๙. ผญากับความรัก
ผญาเป็นคติเตือนใจที่บรรพบุรุษอีสานได้ฝากไว้เป็นมรดกตกทอดมายังอนุชนรุ่นหลัง แม้ในเรื่องความรักระหว่างหนุ่มสาวก็มีเช่นกัน แสดงถึงความอ่อนหวานและวัฒนธรรมด้านความรัก ความเข้าใจระหว่างหนุ่มและสาว
การพูดถึงความจริงใจที่มีต่อกันระหว่างหนุ่มและสาว ที่มาเกี่ยวพาราสีนั่น มีความจริงใจแค่ไหน อย่างไร หรือจะมาโกหก(ผญา มรดกอีสาน: อ.สวิง บุญเจิม) เช่น
...อย่าสิมาตั๋วข่อย กินแกงบอนให้คันปาก อย่าสิมาฝากลมปากไว้ แต่ใจเจ้าบ่นำ
... อย่าสิมาลวงล้อ ให้คึดต่อนำหลาย อย่าสิมาตั๋วซาย ให้คีดนำแลงเซ่า หลายเถาะ
นอกจากนี้ในกรณีที่ชายหนุ่มมีความหล่อไม่พอ รวยไม่พอ หรือยากจนค้นแค้น สาว ๆ อาจจะไม่สนใจ ชายหนุ่มก็จะกล่าวพญาตัดพ้อก้บสาว ๆ ก็มีเช่นกัน เช่น
...เห็นว่าข่อยผู้ฮ้าย อย่าฟ่าวหน่ายแหนงซัง หากว่าบุญมันยัง สิฮุงเฮืองเมื่อหน้า
... เห็นว่าข่อยผู้ฮ้าย ครองวัตรกะยังงาม เห็นว่าข่อยฮูปทราม ฮีตครอง กะยังฮู้
... เห็นว่าทุกข์ยากฮ้าย เขินขาดเงินทอง ข่อยกะมีใจเดียว ฮักนางจริงแท้ ดีกว่าเศรษฐีเฒ่า เงินทองเต็ม กะต่า เอาเงินมาหลอกเจ้า กินแล้วกะเหล่าหนี
ผญาที่แสดงออกถึงความรักแท้และมั่นคง ยอมอดทนรอ เพื่อความสมหวังในคนที่ตนรัก แม้จะเนิ่นนานเพียงใด แต่หัวใจดวงน้อย ๆ ของชายหนุ่มยังรอคอย และหวัง และหวังว่าจะพบกับความสมหวัง ก็มีเช่นกัน โดยเปรียบกับธรรมชาติของคนชนบท เช่น
...คองคอยเจ้าอยู่หัวนาของเก่า นกเขาขันแตดแต้แจนแวนฮ้อง แห่งคึดหลาย
...คองดอยเจ้า คือกบเขียดคอยฝน คือคนจนคอยรวย ย่านแต่ตายบ่เห็นซ้ำ
...คองคอยเจ้านานหลายจนว่าเบือ ความเว้าว่าปีนี้ บาดเถิงแล้วว่าปีฮือ
คนเราเมื่อมีความรักต่อกันแล้ว แม้กายจะห่างไกล แต่หัวใจก็ยังคิดถึงกันอยู่เสมอ แม้จะนานเพียงใดสักวันจะต้องมาพบกันอย่างแน่นอน
... ไกลขอให้ไกลแต่หน้าสิไปมาบ่ให้ห่าง ส่วนจิตข่อยกะอยู่ผี่ ใจข่อยกะอยู่นี่ สิไปพุ้นแต่ฮ่างคีง
... ไกลขอให้ไกลแต่บ้านฮั้วไฮ่นาสวน ไกลขอให้ไกลแต่มวลหมู่เฮือนกับเล้า ส่วนว่าวาจาเว้าสองคนเฮาอย่าได้ห่าง ต่างคนแม่นสิอยู่ต่างบ้าน ความเว้าอย่าห่างกัน
ความรักไม่มีคำว่าเก่า ใหม่ ล้าสมัย หรือทันสมัย และความรักไม่เคยฆ่าคน มีแต่คนฆ่าความรักและฆ่าคนที่ตนรักเท่านั้น
ความเห็น (31)
- "คนเราเมื่อมีความรักต่อกันแล้ว แม้กายจะห่างไกล แต่หัวใจก็ยังคิดถึงกันอยู่เสมอ แม้จะนานเพียงใดสักวันจะต้องมาพบกันอย่างแน่นอน" คู่กันแล้วไม่แคล้วกัน ใช่ไหมคะ
- ชอบคำสั่งสอนโบราณเกี่ยวกับความรักมากค่ะ ใช้ได้ทุกยุคทุกสมัย ผู้ใหญ่ท่านมองการณ์ไกล
- อยากให้วัยรุ่นเชื่อฟังคำสั่งสอนของคุณพ่อคุณแม่กันมาก ๆ
- หากเชื่อผู้ใหญ่ ก็คงไม่คิดสั้น ในหลาย ๆ กรณีที่เกิดขึ้น
- ขอบพระคุณค่ะ
- สวัสดีค่ะ
- ชอบผญามากๆๆค่ะ
สวัสดีค่ะ
- อ่านอย่างช้า ๆ ความไม่เข้าใจทำให้สนุกนะคะ
- วรรณกรรมพื้นถิ่นที่ควรอนุรักษ์ค่ะ
- เคยเห็นแบบสอบคัดเลือกนักศึกษา ป.โท ไทยคดีศึกษา
- อ่านแล้วนั่งหัวเราะอยู่คนเดียว
- สวัสดีคุณศิลา
- ขอบคุณที่ติดตาม
- ขอให้มีความสุขครับ
- สวัสดีคุณpadaeng
- ขอบคุณที่แวะมาเยี่ยม
- ก็พยายามจะเผยแพร่ คงจะดีกว่าให้เพลงญี่ปุ่นและเกาหลีระบาดอยู่ครับ
- ขอให้มีความสุขครับ
- สวัสดีครูคิม
- ขอบคุณที่ติดตามอ่านแม้จะไม่รู้เรื่อง ผมเองไม่อยากแปล เพราะจะให้ท่านอ่านได้คิดไปด้วย ใหม่ ๆ อาจจะไม่เข้าใจ แต่นานไปจะชินเอง เปรียบเหมือนเพลงเกาหลี เด็ก ๆ แปลไม่ได้แต่เขาก็ชอบ... งง
- ขอให้คุณครูมีความสุขและมีความมุ่งมั่นต่อไป ครับ
คนมีความฮู้เต็มภาชน์ มีผญาเต็มปูม
เป็นตาออนซอนเด้
มาอ่านผญา....ค่ะ
ท่านอ.สวิง บุญเจิมท่านเป็นปราชญ์ และ เป็นครูภูมิปัญญาไทย ที่สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา ยกย่อง ด้านภาษาและวรรณกรรมค่ะ
(^___^)
ผญาอ่านแล้วเพลินค่ะ..ชอบอ่านแต่พูดไม่เป็นค่ะ
ขอบคุณที่นำมาให้ได้อ่านนะคะ
สวัสดีครับ
ผมเป็นคนอีสานโดยแท้ หลงรักคำผญาจับจิตจับใจ แต่ไม่มีความรู้ความสามารถและทักษะในการท่องจำ, แต่งและพูด
แต่ถึงกระนั้น, ก็ชอบที่จะศึกษาอยู่บ้างเหมือนกัน เคยซื้อหนังสือผญามาเก็บไว้ แต่ยังไม่มีเวลาได้อ่านเอาความอย่างจริงสักซะที
ทุกครั้งที่นิสิตไปออกค่าย ผมก็ไม่ลืมที่จะให้นิสิตศึกษาภูมิปัญญาเรื่องผญาจากชุมชน ทั้งในฐานะปราชญ์ชาวบ้าน, และตำนาน เพื่อจัดเก็บไว้ให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาเรียนรู้
พ่อที่บ้านก็ชอบพูดผญา, แต่ผมจำไม่ได้เลย ได้แต่ฟังและฟัง เรื่อยมา
- สวัสดีคุณพิมล
- ขอบคุณที่เพิ่มเติมครับ
- สวัสดีคนไม่มีราก
- ขอบคุณที่เพิ่มเติมข้อมูลให้
- สวัสดีคุณแอด
- ขอบคุณที่ติดตาม ใหม่ ๆ ก็พูดไม่ได้ครับ ก็ฝึกบ้าง หากมีโอกาสเราสอดแทรกเข้าไป แปลกไปอีกแบบ...คนอื่นงง
- สวัสดีหนุ่มกร
- ขอบคุณที่มอบดอกไม้ให้
- สวัสดีอาจารย์แผ่นดิน
- ผมติดตามบล็อกของท่านเสมอ โดยเฉพาะการพานักศึกษาไปทำกิจกรรมที่ประโยชน์แก่ชุมชน และท่านมีแนวคิดที่น่าสรรเสริญครับ
เจริญพร โยมศรีกมล
มรดกที่บรรพบุรุษได้มอบให้แก่อนุชนรุ่นหลัง
ล้วนแต่น่าศึกษาเรียนรู้อย่างยิ่ง แต่คนรุ่นใหม่
ได้สนใจสิ่งเหล่านี้น้อยลงทุกวันคุณโยม
เจริญพร
- นมัสการพระคุณ
- ขอบพระคุณที่ติดตาม
บ่าวบุญหลาย
ขอฝากชื่อมือใหม่หัดเว้านำแน่ครับ สุขขีหมั่นเสมอมันเครือใหม่ ความเจ็บอย่าได้ความไข้อย่ามี สุขขีหมั่นเสมอมันเครือเก่า ผู้มาจาว่าเว้านำหมู่เจ้า แม่นบ่าวเคน
มาซม
สุขสบายมั่น เสมอมันเครือเก่าเด้อละ...อิ อิ อิ
หนุ่มเมืองเกินร้อย
ม่วนคับ......มักหลาย ท้ามีอีกกะขอให้ อ. แบ่งปันผู้ขาดแน่เด้อครับ
ธรรมรส สุวรรณวงศ์
คำว่า "ผญา" ที่รู้ๆมา มาจากคำว่า "ปรัชญา" หรือ "ปัญญา" คนอีสานออกเสียง ปะ-หรัด ไม่ชัด จึงเป็น ผะ เช่น ปราบ เป็น ผาบ เป็นต้น
คำเกี้ยวพาราสี คำโต้ตอบที่ออกแนวสนุก เล่นคำหรืออุปมาอุปมัย ไม่น่าจะเหมาว่า เป็น ผญา น่าจะเรียกเป็นกลอนเกี้ยว กลอนโตงโตนอะไรทำนองนั้นมากกว่า(ความเห็นส่วนตัวนะครับ)
ผญาส่วนมากจะอิงหลักพุทธศาสนา ปราชญ์(ยังไม่เห็นคำว่า "ผาด")อีสานโบราณซึ่งส่วนมากเป็นพระภิกษุ เขียนผญาสอนหลักธรรมคำสอนไว้ให้ขบคิดอย่างลึกซึ้งทีเดียว
แต่ก็มีมากที่นำเอาไปใช้ในทางที่ผิดๆ เพราะคิดชั้นเดียว
ขึ้นชื่อว่า "ผญา" คิดชั้นเดียวคงไม่ได้ เช่น
"ไปรบให้ไปฆ่า ไปค้าให้ไปตั๋วะ"
หากคิดชั้นเดียวก็ได้ความว่า รบคือต้องฆ่า ค้าขายต้องโกหก
ผิดถนัดเลย ชัยชนะในการรบอยู่ที่โต๊ะมากกว่าสนาม การค้าที่สำเร็จ รุ่งเรืองด้วยความซื่อสัตย์มากกว่าความกะล่อน
คิดง่ายๆ คำสอนนี้เป็นคำสอนของพระ
พระจะสอนคนให้ผิดศีลธรรม(ตั้ง ๒ ข้อ)ได้อย่างไร
ฝ่ายโลกเป็นเรื่องของ ปุถุชน(อาจมีอย่างหนา) ส่วนฝ่ายธรรมเป็นเรื่องของนักปฏิบัติ(ทั้งพระและโยม)
รบ คือ คือการแสวงหาความหลุดพ้น รบกับกิเลสของตนเอง ต้องฆ่าแน่นอน
ค้าขาย คือแสวงหากำไร(ขาดทุน)ไม่มีอะไรเป็นของจริง ไม่สามารถยึดมั่นถือมั่นได้ ไม่ถือเอาได้ว่าเป็นเรา เป็นเขา "ตั๋วะ" ทั้งนั้น เช็คช่วยชาติฉบับละ ๒,๐๐๐ บาท ไม่ใช่เงินหรือธนบัตรจริงๆ เป็นตั๋วนะครับ ขึ้นรถไฟไม่ต้องจ่ายตังค์บนรถ จ่ายที่สถานีแล้วตั๋วะไปแสดงว่าจ่ายตังค์แล้ว
สรุปว่าเรื่องของปุถุชน(หนาบ้างบางก็มี)ตั๋วะทั้งเพ
สรรพธรรมาทุกขา(ไม่ทน)
สรรพธรรมาอนิจจา(ไม่เที่ยง)
สรรพธรรมาอนัตตา(ไม่มีตัวตน)
สาธุ สาธุ สาธุ
บอน เด็ก นครศรีธรรมราช
แม้ว่าเราจะเป็นชาวใต้
แต่เราก็ทึ่งในศิลปะและวัฒนธรรมของชาวอีสาน
ภาคใต้บ้านเรา หามิได้
พวกคุณชาวอีสาน
ควรอนุรักษ์ไว้ อย่าให้หายสูญเสียล่ะครับ
ชอบมากครับผญา
แต่เป็นคนจำไม่ค่อยได้
ภูมิใจมากที่เกิดเป็นคนอิสาน
มักหลายอีหลีเด้อผญาของอีสานบ้านเฮา อย่าสิไลเสียทิ่มความผญาของเก่า ได้ยินแต่พวกผู้เฒ่าเผิ่นจาเว้าต่อนผญ่า
เพิ่มปัญญาให้ฮู้ว่ามีครูเผิ่นสอนสั่ง ขอให้ดังก้องฟ้าผญานี้อยู่ยืนเด้อข้าน้อย
จากคนชอบผญา
นายสวัสดิ์ อุ่นเที่ยว
บ้านนายูง ต. นายูง อ. นายูง จ. อุดรธานี ๔๑๓๘๐
มือถือ ๐๘๙๖๑๘๑๔๖๐
สุดยอดวรรณกรรม อิหลีครับ ผมอ่านแล้วก็ประทับใจเสมอ ๆ ครับผม
ลูกเข้าเหนียว
หามาโดนแล่ว..มักบักคักคับ....
อ้ายนี่ยากจนแท้ วัวควายเต็มตะลาง
บ้านกะบ้านฮ้างๆ สร้างไว้ดอกสี่แสน....
พลกร รัฐอุบล
ผญา คือ วิญญาณของคนอีสานโดยแท้
เป็นการใช้ภาษาที่สละสลวยของบรรพบุรุษ
ผมเองซึ่งเป็นคนรุ่นใหม่..รักผญามาก
รักเพราะ..เป็นสิ่งที่ปู่ย่าตายายให้มา
แต่ที่น่าเสียใจที่สุดก็คือ...
เวลาที่ผมพูดผญาออกไป..
เพื่อนซึ่งเป็นคนอีสานแท้ ๆ กลับบอกว่า
ผมเหมือนคนแก่ และหัวโบราณ..
เสียใจนะ..ที่สิ่งมีคุณค่าอย่างผญา..ได้ถูกลืมไปแล้ว
รักผยามาก
ขอบคุณครับสำหรับคำผญามรดกอีสานชอบมากครับ
ดิว ดาวสว่าง (ศิลปินลูกทุ่งใหม่ /นักจัดรายการ)
ดีครับ ผมเป็นอีกคนหนึ่งที่จักรายการแล้ว นำเอาประเพณีต่างๆของอิสานไปเว้า คนฟังล้ายหลายครับ กำลังฮิตสุดๆอยู่ทางหนองแขมครับ บ่ว่าสิเป็นคำสอนใภ้ สอยเขย ความเชื่อ ภูมิปัญญา ฮีต 12 คอง 14และอีกมากมายครับ นี่คือรูปแบบรายการผมครับ มีหยังสิเผยแผ่ หรือให้รับใช้ ยินดีครับ 087-9161388 ผม ดิว ดาวสว่าสงยินดีครับ
มาเด้อไทอิสานบ้านเฮา มาฮักษาฮีตไว้ถนอมตุ้มต่อกัน
อย่าสิไลลืมถิ่มพงศ์พันธ์พี่น้องเก่า อย่าสิละเผ่าเซื้อหนีไปย่องผู้อื่นดี..นั่นถ่อ
เพิ่นจั่งว่า....เซื้อซาติแฮ้งอย่าเหม็นสาบกุยกัน คนอิสานนำกันให้ฮักแพงกันไว้
ให้สามัคคีกันไว้คือเข่าเหนียวนึ่งใหม่ อย่าได้เพแตกม้างคือน้ำถึกเข่าเหนียว
ให้สามัคคีกันไว้คือจั่งฝนแสนห่า ตกลงมาจากฟ้าไหลโฮมห่ง..อยู่หนอง..ซั่นแหลว..พี่น้องเอย