ชกที่เสียเปรียบ


จริงๆแล้วบุคลากรทางการแพทย์ดีๆมีเป็นจำนวนมากค่ะ แต่ผู้ป่วยมักไม่จำนะคะ...มักจำแต่ที่ไม่น่าประทับใจ...และก็มีมาให้เห็นอยู่เรื่อยๆเสียด้วย...

ฉันเคยได้ยินเสียงของบุคลากรทางการแพทย์....พูดจาไม่ไพเราะกับคนไข้...พูดจาเสียงเขียว...พูดบ่น..พูดต่อว่า..พูดคุยกันเองข้ามหน้าข้ามตาคนไข้(ฉันก็เคยทำ)….พูดเรื่องส่วนตัวขณะคนไข้อยู่ตรงหน้า...หรือนินทาผู้อื่นต่อหน้าคนไข้   และที่แย่กว่านั้น...

ฉันปวดใจทุกครั้งที่เห็นคนไข้หรือญาติ...ถูกดุ.....(ฉันมีความคิดเป็นลบหรือ...ฉันจะหาโอกาสพัฒนาต่างหาก)

ฉันเคยเป็นคนไข้...นอนอ้าปากให้หมอฟันทำฟันให้...เขาบ่นจนฉันน้ำตาร่วง...ฉันอยากจะลุกจากเตียงทำฟันมันซะเดี๋ยวนั้นเลย.....

ฉันเคยไปเข้าคิวรับบัตรตรวจ....ฉันได้ยินพยาบาลดุคนไข้เสียงดัง...ว่าทำไมวันนัดไม่มา...มาวันไม่นัด....ไม่รู้หรือว่ามันยุ่ง... 

เมื่อสอง-สามวันก่อน  ฉันพบเหตุการณ์ที่ปวดใจอีกครั้ง...ในช่วง 1-2  เดือนมานี้..(ครั้งที่ 1 อ่านที่นี่ค่ะ http://gotoknow.org/blog/nurseanaesthjoke/?page=2.html  "ตลกไม่ออก...ระหว่างหมอกับคนไข้" )

วันนั้นฉันเฝ้าดูแลผู้ป่วยที่มาทำผ่าตัดล้างแผลและวางปะผิวหนังบริเวณแผลที่ถูกตัดเนื้อร้ายออก   มันเป็นแผลกว้าง...ต้องนำเอาผิวหนังบริเวณอื่นมาวางปิดเพื่อซ่อมแซมให้มีผิวหนังคล้ายเดิม           

วิสัญญีแพทย์ฉีดยาชาที่หลังเทคนิคชนิด Spinal block  เมื่อยาชาออกฤทธ์เต็มที่แล้ว...เราจัดผู้ป่วยเป็นท่าคว่ำ...แพทย์เริ่มลงมือทำผ่าตัด...ผู้ป่วยได้ยาคลายเครียดเล็กน้อยแล้วนอนหลับไป.

..เวลาผ่านไป 2 ชม....โดยประมาณ 

ทำมานานจั๊กชั่วโมง (กี่ชั่วโมง) แล้วนี่ผู้ป่วยตื่นมาถาม

เกือบ 2 ชม.แล้วค่ะลุง”  ฉันตอบ

คื้อโดนแท่...(ทำไมถึงนานจัง)”  ผู้ป่วยถาม...น่าจะด้วยความสงสัย

พอดีมันเป็นแผลที่ต้องทำละเอียด....เรา....”  ฉันกำลังจะอธิบาย...แต่ยังไม่ทันจบเลยแพทย์ผู้ทำผ่าตัดก็พูดแทรกขึ้น

เอ...ลุง...แผลมันไม่ใช่เล็กๆนะ...ลุงจะเอาแบบทำ 2 ครั้งเหรอ   กลับไปแล้วก้อต้องมาทำเพิ่มอีกครั้ง...หรือจะเอาแบบทำดีๆทีเดียวเลย...  เสร็จแล้วกลับไปนอนดีๆล่ะ  อย่าให้มันหลุดออกมา...วันก่อนลุงเตียงนั้นน่ะ...ทำไปไม่ทันไรเลย  หลุดแล้ว...ลุงต้องระวังมันหน่อย...เข้าใจไหมลุง...มันทำยาก”....คุณหมออธิบาย(หรือเปล่าหนอ...หรือดุ)..

            ......แล้ว ลุงเตียงนั้นน่ะ..”  ลุงจะรู้จักไหมเนี่ย!......

ฉันกับน้อง Cir.Nurse (พยาบาลห้องผ่าตัดที่เดินสายรอบนอกเตียงผ่าตัด  เพื่อเอาอุปกรณ์เพิ่มเติมให้ทีมผ่าตัดและอำนวยความสะดวกอื่นๆ)...มองตากัน...พร้อมทั้งทำคิ้วย่น...ประมาณ...งง..งง....ผสมความสงสารผู้ป่วยกัน

ฉันรู้สึกได้ทันทีทุกครั้งที่เกิดเหตุการณ์อย่างนี้....

ฉันว่า...ผู้ป่วยเสียเปรียบ...ผู้ป่วยต้องการการดูแลและความช่วยเหลือจากบุคลากรทางการแพทย์ 

เขาไม่มีสิทธิต่อรอง....แม้จะเอ่ยปากพูดโต้ตอบ...น่าสงสารยิ่งนัก.......ถ้าเปรียบเป็นมวย...ฉันว่า..คนไข้...เป็นคู่ชกที่เสียเปรียบ….แพ้ตั้งแต่ยังไม่ขึ้นเวที....ไม่ยุติธรรมเลย

จริงๆแล้วบุคลากรทางการแพทย์ดีๆมีเป็นจำนวนมากค่ะ   แต่ผู้ป่วยมักไม่จำนะคะ...มักจำแต่ที่ไม่น่าประทับใจ...และก็มีมาให้เห็นอยู่เรื่อยๆเสียด้วย...

ฉันจะช่วยยังไงดี...อย่าบอกให้ฉันสอนแพทย์คนนั้นนะคะ...ยังไงก็ทำไม่ได้ค่ะ

หมายเลขบันทึก: 62953เขียนเมื่อ 24 พฤศจิกายน 2006 22:03 น. ()แก้ไขเมื่อ 9 มิถุนายน 2012 07:18 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (26)
  • เย้ผมหายไป 1 วันพี่มีรูปแล้ว ดีใจจัง
  • เพิ่งคุยกับท่านอาจารย์หมอ JJ อยู่เลย
  • ผมสงสารคนไข้เคยพาคนแก่ไปหาหมอถูกดุ เข้าใจว่าเป็นอาชีพที่ค่อนข้างเครียด แต่สงสารชาวบ้านตาดำ คุณหมอที่ใจดีก็มีครับ
  • เรามาช่วยกันส่งเสริมคุณหมอดีกันดีกว่าเผื่อคุณหมอที่ดุคนไข้จะคิดได้บ้างว่า เอเขารับเงินมาจากภาษีรัฐบาลนะ
  • ขอบคุณมากครับ

สวัสดีค่ะ  คุณขจิต

  • มาเร็วไปนิดนึงนะคะ...พี่กำลังจะเข้าไปถามถึงพอดีว่าหายไปไหน
  • ขอบคุณสำหรับมุมมองที่ดูเป็นมุมดีมากๆ...ที่ควรทำมากกว่าแก้ไขมุมที่ไม่ต้องการ...ที่แก้ยาก
  • ขอบคุณอีกครั้งค่ะ...สำหรับข้อคิดที่ทำให้เห็นทางสว่างอยู่เสมอ..

           ด้วยความซึ้งในน้ำใจยิ่งค่ะ...ขอบคุณท่านอ.JJด้วยค่ะ

 

แวะเข้ามาเห็นด้วยค่ะ ส่วนจะแก้ยังไงนี่ กลุ้มแทนค่ะ

คิดออกแต่วิธีสอนนักศึกษา แต่การแก้นิสัยหมอที่ทำงานแล้วนี่คงต้องคิดหนักขึ้น

ที่แคนาดามีการอบรม "walk in their shoes" คือเป็น workshop 1 วัน สอน aide กับ LPN โดยการให้จำลองสถานการณ์ว่าตัวเองเป็นคนไข้ เช่น ใน ward rehab ก็ให้ผูกแขน หรือ ขาไว้กับตุ้มน้ำหนัก ทำให้เคลื่นไหวลำบาก ยกไม่ขึ้น แล้วให้ลองนอนเตียง ทำตัวเหมือนผู้ป่วย แล้วมีหมอ มีพยาบาลที่เตี๊ยมมา เข้ามาดูแล หรือ พาไปทำกายภาพ  ทีมงานวิทยากรก็จะมีสถานการณ์ต่างๆมากระตุ้นให้คิด กลับมามองดูพฤติกรรมตัวเองว่าธรรมดาดูแลคนไข้ดีรึยัง

เช่นการพูดแบบห้าวๆ หรือดุคนไข้แบบที่ คุณกฤษณา เล่าให้ฟังหน่ะค่ะ

แล้วก็ให้มาคุยสรุปผล วิธีนี้ใช้การได้ดีดว่ามานั่ง lecture หคือ พูดๆอบรมว่าควร เคารพคนไข้นะ ให้เอาใจเขามาใส่ใจเรานะ

ถ้าใครจะจัดสัมนา หรือ อบรมในแผนกก็เอาไปใช้ได้นะคะ แต่ก็ต้องเปลี่ยนโจทย์ และ วิธีการว่าจะทำให้ ้้เราเข้าใจคนไข้ ได้มากขึ้นได้อย่างไร

แต่ที่นี่ก็ยังไม่เคยใช้วิธีนี้อบรมแพทย์หรือทันตแพทย์ที่จบไปแล้ว

น่าคิดต่อค่ะ 

 

 

เรียน...ท่านอ.มัทนา ค่ะ

  • ขอบคุณที่ให้ข้อเสนอแนะที่ดีค่ะ
  • เมื่อวานนี้ดิฉันอยู่ช่วยดูแลคนไข้กระดูก...มีอาจารย์วิสัญญีแพทย์สอน นศพ.ปี 5....สอนปฏิบัติการเสร็จแล้ว...อาจารย์พาลูกศิษย์ไปยืนชิดข้างฝาห้องผ่าตัด....
  • ฉันได้ยินอาจารย์สอนลูกศิษย์อยู่นาน...จนตอนจบอาจารย์พูดว่า.."หมอ...มนุษย์เรามีโอกาสทำผิดพลาดได้...แต่เราต้องรู้จักให้อภัย...และปรับปรุงแก้ไข...."  อาจารย์สอนจิตวิทยาอีกนาน...เสียดายที่ดิฉันลืมจดบันทึก...ตอนนี้ความจำยิ่งไม่ค่อยดี..จำได้น้อย...เลยได้มานิดเดียว...
  • ได้ยินแต่ประโยคสุดท้ายถามว่า  "ที่ผ่านมามีอะไรให้พี่ปรับปรุงไหม...วิธีสอน..หรืออื่นๆ...บอกได้นะ..เราเป็นเพื่อนกัน"  ดิฉันเห็นแต่ นศพ.นิ่งเงียบ  ส่ายหน้า  และยิ้มอย่างมีความสุข

อาจารย์ท่านนี้มีสามีเป็นจิตแพทย์..นศพ.กลุ่มนี้เลยโชคดีไป

    ทำอย่างไร...นศพ.คนอื่นๆจะโชคดีอย่างนี้บ้าง?

 

  • มีหนังฝรั่งอยู่เรื่องนึงค่ะ พี่เม่ยจำเรื่องไม่ได้แล้ว พระเอกไปหาหมอแล้วบอกหมอว่า "ผมไม่ต้องการให้หมอดูแลรักษาผมเป็นพิเศษหรอกนะ แต่ผมขอให้หมอคิดว่ากำลังรักษา ปธน.ของ อมรก. เท่านั้นก็พอ"
  • และเคยได้ยินคำสอนจากผู้ใหญ่ท่านหนึ่ง เรื่องการดูแลรักษาผู้ป่วย..."ดูแลรักษาเขา(ผู้ป่วย) ให้เหมือนกับกำลังดูแลรักษาญาติสนิทของตัวเอง..."
  • สองตัวอย่างที่ยกมานี้ มีประเด็นที่น่าสนใจเหมือนกันอยู่อย่างหนึ่งค่ะ คือ มาตรฐานการปฏิบัติ เหตุไฉน?จึงต้องขึ้นอยู่กับความสำคัญของผู้ป่วยด้วยหนอ...
  • เห็นด้วยกับคุณ มัทนา มากค่ะ ไม่ต้องสอน ไม่ต้องอบรม หรือมานั่งบอกให้เอาใจเขามาใส่ใจเราหรอกค่ะ  ต้องให้  "ลองไปเป็นเขาดูบ้าง"  ก็จะสัมผัสได้ลึกซึ้ง เท่านั้นก็พอแล้วเนาะ!
  • สองตัวอย่างที่อาจารย์ให้ไว้...บ่งบอกภาพสะท้อนการดูแลผู้ป่วยของบุคลากรการแพทย์ที่....ให้ความสำคัญกับผู้ป่วยต่างกัน...
  • ดิฉันวิเคราะห์ว่า....กลุ่มที่ให้ความใส่ใจเป็นพิเศษ...คือ 1. กลุ่มบุคคลสำคัญของสังคม และ 2.กลุ่มบุคคลสำคัญของตัวเอง(ญาติสนิท)

มีความคาดหวังสูงมากใน 2 กลุ่มนี้ ..ทำให้เกิดความเครียดเสมอ..  สำหรับบุคลากรการแพทย์ที่เข้าดูแล

  • ความแตกต่างในการดูแลอาจจะมีบ้างจากประสบการณ์ที่ดิฉันเห็น เช่น 1. การใช้ภาษาที่ให้ความรู้สึกสุภาพอ่อนน้อม...อ่อนโยน..ใส่ใจ...ต่างกัน (ซึ่งผู้ป่วยก็คาดหวังต่างกัน) 2. การดูแลอาจแบ่งให้แพทย์รุ่นน้องช่วยดูหากไม่พิเศษมากๆ(เนื่องจากผู้ป่วยต่อจำนวนบุคลากรการแพทย์ในบ้านเรามีจำนวนมาก...ต้องจัดลำดับความสำคัญ)...ประสบการณ์น้อยกว่าอาจดูแลได้ไม่เนี๊ยบเท่า

 แต่จะอย่างไรก็ตาม...ดิฉันก็ยังเห็นความเป็นมาตรฐานทางวิชาชีพปรากฎอยู่...เพราะจะมีการกำกับดูแลกัน....

จะขาดก็ด้านจิตใจ..ที่พยาบาลมีส่วนช่วยเป็นอย่างมาก

...ขอบคุณทุกท่านที่ร่วมแชร์ค่ะ....

ยินดีที่ได้รู้จักคับพี่ติ๋ว พอดี search มาเจอบล๊อกของพี่ น่าสนใจดีคับ

เห็นด้วยกับพี่คับ ยังไงผู้ป่วยก็เป็นฝ่ายแพ้ตั้งแต่แรกเริ่ม ผมไม่ได้อคติกับหมอทุกคนนะคับ หมอดีๆก็มีเยอะ ผมเข้าใจวงการแพทย์ดีคับ ได้รู้ได้เห็น เพราะว่าแฟนผมก็เป็นพยาบาล แต่ว่าอยู่ I.C.U แค่นั้นเอง

ความไม่เท่าเทียมก้อมีนะคับพี่ ไม่รู้ว่าเป็นบาง ร.พ. หรือป่าว อย่างเช่น ยานวด คนที่เบิกต้นสังกัดได้ ได้

โวลทาเรน อีมัลเจล ส่วน 30 บาท ได้ นีโอติก้า บาล์ม

อย่างเช่น เมื่อเดือนที่แล้ว ผมพาพี่สะไภ้ไปตรวจ ที่

รพ.ดังๆแห่งหนึ่งใน กรุงเทพ ที่มีอาจารย์หมอ เยอะๆ

เป็นคนไข้นัดแล้ว คลีนิคนอกเวลา นัด 4 โมงเย็น หมอมา 6 โมง โดน กระแทกเสียงใส่ตั้งแต่พยาบาลที่เค๊าท์เตอร์แล้วคับ อึ้งกิมกี่ไปเลย ขนาดพี่ผมก็เป็นพยาบาลเหมือนกันนะ

สรุป หมอ(บางคน)เป็นเทวดาใน รพ. คับ ไม่รู้ว่าทุกท่านเห็นด้วยกับผมไหม

สวัสดีค่ะ..คุณDek'ComScience

  • ยานวดโวลทาเรน อีมัลเจลและ นีโอติก้า บาล์ม...น่าจะมีที่ใช้ต่างกันในแง่คุณสมบัติของยา(เท่าที่ทราบนานมาแล้ว...โวลทาเรน-บรรเทาอาการปวดข้อ เส้นเอ็น...ส่วนนีโอติก้า บาล์มบรรเทาอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ...แล้วจะหาข้อมูลเพิ่มเติมมาเรียนให้ทราบค่ะ..)..ไม่ทราบว่าเป็นเหตุให้เบิกได้กับไม่ได้หรือเปล่า
  • ในส่วนของแพทย์ที่ดุ...ตอนนี้ดิฉันคงได้แค่...กินยาทำใจ...ค่ะ...แต่มันก็ยังพอทำใจได้บ้าง(ไม่ได้บ้าง)
  • แต่ที่ทำใจไม่ได้เลยคือคุณพยาบาลดุค่ะ
  • ความจริงคุณพยาบาลเป็นคนกลาง...น่าจะเป็นคนสำคัญที่ทำให้เกิดการประนีประนอม..ผ่อนหนักให้เป็นเบา..ระหว่างผู้ป่วยและแพทย์ได้
  • อยากฝากความหวังไว้กับพยาบาลละค่ะ

อย่างที่พี่ติ๋วชี้แจงมา อาจจะใช่บาง รพ.

แต่ รพ.ผมนี่ ผมถามพี่ผมแล้ว เขาบอกว่า ลดค่าใช้จ่ายอ่ะคับ เพราะว่า รพ.ขาดทุนเพราะ 30 บาทมาหลายปีแล้ว เงิน รพ. เหลือ 5 แสนเองคับพี่ เป็น รพ.ทั่วไปด้วยนะพี่

•วันที่ 1-2 พี่ติ๋วจาไป งาน km แห่งชาติกับเขาหรือป่าวคับ

•ป๋มนัดสาวไว้แล้ว จาไปเอาของแจก อิอิ

น่าอิจฉาจังเลยค่ะมีสาวไปด้วย...ขอให้มีความสุขมากๆในงานนะคะ...แล้วเอามาเล่าให้พี่ฟังบ้าง...พี่คงไม่มีโอกาสได้ไป...วาสนาน่อยยย.... มาทราบทีหลังค่ะว่าเขามีงานKM ..เชยจนน่าอาย...พี่เพิ่งเข้ามาคุยในblogเมื่อเดือนที่แล้ว..กว่าจะรู้...กว่าจะทำให้ต้นสังกัดส่งเพื่อเบิกงบ...โอยยุ่งยากน่าดู...เอาไว้เฝ้าติดตามในBlogก็ได้...รับรอง 2 วันนั้น..พี่ต้องเนื้อหอมแน่ๆเพราะเขาไปคุยกันในงานแล้ว..พี่เฝ้าบ้านเขาต้องคุยผ่านBlogกับพี่แน่ๆ...รวมทั้งคุณ Dek'D เอ๊ย!Dek'C ComScience ด้วย ดีใจด้วยค่ะที่มีแฟนเป็นพยาบาล...แล้วจะติดใจค่ะ
  • รอจัดงาน ที่ มข.เดือนมกราคม 2550ก็ได้ครับพี่
  • คงได้พบพี่และคุณหมอสมบูรณ์ตัวเป็นๆ
  • ขอบคุณมากครับ
สวัสดีค่ะ คุณขจิต ดีใจค่ะที่ทราบว่าจะมีการจัดงาน ที่ มข.เดือนมกราคม 2550นี้...ไม่นานเกิน(คนแก่)รอ

แวะมาเยี่ยมพี่ติ๋วคับ

จาถ่ายรูปมาฝากนะคับพี่ เอาข้อมูลมา แชร์ให้พี่ติ๋ว ด้วย ไปและนะคับพี่ ไปเรียนต่อและ

  • ดีใจและขอบคุณที่แวะมาเยี่ยมค่ะ
  • ตั้งใจเรียนนะคะเด็กดี..เอ๊ย!.คุณ Dek' C.ComScience

 

พี่ติ๋วที่คิดถึง

ผมอายุ 30 แล้วน๊า แต่ยังเรียนอยู่เลย

อิอิ ไปและคับ หมูกลับบ้านและ

จารออ่านบันทึกของพี่ติ๋วทุกบันทึกคับ

คุณ..เด็กดี..เอ๊ย!.Dek' ComScience ค่ะ

  • ถ้าพี่ไม่แท้งลูกคนแรก เขาคงอายุน้อยกว่าคุณไม่กี่ปี...พี่ถือว่ายังเป็น Dek.ค่ะ
  • ขอบคุณที่เป็นกำลังใจค่ะ
  • พึ่งเข้ามาอ่านบล็อกของพี่ครั้งแรกคะ
  • น่าเห็นใจทั้ง 2 ฝ่ายนะคะ แต่การควบคุมอารมณ์และสติ   คงเป็นเรื่องสำคัญมาก
  • สำหรับงานมหกรรมการจัดการความรู้แห่งชาติ ครั้งที่ 3 ที่ไบเทค ถ้าพี่ไม่ได้ไปร่วมงานครั้งนี้ไม่เป็นไรคะ เราจัดทุกปี ปีหน้าก็เบิกงบไว้รอได้เลย เราจัดวันที่ 1-2 ธ.ค. คะ (จองคิวไปเลย)
  • หลังงานมหกรรมเรามีการจัดทำ CD งานมหกรรมนะคะ หรือติดตามอ่านผ่านบล็อกได้เลยคะ (^V^)

สวัสดีค่ะ..คุณจ๊ะจ๋า

  • ขอบคุณที่แวะมาบอกค่ะ...ปีหน้าต้องไปให้ได้(อย่าลืมแวะมาเตือนนะคะ...พี่ขี้ลืมค่ะ)

แวะมาเยี่ยมอีกแล้วคับพี่ติ๋ว

หมูไปงานไม่ได้แว๊ว ติดงาน- -"

เศร้าที่สุด

ว้า...กฤษณา...เลยอดดูรูปสวยๆ(ของคนสวยๆเลย)

ผมชอบบันทึกนี้มากครับ

วิจารณ์

เรียน..ท่านอ.วิจารณ์ พานิช ค่ะ... หนูรู้สึกเป็นเกียรติที่อาจารย์แวะมาเยี่ยมค่ะ... หนูพูดไม่ถูก(ทั้งๆที่มีคนบอกว่าหนูพูดเก่ง)...หนูกราบขอบพระคุณอาจารย์ที่แวะมาอ่าน...มันทำให้หนูมีกำลังใจ...และอยากที่จะทำอะไรๆให้ผู้ป่วยได้รับการดูแลที่ดียิ่งๆขึ้นค่ะ.. ขอบพระคุณอีกครั้งค่ะ เรียนด้วยความเคารพ

เรียน คุณหมอที่เคารพ

อยาทราบว่า นีโอติก้า แคปซูล ไพรอกซิแคม 2 กรัม รักษาโรคเกี่ยวกกับอะไรได้บ้าง ถ้ากินไปนาน ๆ จะมีผลข้างเคียงอย่างไร ขอพระคุณล่วงหน้าที่ท่านจะมอบคำตอบที่ดีให้

สวัสดีค่ะ คุณน้อย

  • ดิฉันเป็นพยาบาลค่ะ มิอาจแนะนำการรักษาได้ค่ะ  ขอประทานโทษด้วยนะคะ

ผมมีปัญหาอยากจะเรียนถามเป็นข้อๆดังนี้

1. ศัพท์ไดโครฟิแนก หมายถึงอะไร

2. อักษรตัว R ในวงกลมติดกับคำว่าโวลทาเรนคืออะไร

3.ข้อความที่เขียนว่า ผ่านการทดสอบประสิทธิภาพทางการรักษา ไม่ทราบว่าทดสอบจากไหน

4. 50 g Emulgel 1% คืออะไร

ขอบคุณล่วงหน้านะครับ

นาย โคราช

เรียน คุณ นาย โคราช [IP: 112.142.14.76]

เนื่องจากลักษณะของคำถามที่ต้องตอบออกมาเชิงพาณิชย์  ก้ำกึ่งคล้ายเป็นการโฆษณาสินค้า จึงมิอาจตอบให้ได้...แต่ลิงค์คำตอบไว้ให้ที่นี่ค่ะ และหากคุณรับทราบแล้ว ก็จะขอลบข้อความนี้ทิ้งในภายหลังนะคะ

ส่วน "อักษรตัว R ในวงกลม" เป็นสัญญลักษณ์ที่บ่งบอกว่าชื่อนั้นเป็นชื่อทางการค้าค่ะ

จึงเรียนมาเพื่อโปรดทราบ

และขอบคุณค่ะที่ให้ความสนใจ

 

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท