ตำนานผีล้านนาตอนตุงสามหาง
ช่วงนี้ไม่มีเวลาอยู่หน้าจอมากนักเพราะเขาให้เดินสายไปอบรมเกี่ยวกับซะป๊ะ(สรรพะ)อย่างที่ต้องใช้ชีวิตในราชการตั้งแต่เชียงรายยัน กทม. ต้องขอสุมา(ขมา/อภัย)สมาชิกที่เคารพที่ตอบคำถามช้าไปซักกะหน่อยเน้อ..
มีคนหลายคนถามมาว่าจากเรื่องตุงแดงแล้วมีตุงอะไรเกี่ยวกับผีๆ ในล้านนาอีก เพื่อสนองเจตนาสงสัยก็เลยเอาเรื่องของตุงสามหางมาเล่าเป็นเรื่องเป็นราว โดยเฉพาะเยาวชนจะได้เอาไปรายงานครู แลกเอาคะแนน ส่วนครู(บางคน)ก็เก็บเอาเรื่องตุงไปทำผลงานต่อก็ไม่ว่ากัน
ตุงสามหางเป็นตุงที่ใช้ในงานอวมังกะละ(มงคล)หรืองานศพ ผู้คนล้านนามีความเชื่อเกี่ยวกับตุงสามหางด้วยว่าเป็นตุงที่ทำให้วิญญาณผู้ตายได้ไปสู่สวรรค์เพราะเชื่อกันว่าตุงสามหางเหมือนดั่งธงในสวรรค์ชั้นดาวดึงส์เมื่อนำมาถือนำหน้าศพไปสู่ป่าช้าก็เหมือนดั่งนำเอาดวงวิญญาณผู้ตายไปสู่สวรรค์นั่นเอง
ตุงสามหางต้องทำด้วยผ้าสีขาวผ่องใส ส่วนวิธีการทำมีข้อแตกต่างกันไปตามท้องถิ่น บางแห่งมีการตั้งขันครู ไหว้สาครูก่อนแล้วให้สะหล่า(ช่าง)เป็นผู้ทำ บางแห่งอาจให้ปู่อาจารย์วัดเป็นผู้ทำ เพราะเชื่อกันว่าตุงสามหางเป็นตุงอวมงคล ผู้ทำต้องมีคาถาอาคมแก่กล้า หรือต้องเป็นผู้ที่มีความรู้เกี่ยวกับช่างทำตุงโดยเฉพาะ เป็นต้น เรื่องนี้มักขึ้นอยู่กับผู้คนแต่ละพื้นที่
เมื่อได้ผ้าขาวมาแล้ว บางตำราให้กะแบ่งเป็นสี่ส่วน ตัดทำเป็นตัวตุงหนึ่งส่วน ตัวตุงสองส่วน และหางตุงอีกหนึ่งส่วน รูปร่างลักษณะตุงสามหางให้ตัดแต่งคล้ายรูปลักษณะของคน โดยส่วนบนตัดแต่งเป็นศีรษะ อาจแต่งเป็นแหลมหรือมนโค้งแล้วแต่สะหล่า(ช่าง)จะทำกัน ส่วนตัวตุงตัดแต่งโค้งเว้าคล้ายแอว(เอว)คน และส่วนล่างที่เป็นหางให้แบ่งออกเป็นสามส่วนตัดแบ่งออกเป็นสามหางให้สวยงาม ก็จะได้ตุงสามหาง ส่วนการตกแต่งอาจนำผ้า ด้ายกระดาษ อะไรๆก็ได้ นำมาติดขลิบริมขอบให้สวยงาม ส่วนข้างบนที่หัวตุงจะเขียนชื่อ วันเดือนปีเกิด วันที่เสียชีวิตติดแปะไว้ให้ผู้คนได้อ่าน เป็นข้อมูลให้ทราบว่าผู้ตายชื่ออะไร ชาตะ(เกิด)วันใดปีใด มตะ(ตาย)วันใดปีใด อายุรวมกี่ปี ผู้ที่ไปงานศพก็จะได้ทราบข้อมูลผู้ตายอย่างย่อได้ การใช้ตุงสามหางจะให้คนแบกนำหน้าขบวนศพไปสู่ป่าช้า
ช้อน่าสังเกตเกี่ยวกับผู้แบกตุงสามหาง หากท่านไปงานศพลองสังเกตดูให้ดีๆจะพบว่าผุ้ที่แบกตุงสามมักเป็นคนที่ติดเหล้า เป็นผู้ที่ยากจน รูปร่างผอมกะหร่องหรือเป็นขี้หย้องหม่องแซเป็นคนยากไร้รับจ้างทั่วไป หรือเป็นคนมักไม่เต็มบาท เพราะเชื่อกันว่าตุงสามหางเป็นตุงที่เกี่ยวกับผีๆ แม้แต่ลูกหลาน ญาติพี่น้องผู้ตายก็ไม่นิยมถือแบกนำหน้าศพผู้ตายซึ่งเป็นญาติหรือพ่อแม่ นานๆครั้งจึงจะเห็นญาติหรือเพื่อนผู้ใกล้ชิดผู้ตายจะมาแบกตุงสามหางนำหน้าศพ และจะรวบหางตุงมิให้ปลิว เพราะผู้คนบางท้องถิ่นเชื่อกันว่าจะทำให้ดวงวิญญาณผู้ตายไม่ไปสู่สวรรค์ อย่างไรก็ตามยังมีข้อแตกต่างเรื่องของความเชื่อกันอยู่บ้างขึ้นอยู่กับท้องถิ่นและความเชื่อ
อาถรรพ์และความเชื่อเกี่ยวกับตุงสามหางมีมานานกล่าวคือเมื่อตุงสามหางนำศพไปถึงป่าช้าแล้วผู้ที่ถือพระคาถาหรือเล่นเกี่ยวกับยันต์ การปลุกเสกต่างๆมักจะตัดเอาตุงสามหางมาใช้ทำเสน่ห์ เท่าที่พบเห็นจากเรื่องลิลิตพระลอตอนที่ปู่เจ้าสมิงพรายเอาตุงสามหางทำเสน่ห์ให้พระลอหลงรักพระเพื่อนพระแพงว่า" ปู่ก็เอาธงสามชาย รายยันต์มากกว่าเก่า เขียนพระลอเจ้าอยู่กลาง เขียนสองนางแนบสองข้าง กอดเจ้าช้างรัดรึง ชักทึงท้าวชวนเต้า.." จะเห็นว่าปู่เจ้าสมิงพรายเอาธงสามชาย(ตุงสามหาง)มาทำมนต์ในส่วนตัวลุงหนานตอนที่เป็นวัยรุ่นเรียนกับครูมวย ครูบอกให้เอาตุงสามหางมาทำผ้าพันมือเชื่อว่าจะชกคู่ต่อสู่หน้าแตก และแก้กันคาถาคู่ต่อสู้ ปรากฏว่า เมื่อเอาหางตุงมาแล้วสอดซ่อนมิดในง่าไม้นอกบ้าน หมามันเห่าหอนไม่หยุดจนผู้ใหญ่สงสัยว่าหมาทำไมเห่าต้นลำไยอยู่ทุกคืน ลุงหนานจึงเอาตุงสามหางโยนทิ้งแม่น้ำปิงให้รู้แล้วรู้รอด หมาก็หยุดเห่าตราบทุกวันนี้(ล่วงมาแล้ว 48 ปีเน้อ) ในบางท้องถิ่นอย่างที่ไปเก็บข้อมูลเมืองเจียงตุงบางบ้านเขาใช้ตุงสามหางปักไว้หน้าบ้านบอกว่าเป็นบ้านกำลังไว้ทุกข์หรือเฮือนเย็น(คือระยะเจ็ดวันหลังจากเอาศพไปเสีย) ในบางท้องถิ่นก็เชื่อว่าตุงสามหางเป็นพระรัตนะตรัยคือพระพุทธพระธรรมและพระสงฆ์นำศพผู้ตายไปสวรรค์ ก็ขึ้นอยู่กับผู้คนแต่ละท้องถิ่นจะว่ากันไป แต่ที่แน่ๆคือตุงสามหางเขาใช้กับงานศพหรืองานอวมังกะละเน้อหมู่เฮา
ความเห็น (27)
- บางครั้งถึงไม่ได้เข้าอ่าน แต่แค่เห็นตำนานผีแสดงไว้ในหน้า 1 ก็อุ่นใจที่เห็นบันทึกลุงหนาน
- แต่นี่ลุงหายไปนาน ก็คิดถึงกลัวจะไม่สบาย
- ขอให้อยู่ดีมีแฮง ความเจ็บอย่าให้ได้ ความไข้อย่าให้มีเด้อครับลุงหนานพรหมมา
สวัสดีค่ะ
- หายไปนานคิดถึงค่ะ
- ไปกรุงเทพฯ เห็นสุพรรณไหมคะ
- มองลงมาจากฟ้าเห็นถนนสวยที่สุดค่ะ
- คน...อาจมองไม่เห็น????
มาอ่านเกร็ดความรู้ เกี่ยวกับ พระลอ ครับ
สวัสดีค่ะ ป้อหนาน NIKHOM
- ความจริง ถ้าหันภาพประกอบไปโตย จะดีขนาด
- เพราะ น่าจะหาดูยากอยู่ น้อเจ้า
- ก้าหามาฮู้ว่า ต้อใจ้สล่าตี้มีอาคมแก่กล้า
- เพราะเดี่ยว ก๋ายเป๋นไขก่ได้
- ก๋ายเป็นก๋านพานิชย์เนาะเจ้า
ไหว้สาหมู่เฮาทุกคนครับ.
*เริ่มตั้งแต่ท่านครูชา-คุณพรรณา-คุณกวินทรากรและหลานอิหล้ากาแฟ....ขอบคุณที่เป็นห่วงครับ
*ไปรับใช้ราชการครับ เขากลัวว่าจะลืมราชการเพราะอีกไม่กี่เดือนจะเกษียณ เขาเลยให้ไปอบรมพร้อมกับพักผ่อนตั้งแต่เชียงรายยันถึง กทม.เลยเชียว
*คิดถึงพวกเราที่แสนดีทุกๆคนครับ...รับรองเรื่องตำนานผีล้านนายังมีมุมมองอีกมากครับจะมาเล่าให้ฟังต่อไป
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน...พรหมมา
ไหว้สาป่อหนาน
ก่อว่าแล้วงานป่อหนานหายไปตางใด๋
ได้ความฮู้เรื่องตุงสามหาง มาจ๋าดนัก ยินดียิ่งนักที่ป่อหนานเล่ามา จะได้เล่าต่อขานหื้อลูกหลานได้ฮุ้เน้อเจ้า
สวัสดีครับหลานเอ...
*เสร็จงานวิถีพุทธที่วัดสวนดอกก็ฟั่งฟ้าวไป กทม.เพราะเป๋นงานนโยบาย
*เวลานี้ปิ๊กป้อกมาบ้านแล้ว ก็ลุยงานต่อไป
*คุณหมู่เฮาที่เป๋นห่วง
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน...พรหมมา
- สวัสดีครับลุงหนานพรหมมา
- สามหางตุงแต่งขึ้น เตียมคิง
ไปส่งศพจายหญิง อยู่หน้า
สามหางว่าสามปิง อิงโลก สามนา
มนุษย์สวรรค์ฟ้า ลุ่มหล้า นรกหน
- แม่นก่อหาลุงหนาน?
สวัสดีครับ..หนานทนัน
*ความเชื่อเรื่องตุงสามหางมีหลายอย่าง ดังที่ท่านหนานทนันว่าคือพึ่งพิงโลกตังสามคือ มนุษย์ นรก สวรรค์ ก็มี
*บางแห่งเชื่อว่าสามหางคือพระรัตนตรัย นำหน้าขบวนศพเพื่อให้ผู้ตายไปสู่ที่ดี
*บางแห่งบอกว่า สามหางคือ โลภะ โทสะ โมหะหรือโลภโกรธ หลง ของคนตายได้สิ้นสุดลงแล้ว
*ที่แน่ๆเชิงวิชาการหรือองค์ความรู้คือ ตุงสามหางนำขบวนศพให้ผู้คนเดินตามไม่หลงทางเพราะสมัยก่อนทางไปป่าช้ารกมาก มีกิ่งไม้เรียวไม้ บางแห่งต้องเดินผ่านทุ่ง ป่า เขา ต้องแยก-วกอ้อมแยกทางกันในบางช่วง ถ้าเห็นตุงสามหางก็จะไปถึงป่าช้าได้ถูกทาง
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน....พรหมมา
poonansom
คนแบกทุง (ตุง) ควรเป็นคนที่น่าเคารพนับถือ จะได้พากันไปสู่ที่ชอบที่ชอบ อยากจะให้เลิกเอาผีบ้า หรือขี้เหล้ามาแบก เพราะจะพากันไปสู่ที่บ้าบองมงาย
สวัสดีครับคุณpoonansom..
*ขอบคุณที่เสนอแนะ หากเราไปงานศพที่ไหนก็ควรพูดกับเจ้าภาพบ้าง จะได้ช่วยกันแก้ไข
*ผมศึกษาและสอบถามเรื่องคนแบกตุงสามหาง ผู้เฒ่าท่านตอบว่าคนส่วนมากกลัวตุงสามหาง และไม่กล้าแบก แม้แต่ญาติๆผู้ตายอาจเป็นเพราะ เมื่อแบกตุงสามไปถึงป่าช้า ต้องนำไปวางที่ๆจะเผาศพหรือใกล้ๆเมรุ เพื่อบอกว่าให้เผาศพตรงนี้ ที่เผาศพนี่เองผู้คนส่วนมากเกรงกลัวกัน ไม่ยอมเข้าใกล้ กลัวจะติดเชื้อโรคบ้าง กลัวผีบ้าง ด้วยเหตุนี้เองกระมัง จึงไม่มีใครแบกตุงสามหาง เหลือแต่คนยากจน ติดเหล้า ร่างขี้หย้องหม่องแซ
*เมื่อเราๆทราบเช่นนี้ หากไปงานศพก็ขอให้พวกเราอาสาแบกมันซะเลย
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน......พรหมมา
ไหว้สาป้อลุงหนาน พรหมมา
หลานได้เข้ามาหาความฮูจากที่นี่แหมแล้ว ปอดีอ่านกระทู้ของปี้ กาแฟ ว่าน่าจะมีฮูปประกอบ ปอดีที่หลานมีฮูปจากงานศพของลุงที่ผ่านมา เลยนำมาหื้อผ่อหื้อกอยกันเจ้า
ไหสาเจ้า..
คนถือตุงนำหน้าศพ
มีแหมฮูปเจ้า..
ขอบคุณหลาน...
ศิรประภาจ้าดนักเน่อเจ้า.......
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน.....พรหมมา
ตุงสามหางอยู่หน้า นำตาง ไปเฮย
เหมือนว่าตางคือหาง มุ่งก้ำ
ไปนรกสู่สวรรค์ ฤๅอยู่ มนุษย์นา
ฟ้าอยู่หลังมืดคล้ำ ผ่อซ้ำ ปู๋นกลั๋ว
ขอยินดียิ่งแล้ว หนานทนัน เฮาเนอ
เข้ามาฮ่วมสร้างสรรค์ เตื่อมแถ้ง
ภูมิล้านนาเฮาจุ๊อัน จักสืบ ไปเอ่
คนรุ่นใหม่จักแจ้ง เรื่องนี้ โบราณ
ด้วยความปรารถนาดีจาก....ลุงหนาน..พรหมมา
ขอบพระคุณพ่อหนานอาจารย์
ได้ความรู้อีก 1 ป้าก เก็บไว้ออกรายการหลังปีใหม่
ในวาระดิถีปี๋ใหม่เมือง ขอให้พ่อหนานอาจารย์จงมีอายุมั่นขวัญยืนหมื่นๆปี สาธุๆๆ
อาจารย์เก
สวัสดีครับหลานจิ....
*ขอบใจที่มีภาพสวยๆมาอวยพรปี๋ใหม่
*ขอพรจุ่งกลับเป็นกุศลและอำนวยให้หลานสุขกายสุขใจสมปรารถนาทุกประการ ครับ
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน..พรหมมา
สาหวัดดี คับ ละอ่อน น่าน
ขอหื้อ ลุงหนาน
มีความ สะบายเน้อ
สวัสดีครับคุณวีระวุฒิ...
ยินดีที่มาอวยพร....
ขอหื้อหลานสบายดีเหมือนกั๋นครับ
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน...พรหมมา
สุขสันต์วันศกใหม่ ขอให้มีความสุขตลอดปีกัดเป้านะครับ
สวัสดีครับคุณพิมลครับ....
ขอบคุณที่อวยพร..ขอพรจุ่งปิ๊กป้อกไปยังคุณพิมลอย่างเดียวกั๋นครับ
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน...พรหมมา
น้อมคารวะ ได้ป๊ะลุงหนาน เป๋นบุญสมปาน ใจ๋บานออกหน้า
ซึ้งรสพระธรรม จ๊ดจ๋ำแก่กล้า ตุงสามหางกา ไตรลักษณ์
ล้วนอนิจจัง บ่หมั้นแต๊ตั๊ก แถมหนักคว่ำเหงี่ยง ไปมา
ทุกขังเข้าซ้ำ เปียธิแน่นหนา สุดท้ายไคลคลา อนัตตาสูญสิ้น
อนัตตาสูญสิ้น
สวัสดีครับคุณสนั่น...
ยินดีที่เข้ามาแว่อ่านและหื้อกำลังใจ มีคำคมที่ฝากไว้มากมายครับ ขอบคุณนักๆครับ...
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน.......พรหมมา
พ่อหนานเพชร
ความหมายของตุงสามหางความจริงน่าจะเผยแผ่นานแล้วสมัยนี้ลูกหลานไม่รู้เลยเพราะว่าผู้นำไม่ได้ให้ลูกๆหลานๆหรือคนพื้นบ้านล้านนาได้สัมผัสของจริงและชีวัดว่าตำนานเป็นแบบไหนอย่างไรทำไมถึงเป็นประเพณีสืบล้านนาจนถึงชั่วลูกชั่วหลานผมคนหนึ่งที่ศึกษาประเพณี ต่างๆในบ้านเราหรือล้านนาทางเหนือ ให้มีอยู่จริงและสืบตำนานกันไม่ให้ได้สูญหายไปกับบรรพบุรุษคนรุ่นใหม่ต้องมาสนใจเรียนรู้วิถีชีวิตชวนกันมาฟื้นฟูเยอะๆนะครับ ผมเป็น พ่อ อาจารย์วัดหนองอุโบสถ อายุน้อย 40กว่าๆ แต่ใฝ่รู้ใฝ่เรียนเรื่องประเพณี ของชาวล้านนา สำหรับการศึกษา กระผมแล้วปริญญาตรี บริหารธุระกิจ สาขาการจัดการ จากมหาวิทยาลัยแม่โจ้ จบนักธรรมเอก ในตำบลป่าไผ่ อำเภอสันทราย จ.เชียงใหม่ 50210 เบอร์ 0877888479 ทุกวันนี้ก็รับงานตกแต่งเครื่องต่างๆเช่นเครื่องท้าวทั้ง 4 เครื่องครัวถอนเสาเรือนบ้านใหม่งานมงคลต่างๆไปจนถึงเครื่องสืบชะตาของชาวล้านนาขอฝากเนื้อฝากตัวด้วยนะครับ ชื่อเต็มของ กระผม เพชรดำเนิน เตชะ เป็นคนสันทรายโดยกำเนิด
สวัสดีครับพ่อหนานเพชร...
ยินดีที่เข้ามาแว่อ่านครับ....
ม.แม่โจ้มองเห็นการณ์ไกลและเห็นความสำคัญเกี่ยวกับล้านนา ผมได้ไปช่วยรับเสด็จสมเด็จพระเทพฯ.เมื่อวันที่ 21 มิย.55 ที่ผ่านมาในงานเกษตรล้านนา..ขอให้พวกเราช่วยกันครับล้านนาเราเจริญแน่ๆ
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน...พรหมมา