ลุงทวน เตียะเพชร นักเรียนชาวนาบ้านดอน อ.อู่ทอง จ.สุพรรณบุรี

“เป็นนักเรียนชาวนาตอนปลายปี ๒๕๔๗ ในตอนแรกมีเจ้าหน้าที่มูลนิธิข้าวขวัญมาชักชวนให้ชาวนารวมกลุ่มเป็นโรงเรียนชาวนา เลิกใช้สารพิษ ให้ปลอดสารพิษ ทำปุ๋ยหมัก ลดต้นทุน เราก็ฟังเขาพูด ฟังแล้วก็เข้าท่าดี ทำนาลดต้นทุน แล้วยังปลอดสารพิษด้วย จึงได้สอบถามว่าจะทำนาแบบปลอดสารพิษนั้นทำอย่างไร เขาก็ตอบว่าใช้สมุนไพร ก็พอใจคำตอบ เขาแนะนำมาว่า บอระเพ็ด ฟ้าทะลายโจร สะเดา พวกสมุนไพรมีตามบ้านเรา ในสวนเรามีเยอะแยะ เป็นของหาง่าย ถ้าใช้ได้ก็ดี จะขอเข้าร่วมด้วยคน เริ่มต้นกันเมื่อไรดี”

“ในตอนแรกก็นึกสงสัยอยู่ว่าเจ้าหน้าที่เขาจะมาแบบไหน พอมาเรียนๆไปก็เข้าใจมากขึ้น เขาพาไปดูงานเกษตรที่บางเขน ไปแลกเปลี่ยนความคิดเห็นที่นี่บ้างที่นั้นบ้าง ก็เห็นว่าเขาทำจริงและตั้งใจทำ”

“เป็นคนทำจริงตามที่เรียน บางคนเขาเรียนแต่เขาไม่ได้ทำจริง สมุนไพรผมทำ ผมก็ทดลองด้วย ปุ๋ยหมักก็มี ทำจริงใช้จริง เริ่มเห็นผลว่ามันกำลังจะได้ผลดี แต่ว่ายังไม่ถึงร้อยเปอร์เซ็นต์นะ (หัวเราะ)”

"ก่อนหน้านี้ก็ยังไม่เคยทำ ตอนที่ใช้พวกสารเคมี พวกยาฆ่าแมลงอะไรต่างๆ ก็นึกหวั่นใจอยู่แล้ว ไม่อยากจะใช้ แต่ไม่รู้ว่าจะทำอย่างไร ไม่มีวิธีแก้ไข เคยเรื่องนี้คิดมานานแล้ว เพราะรู้อยู่แล้วว่าเป็นสารพิษ ไม่อยากจะใช้ เวลาฉีดพ่นกลิ่นเหม็น ต้องเอาผ้าปิดจมูก แทบจะหนี แทบจะทนไม่ไหวด้วยซ้ำ แต่ว่าจำเป็นในเวลาที่แมลงลงทำลาย ถ้าไม่ใช้เลย ก็ไม่ได้ผล มันก็จะเสียหาย อย่างไรก็ต้องใช้”

"มีคนมาแนะนำให้ใช้ปุ๋ยใช้ยาของบริษัทเขา เขาก็ว่ายาของเขาดีอย่างนั้นอย่างนี้ ราคาอย่างนั้นอย่างนี้ มีการรับรอง ถ้าไม่ดีให้โทรไปหาที่เบอร์นี้ แล้วจะมีอย่างอื่นมาเปลี่ยนให้ ซึ่งก็รู้อยู่ว่าเป็นสินค้าของเขา ซึ่งต่างจากมูลนิธิข้าวขวัญ ไม่มีค่าอะไรเลย แนะนำให้ทำเองใช้เองทั้งนั้น”

"สิ่งที่เปลี่ยนแปลงคือ เราสามารถลดต้นทุน ค่าใช้จ่ายลดลง”

“ตอนจะไปเรียน หวังว่าจะเอาวิชาที่ได้มาประยุกต์ใช้ในการทำไร่ทำนา ซึ่งเป็นอาชีพของเรา”

“ทำฮอร์โมนก่อนตามที่แนะนำมา ได้ฮอร์โมนแล้วก็มาทำสมุนไพรไล่แมลง ทำจุลินทรีย์ใช้ย่อยสลายฟาง ต่อมาก็มาทำน้ำหมักปลา ฮอร์โมนผลไม้รวม ตามที่แนะนำมา ก็ทำตาม ค่อยๆ ทำมาทีละอย่าง”

“สมุนไพรหามาได้ง่ายๆ โดยไม่ต้องไปซื้อ ใครมีอะไรก็นำมาแลกเปลี่ยนกันไป ใครรู้ว่าอะไรมีอยู่ที่ไหนก็บอกกัน ว่าบ้านนั้นมีไปเอามาปลูกได้”

“ที่ชอบมากที่สุดคือเรื่องปุ๋ยหมัก ทำฮอร์โมนทำสมุนไพรไล่แมลง เวลาเอาไปใช้เอาไปฉีด พวกนี้ไม่เป็นอันตรายต่อตัวเรา ไม่เหมือนกับสารเคมี เป็นอันตรายต่อตัวเรา  เมื่อเปรียบเทียบกันแล้ว จึงนึกชอบสมุนไพรขึ้นมาและเลยสนใจทำ”

"เจ้าหน้าที่พาไปดูที่บ้านคุณชัยพร ที่อำเภอบางปลาม้า พาไปดูพาไปถามกันที่บ้านเขา ไปดูเรื่องสมุนไพร ก็เห็นว่าเขามีจริง เขาทำจริง เห็นถังหมักของเขา อันที่จริงเราก็ทำของเราอยู่แล้ว แต่พอได้ไปเห็นเขาทำ มันช่วยทำให้เรามั่นใจในสิ่งที่เราทำมากขึ้น หากไม่ได้เห็นกับตาตัวเอง ก็ไม่อยากจะเชื่อ ต้องสอบถามเขาว่าเขาทำจริงหรือเปล่า ได้ไปเห็นเขาว่าเป็นเรื่องจริง”

“มีคนเขามาถามเรา เช่น เราไปเก็บสมุนไพร ก็มีคนถามว่าจะเอาไปทำอะไร เราก็ตอบว่าจะเอาเป็นสมุนไพรไปหมักไล่แมลง เขาก็ถามต่อว่าแล้วมีอะไรบ้าง เราบอกสูตรให้แก่เขาไป”

"หลานสาวเอาฮอร์โมนไป เขาเอาไปใช้แล้ว เขากลับมาบอกว่าดี เราก็ถ่ายทอดสูตรให้เขาไป ส่วนจะไปเองได้หรือเปล่าก็ยังแล้วแต่เขา เพราะได้ถ่ายทอดไปแล้ว”

"น้ำหมักและฮอร์โมนมีหลายสูตร บ้างก็ทำตามที่ได้รับคำแนะนำมา บ้างก็นำมาพลิกแพลงนิดหน่อย เช่น สมุนไพรไล่แมลง มีสาบเสือ บอระเพ็ด สะเดา แล้วเราก็เอาหางไหลใส่ลงไปด้วย อย่างหางไหลก็มี ๒ อย่าง หางไหลขาวกับหางไหลแดง แต่หางไหลแดงมีสรรพคุณดีกว่า แล้วก็หายาก เราไม่มี ก็ไปขอคนอื่นเขามาใช้หน่อยหนึ่ง เอาใช้แล้วก็ได้ผล สูตรที่ใส่หางไหลขาวหรือหางไหลแดงนี้สำหรับโรคร้ายแรง แต่หากเป็นโรคธรรมดาก็จะใช้ตะไคร้หอม สะเดา ฟ้าทะลายโจร บอระเพ็ด”

"ต่อมาไปดูงานที่สวนสมุนไพร จึงได้ไปรู้ไปเห็นหางไหลอีกครั้งหนึ่ง รู้ว่าใบหรือเถาเป็นอย่างไร ซึ่งคราวนี้ไปเรียนรู้มาแล้ว จำได้แล้ว”

อ้อม สคส.

ที่มา : รายงานความก้าวหน้าโครงการส่งเสริมการจัดการความรู้เรื่องการทำนาข้าวฯ (เมษายน 2550)

อาจารย์พรหม (1/2) อาจารย์พรหม (2/2) ลุงสุข ลุงประทิน (1/2) ลุงประทิน (2/2)