ประเพณีทางใต้ : วันว่าง...ที่ป่าช้า
สวัสดีค่ะ...
ชีวิตคนเป็นครูของครูแอนในช่วงปิดเทอมก็ไม่เสร็จสิ้นซักกะที (เฮ้อ....แอบบ่นบ้าง....แต่ก็ต้องทำเพราะหน้าที่ของเรานี่เนาะ) .....ครูแอนก็ยังคงทำงานประสาคนเป็นครู ...(ไปสอบแก้ตัวให้เด็กๆ ชั้น ม.3 ที่ติด 0 ที่โรงเรียนเกือบตลอดปิดเทอมที่ผ่านมา)...ทำไปแม้จะเหนื่อยแต่ก็สุขใจดีเหมือนกัน.....คิดซะว่า....ทำบุญกับเด็กๆ แทนการไปทำบุญที่วัดแทนแล้วกัน (เพราะครูแอนไปได้ไปร่วมกิจกรรมทำบุญที่วัดเลยในช่วงปิดเทอมนี้)
ครูแอนเพิ่งไปพักผ่อนปิดเทอมในวันที่ 17-18 ที่ผ่านมานี่เองล่ะค่ะ วันแรกก็เอารถคู่ใจไปซ่อมเพื่อเตรียมพร้อมสำหรับกับการใช้งานต่อไปในภาคเรียนหน้าหากมันเกเรขึ้นมาในช่วงวันทำงานล่ะก็...ยุ่งแน่นอน.... เลยต้องให้เวลากับเจ้ารถคู่หูคันเก่งไปหนึ่งวันเต็มๆ ส่วนวันหลัง(วันที่ 18 เมษายน) นั่นล่ะค่ะ ถึงได้พักจริงๆ เพราะตั้งใจไว้แล้วว่า...ต้องทำตัวให้ว่างนะ....วันนี้เป็นวัน "รวมญาติ" เพราะเป็น "วันว่าง" วันสุดท้ายแล้วไงคะ
ประเพณีคนใต้ของเราจะมีวันว่างอีกหนึ่งวันค่ะ อยู่ในช่วงใกล้ๆ กับวันสงกรานต์ บ้างก็มีข้อเขียนที่บันทึกไว้เกี่ยวกับวันว่าง ...ดังนี้ค่ะ
" วันว่าง
วันว่างคือ วันที่เว้นว่างจากการทำงาน ซึ่งยกเว้นการหุงหาอาหารรับประทานและใช้ทำบุญถวายพระภิกษุสงฆ์ ชาวใต้ถือว่าวันว่างเป็น “วันขึ้นปีใหม่” ของไทยเหมือนกับวันสงกรานต์ของภาคอื่นๆนั่นเอง
ประเพณีวันว่างกระทำกัน3วัน ตรงกับวันขึ้น14 - 15 ค่ำ และวันแรม 1 ค่ำ เดือน5 แต่ปัจจุบันถือเอาวันที่ 13-14-15 เดือนเมษายนตามสากล
ก่อนถึงวันว่างทุกครัวเรือนจะต้องเร่งทำงานที่คั่งค้างให้เสร็จเรียบร้อย เตรียมเสื้อผ้าชุดใหม่ไว้ใส่ ช่วยกันทำความสะอาดบ้าน นอกจากนี้ยังต้องตัดผม ตัดเล็บให้เรียบร้อยด้วย เพราะเมื่อถึงวันว่างนั้นห้ามกระทำ
ในวันว่างวันแรก ทุกคนต้องทำจิตใจให้สดชื่น ทำแต่ความดี ตอนเช้ามีการทำบุญตักบาตร ตอนบ่ายจะมีการสรงน้ำพระพุทธรูป วันที่สองและสามจะเป็นการไปรดน้ำดำหัวญาติผู้ใหญ่และเยี่ยมเยียนญาติพี่น้อง "
ส่วนที่หมู่บ้านครูแอนนั้นก็ใกล้เคียงกับข้อความที่ตัดตอนมานี้ล่ะค่ะ ครูแอนจำได้ว่าบันทึกแรกในบล็อก "โอ้..ชีวิต...มีอะไรตั้งเยอะแยะ" ของครูแอนนั้นเขียนไว้ถึงเรื่อง วันว่าง......ในป่าช้าเก่า เมื่อวันที่ "สร้าง: พ. 11 เม.ย. 2550" (ว้าว.....บันทึกครูแอนผ่านมา 2 ปี แล้วเหรอเนี่ย) ในตอนนั้นครูแอนยังใส่ภาพไม่เป็นเลยค่ะ 5555....มีแต่ตัวหนังสือจริงๆ แต่กระนั้นก็มีพี่ๆ เพื่อนๆ น้องๆ เข้ามาเยี่ยมเยียนบันทึกนั้นของครูแอน
ที่หมู่บ้านของครูแอนมีวันว่าง 2 วันค่ะ คือวันว่างที่วัด และวันว่างที่ป่าช้า วันว่างที่วัดครูแอนก็มีนัดกับเด็กๆ ที่โรงเรียน(วันว่างที่วัดก็จะมีพิธีการคล้ายกับที่ป่าช้า แต่มีการเขียนชื่อบรรพบุรุษของเราใส่ลงในบาตรพระเพื่อให้ท่านสวดอุทิศส่วนบุญส่วนกุศลให้ด้วย แล้วก็มีการตักบาตร ฟังพระเทศน์) ครูแอนเลยขอไม่พลาดในวันว่างสุดท้าย ครูแอนไปอ่านเจอบันทึกอีกบันทึกนึงที่เขียนไว้เกี่ยวกับวันว่างของ
พระปลัด ท่านเขียนไว้ว่า : ประเพณีไทย..วันว่าง เมื่อ สร้าง: ศ. 10 เม.ย. 2552 เป็นความรู้ที่เพิ่มเติมเข้ามาได้เป็นอย่างดีอีกล่ะค่ะ
แต่ครูแอนขอนำเสนอด้วยภาพแล้วกันนะคะ เป็นวันว่างในป่าช้าค่ะ
ประเพณีทางใต้ : วันว่าง...ที่ป่าช้า
เชิงตะกอนเก่า...ที่ตอนนี้ไม่ใช้กันแล้ว
แต่ก่อนนี้...ตอนครูแอนเด็กๆ ปู่ย่าตายายของครูแอนก็เผากันที่นี่ เศษกระดูกที่เหลือของร่างกายของท่านจึงถูกเก็บไว้ใน "บัว" (ภาพข้างล่าง) เมื่อมีการสร้างเมรุที่วัด พวกเราจึงมีโอกาสแค่ปีละครั้งที่จะมาที่ป่าช้านี้ เพื่อมาทำบุญอุทิศให้ท่านเหล่านั้น นี่กระมังที่อาจจะเป็นกุศโลบายของวันว่าง...ที่ให้ลูกหลานได้แสดงออกถึงความกตัญญูกตเวทิตาต่อบรรพบุรุษผู้ล่วงลับไปแล้ว แต่ที่น่าคิดกว่านั้น...จะดีกว่าไหมหากเราแสดงออกเสียตั้งแต่ตอนนี้ ตอนที่ท่านยังอยู่กับเรา
ที่ป่าช้าเป็นพื้นที่ๆ อยู่ท่ามกลางสวนยาง มีศาลาเก่าๆ 2 หลัง ไว้สำหรับพระท่านนั่ง และชาวบ้านที่มาร่วมพิธีการในกาลก่อนและในปัจจุบัน ก่อนถึงวันว่าง กำนันและลูกๆ หลานๆ รวมตัวกันไปถากถางพงรกที่ไม่ค่อยมีใครผ่านไปมาซักเท่าไหร่ (นอกเหนือจากคนที่ตัดยางละแวกนั้น) และซ่อมแซมศาลาเป็นประจำทุกปี ลูกๆ หลานๆ ก็นัดพร้อมๆ กันไปขัดถู, ล้างบัวกันเป็นการใหญ่ บ้างก็เตรียมหาดอกไม้ กระถางธูปไว้พร้อมสรรพ ปีนี้แม่ครูแอนและน้าสาวไปเที่ยวเมืองอินเดีย : ตามรอยพระพุทธเจ้ามาเลยได้โอกาสหาซื้อผ้าสีสันสดสวยมาไว้สำหรับผูกบนบัวด้วยเลย
เมื่อลูกๆ หลานๆ ไปถึงในตอนเช้า ต่างก็จุดธูป, เทียน และวางดอกไม้ที่สรรหามาไหว้กระดูกของบรรพบุรุษตนเอง (ซึ่งหลายๆ บัวต่างก็เป็นบรรพบุรุษ ปู่ย่าตายาย ของพวกเราในหมู่บ้านอยู่แล้ว....เลยต้องจุดธูป,เทียนไหว้กันเกือบทุกบัว)
ลูกๆ หลานๆ ต่างก็มาพบปะกันที่นี่เอง ใครที่เพิ่งกลับบ้านมา(จากที่ไปทำงานที่ไกลๆ , อยู่จังหวัดอื่นๆ ก็จะพยามกลับมาในวันนี้) ก็เลยถือเป็นโอกาสดีที่ญาติๆ จะได้มาพบปะกันอีกครั้งในวันว่าง
หลังจากจุดธูป,เทียนแล้ว พระท่านก็มาถึง พอดีว่าในวันนี้จะต้องเอากระดูกของทวดที่เพิ่งเสียไปไม่นานมานี้ใส่ลงในบัวตามที่ท่านสั่งไว้ด้วย พ่อครูแอนเลยมานิมนต์นัดหมายพระท่านถึงกิจที่เพิ่มเข้ามา
พระท่านจะทำพิธีสวดตามบัวต่างๆ อีกครั้งก่อนที่จะไปทำพิธีร่วมกันที่ศาลา
....สิ่งสุดท้ายที่เหลือให้เห็นเพียงเศษกระดูกในบัว....
ที่ลูกหลานมากราบไหว้เพื่อแสดงออกถึงความกตัญญูกตเวทิตา
แต่สิ่งที่จะคงอยู่ตลอดไป คือ "คุณงามความดี" ที่สร้างไว้
ให้คนรุ่นหลังได้กล่าวขานถึงชั่วกาลนาน
คุณได้ข้อคิดอะไรเพิ่มเติม....จากเชิงตะกอนภาพนี้บ้างไหมคะ
ความเห็น (19)
ได้ความคิดว่า.."มีชีวิตอยู่พึงทำเวลาเหล่านี้ให้มีค่าที่สุดค่ะ"..พี่แอนที่น่าร๊ากกกของน้องๆ..
คิดถึงๆๆๆๆๆๆจริงๆ..
ปิดเทอมแล้วไปเที่ยวไหนมาบ้างคะ..แอ๊วตอนนี้พักผ่อนอยู่กับพี่สาวที่ขอนแก่นค่ะกะมีนัดบวชชีพราหมณ์กับเพื่อนค่ะ..
พยายามใช้เวลาให้คุ้มค่าที่สุดค่ะ..พี่แอน..
พี่แอนดูแลสุขภาพด้วยนะคะ..มีความสุขมากๆนะคะ..^^
แงๆๆๆๆๆๆๆไม่ว่างกำลังอบรมตามมาดูเลย อิอิๆๆๆๆๆๆ
เอ๊ย...เจ้าแอ๊วน้องรัก!!
- เรามาว่ากันเรื่องด้วยความคิดคำนึงถึงซึ่งกันและกันก่อนก็ได้เนาะ.....พี่นะ...ก็คิดถึ๊ง...คิดถึงน้องมากๆ อยู่อักโขแล้วเหมือนกัน
- กำลังคิดว่าจะได้เจอกันอีกเมื่อไหร่น้อ....คิดถึงจริงๆ นะเนี่ย
- ถ้าพี่บอกกกว่า....ปิดเทอมนี้ไม่ได้ไปไหนอย่างเต็มๆ เนี่ย...น้องจะเชื่อพี่ไหมง่ะ....จริง..จริ๊ง...นะ
- พี่มัวแต่ไปสอบแก้ตัวให้เด็กๆ ม.3 อยู่น่ะ (เค้าอยากสอบผ่านเร็วๆ เลยจองคิวครูกันใหญ่เลย ....ครูแอนเลยคิวแน่นเอี๊ยด...ยิ่งกว่านางเอกวิก 7 สีซะอีกนะเนี่ย(ช่วงนี้) 555555 )
- พี่พลอยยินดีด้วยใจจริงนะคะน้อง....เมื่อได้ข่าวว่าน้องมีนัดจะไปบวชชีพราหมณ์กับเพื่อนๆ ....อนุโมทนาบุญด้วยนะจ๊ะน้องคนดีของพี่
- จริงด้วย....เนาะ..."มีชีวิตอยู่พึงทำเวลาเหล่านี้ให้มีค่าที่สุดค่ะ" .....ขอบใจจ้าสำหรับข้อคิดดีๆ ที่เพิ่มเติมเข้ามาสร้างสรรค์ให้ในบันทึกนี้
- คิดถึงน้องเสมอนะคะ....พี่สาวคนไกล
หวัดดีค่ะ...ครูพี่ต้อย...
- หนูได้ข่าวว่าไปรวมตัวกันหลายคนเลยนะคะพี่ต้อย
- แน๊...มีเห็นภาพครูพี่พรรณากับพี่ครูคิมเดินเกี่ยวก้อยกันด้วยเลยเหรอคะพี่ต้อย (น้องเอก...ผู้ไม่ดื้อ(ฟ้อง)555) กระหนุงกระหนิงจนน่าอิจฉาเชียวนะคะเนี่ย....อี๊....ขอบตาร้อนผ่าวแล้ว
- พี่ต้อยสบายดีนะคะ....น้องหายไปนานเลย
- ยังจำได้ใช่มั๊ยคะพี่
- อบรมยังไงก็ต้องดูแลสุขภาพด้วยนะคะพี่ต้อย
- ขอบคุณค่า
สวยเหมือนเดิม
สบายดีนะครับ...
ผมแวะมาเยี่ยม...มาเป็นกำลังใจ ด้วยเหมือนกัน
สวัสดีค่ะคุณibm
- ขอบคุณนะคะสำหรับการแวะมาเยี่ยมมาเยือน
- ประเพณีไทยทางใต้งดงามยิ่งเช่นนี้แหละค่ะ ไม่ว่าจะพุทธหรือมุสลิม ความงดงามแห่งขนบธรรมเนียมประเพณีของทางใต้เราก็ยังคงน่าศึกษาและสนใจเสมอเหมือนภาคอื่นๆ
- ขอบคุณค่ะ
สวัสดีค่ะ อาจารย์แผ่นดิน
- อาจารย์มักจะแวะมาเยี่ยมครูแอนเสมอๆ
- นี่คือมิตรภาพที่ซาบซึ้งตลอดมา
- ไม่ว่าเราจะได้เจอะเจอกันหรือไม่ก็ตาม แต่มิตรภาพที่อาจารย์หยิบยื่นมาให้นั้น ครูแอนต้องขอขอบคุณมาตรงนี้นะคะ
- หลานๆ และคุณแม่ของหลานๆ(คุณแดนไท) คงสบายดีนะคะ
- ฝากความระลึกถึงพวกเขาผู้เป็นดวงใจของอาจารย์ด้วยใจจริงค่ะ
- ขอบคุณค่ะ
สวัสดีค่ะ
* แวะมาดูวันว่าง
* เออหนอ! ตอนมีชีวิตอยู่มักจะอ้างว่าไม่ว่างรอเดี๋ยว เมื่อสิ้นแล้ววันนี้เองต้องว่างละนะ
* ขอชื่นชมกับครอครัวใหญ่ของครูแอนที่ทุกคนตั้งมั่นในการพัฒนาเพื่อชุมชนของตน 
* สุขกายสุขใจนะคะ
สวัสดีค่ะ
- ขออนุโมทนาสาะด้วยกับการทำกุศลครั้งนี้ด้วยค่ะ
- พี่คิมอยู่ที่โรงเรียน คือมานอนค้างได้ ๒ คืนแล้วค่ะ
- วันนี้กลับบ้านและมานอนใหม่ในวันจันทรืกับอังคาร
- จัดค่ายนักเรียนค่ะ
สวัสดีค่ะพี่พรรณา
- ขอบคุณนะคะพี่
- ที่เข้ามาช่วยเหลือเกื้อกูล ทำให้การทำงานในชุมชนมีผลดีเกินร้อย ชาวบ้านชื่นชมกิจกรรมดีๆ ที่พี่ๆ น้องๆ และหลานๆ เข้ามาช่วยเหลือ
- ขอบคุณจากใจจริงๆ
- ทีแรกก็เกรงใจนิดนึงน่ะค่ะ...ประมาณว่า...มันเป็นครอบครัวใหญ่จริงๆ แล้วพี่ก็ต้องคลุกวงในไปกับน้องด้วย
- แต่พี่,หลาน,และนายขจิตก็เข้าไปอยู่ในใจของครอบครัวใหญ่ครอบครัวนี้ รวมถึงชุมชนบ้านลำไพลด้วย
- ขอบคุณอีกครั้งค่ะ
- อา....นายอำเภอเพิ่งมาประชุมที่วัดเมื่อวานนี้เองล่ะค่ะ...ในเดือนหน้านี้...ที่ชุมชนของเรากำลังจะจัดงานฉลองพัดยศให้เจ้าอาวาสในวัดอีกแล้วล่ะค่ะพี่....ที่บ้านหนูคงวุ่นกับงานและสนุกกับงานที่ตนเองต้องเข้าไปมีส่วนร่วมในงานอีกเช่นเคยล่ะค่ะพี่
- มาเที่ยวงานวัดกันใหม่ซักรอบมั๊ยคะ 5555
สวัสดีค่ะพี่ครูคิม
- หนูได้ยินได้รับฟังกิจกรรมการทำงานเพื่อเด้กและเพื่อโรงเรียนของพี่ครูคิมมานักแล้ว
- รอแต่....เมื่อไหร่จะได้เจอตัวจริงเสียงจริงเสียที
- ข่าวว่าดูไม่ออกเลยว่า "คนนี้แหละพี่ครูคิม" เพราะดูจะสาวเกินอายุจริงเสียด้วยซ้ำ
- หนูคงโชคดีเจอพี่ในงาน Gotoknow Forum นี้นะคะ
- ขอบคุณค่ะพี่....พระคุ้มครองให้อยู่เย็นเป็นสุขนะคะ
สวัสดีครับคุณครูแอน
จากบันทึกน้ำชุบส้มขาม มาถึงบันนี้หลายวันแห่งการเดินทาง
ผี"ที่เชิงตะกอน ให้ความรู้สึกถึงคำว่าเผาผีได้ดี เพราะไปร่วมบ่อย เห็นการที่ทุกคนเอาไม้คนละดุ้น เพื่อไปเผาผี ผมว่าไม้ที่เอาไปเผามันมีนัยทางความเชื่อครับ
สวัสดีครับ มาส่งดอกไม้แทนคำขอบคุณที่เข้าไปทักทายครับ
สวัสดีครับ เป็นประเพณีอันดีงาม สร้างสรรค์ให้ชีวิตมีคุณค่า น่าชื่นชม คนดีดีก็คิดทำแต่สิ่งดีดี ขอให้มีความสุขโชคดีครับ
สวัสดีค่ะ
-
บังหีม - อ้าว....ความรู้ใหม่ของครูแอนเลยค่ะบัง
- เรื่องนัยทางความเชื่อที่บังบอกมาน่ะค่ะ เชิงตะกอนไม่ค่อยได้เห็นแล้วค่ะ คนเมื่อก่อนเค้าต้องช่วยกันนะคะ ไปช่วยกันขนไม้มาเผาศพที่นอนอยู่เค้าคงต้องมีความสมัครสมานสามัคคี กัน มีน้ำใจเอื้ออารีต่อกันะคะ ถึงจะช่วยกันให้งานเผานั้นสำเร็จลงได้
- แต่ยังไงประเพณีนี้ ก็เป็นประเพณีที่รวมเอาลูกๆ หลานมาพบเจอกันได้ดีอีกประเพณีหนึ่งเชียวค่ะ
- ขอบคุณนะคะบัง...คิดถึงๆๆค่ะ
-
นายก้ามกุ้ง
- ขอบคุณสำหรับดอกไม้นะคะ
- ใช่ดอกบัวมั๊ยคะ
- ขาวสะอาดตานะคะ
- ขอบคุณค่ะ
-
ขอบคุณค่ะท่าน ผ.อ.ใจดี - โอ...น้องม่อนตัวสูงขึ้นเยอะเลยมั๊ยคะนั่น
- คิดถึงเด็กชายม่อนจัง
- ดูแลสุขภาพด้วยนะคะคุณตาของน้องม่อน
- ขอบคุณทุกๆ ท่านค่ะ
สวัสดีค่ะมาทักทาย เป็นกำลังใจดีๆนะคะ
สุขกาย สบายใจนะครับ..
แวะเอากำลังใจมาฝาก
สวัสดี ครับ คุณครู
 |
Lioness_ann |
ชอบบันทึกนี้ จังเลย ครับ
ปัจจุบัน กระดูกของบรรพบุรุษ ของผม ก็เก็บไว้ที่วัด เช่นเดียวกัน
การไปวัด ทำบุญ และได้กราบไหว้บรรพบุรุษ จึงเป้นเรื่องดี
ไม่ต้องเลือก เทศกาล เลือกตามใจปรารถนา แค่นี้ ...ก็มีความสุข แล้วครับ
.....และชอบคำนี้ ด้วยเช่น กัน ครับ "วันว่างที่ป่าช้า".....
เห็นสัจจธรรม จริง ๆ ครับ ครู
ว่าง เป็นเป้าหมายสูงสุดในพระพุทธศาสนา ฉะนั้น ผมเห็นว่า คนแต่ก่อนเขาคงปรารถนาให้บรรดาลูกหลานของชาวใต้ ได้รู้จักคำว่า ว่าง ถึงแม้มิได้มีนัยโดยตรง ถึงคำว่า สุญตา ที่หมายถึง ว่างจากการยึดมั่นถือมัน โดยเฉพาะถือมัน ยึดมัน ว่า เป็นตัวกู ของกู ดังที่หลวงพ่อพุทธกล่าวอยู่เสมอ อย่างไรก็ตาม ว่าง ในความหมายของวันว่างถึงแม้เป็นเรื่องของวันที่ว่างจากเทวดาคุมครอง จึงมุ่งหวังให้คนได้ประกอบความดี ที่ตรงกับพุทธศาสนาว่า การทำกุสลให้ถึงพร้อม ละเว้นความชั่ว เว้นจากการเบียดเบียนทุกสรรพสิ่งรวมถึงตัวเองด้วย ในนามของการหยุดการกระทำที่ไม่ใช่เรื่องบุญเรื่องกุศลเสียให้หมด และแน่นอนยอมส่งผลต่อ "ความสะอาด บริสุทธิ์ของจิต" โดยตรง เพราะ เมื่อคิดสะอาด กระทำบริสุทธิ์ จิตก็จะบริสุทธิ์ตาม จึงเป็นเรื่องของ ว่าง จากการแปดเปื้อนสิ่งไม่ดีทั้งหลาย นั่นเอง
เขามาอ่านข้อมูลเลยอยากแลกเปลี่ยนครับ
สวัสดีค่ะคุณบุยเลิศ
 |
บุญเลิศ
|
ขอบคุณมากมายค่ะ...ที่มาช่วยเสริมและเติมแต่งด้วยการแลกเปลี่ยน เรียนรู้แง่มุมของความรู้ที่ควรทราบและความคิดที่แตกประเด็นได้อย่างดี
ขอบคุณจริงๆ ค่ะ เลยทำให้บันทึกนี้ของครูแอนให้มีความหมายและมีสีสันขึ้นอีกอักโข
เห็นด้วยเป็นที่สุดเลยค่ะ " เมื่อคิดสะอาด การกระทำบริสุทธิ์ จิตก็จะบริสุทธิ์ตาม จึงเป็นเรื่องของการ "ว่าง" ---ว่างจากการแปดเปื้อนสิ่งไม่ดีทั้งหลายนั่นเอง"
บุญรักษานะคะคุณบุญเลิศ
ขอบคุณค่ะ