เรื่องของระบบหรือ System (2)
ผมคิดถึงความรู้พื้นฐานทางวิทยาศาสตร์ที่เราได้เรียนรู้มาในสมัยเป็นนักเรียนชั้นมัธม เช่นคำว่า อะตอม หลายๆอะตอมรวมกันเป็นโมเลกุล หลายๆโมเลกุลรวมกันเป็นวัตถุ เปน็หิน เป็นดิน เป็นคน เป็นต้นไม้ ฯลฯ หรือเช่นคำว่า เซลล์ เซลล์หลายเซลล์รวมกันเป็น หนอน เป็นนก เป็นลิง เป็นเสือ เป็นช้าง เป็นคน ฯลฯ
แต่ในสมัยนั้น เรา "ท่องจำ" ครับ เพื่อจะได้นำไปตอบข้อสอบของครู และ เราก็หยุดอยู่แค่บรรลุเป้าหมาย คือคะแนน เท่านั้น !
ก็มีเหมือนกันในบางครั้งที่เรานำความจำนั้นไป "เข้าใจ" สิ่งแวดล้อม เช่น เข้าใจว่า "อ๋อ -- แมวตัวนั้นมันต้องเกิดจากการรวมกันของ โมเลกุล ของเซลล์ รวมกันในลักษณะต่างๆกันเกิดเป็นเนื้อแมว หนังแมว ขนแมว กระดูกแมว เลือดแมว --- " นั่นคือ เรา "อธิบายแมว" เมื่ออธิบายเสร็จเราก็ "เข้าใจ" แมว เราสามารถอธิบาย และเข้าใจ สิ่งรอบข้างได้ "มากกว่า" คนที่ไม่มีความรู้ทางวิทยาศาสตร์มาก่อน แต่ก็ได้แค่นั้น ! ถ้าเราจะโยนความผิดไปให้คุณครูว่า "เพราะครูไม่ไสอนให้คิด" ก็อาจจะจริงบ้าง เท็จบ้าง อย่าไปว่าท่านเลยครับ บาปเปล่าๆ เอาเป็นว่าเรา"มีบุญ"แค่นั้นก็พอแล้วครับ
แต่มาวันนี้ เราแก่เถ้าขึ้น มีเวลาว่างมากขึ้น ก็คิดเรื่อยเปื่อย คือคิดต่อไปว่า ถ้าเช่นนั้น อะตอมหนึ่งอะตอม ก็เป็น ๑ หน่วย ถ้าอะตอมหลายอะตอมก็ต้องเป็นหลายหน่วย และการที่อะตอมเหล่านั้นมารวมกัน ก็แสดงว่า มัน "สัมพันธ์กันและกัน" รวมเป็น "หนึ่งเดียว" "หน่วยเดียว" และ "ใหญ่กว่าเดิม" เช่น เป็นก้อนหิน เป็นต้นไม้ เป็นคน
และ "การสัมพันธ์กันระหว่างหน่วยย่อยรวมกันเข้าเป็นหน่วยใหญ่หนึ่งหน่วย" นี้ เราขนานนามมันว่า "ระบบ" หรือ System ก็ได้ จริงไหมครับ และถ้าเช่นนั้น คนแต่คนก็เป็นหนึ่งระบบ ต้นไม้หนึ่งต้นก็เป็นหนึ่งระบบ หินหนึ่งก้อนก็เป็นหนึ่งระบบ วัตถุทั้งหลายจึงล้วนแต่เป็นระบบทั้งสิ้น นะซีครับ
ไม่แต่เท่านั้นครับ คนหลายคนรวมกันเป็นกลุ่มเพื่อบรรลุเป้าหมายร่วมกันบางอย่างก็ต้อง "ถือเป็นระบบ" ด้วยครับ โรงเรียนก็เป็นหนึ่งระบบ องค์การต่างๆแต่ละองค์การก็ต้องเป็น "หนึ่งระบบ" เช่นกัน ชาติไทยก็เป็นหนึ่งระบบ ! โลกเราก็เป็นหนึ่งระบบ เช่นกัน ครับ !!
ความเห็น (2)
ดร. ไสว เลี่ยมแก้ว ....
การคิดทำนอง โยนิโสมนสิการ ในพุทธปรัชญามีหลายนัย ซึ่งนัยหนึ่งบอกว่า..
- คิดเป็นจุดๆ หรือเป็นประเด็นๆ เฉพาะเรื่องนั้น
- คิดเป็นทาง คือการโยงความคิดจากประเด็นหนึ่งไปสู่อีกประเด็นหนึ่ง
- คิดให้เกิดผล นั่นคือ ถักทอทั้งหมดเข้ากันเป็นรูปร่าง และให้สำเร็จเป็นสิ่งเดียวเท่านั้น
เคยฟังพระเดชพระคุณรูปหนึ่งบอกว่า นี้คือ หลักการคิดเป็นระบบในพุทธปรัชญา...
แต่ แนวคิดใหม่ล่าสุด คือ โพสต์โมเดิร์น จะคัดค้าน ระบบ ทุกรูปแบบ...
จะทำอย่างไรดีต่อไป ท่านอาจารย์...
เจริญพร
ดร.ไสว เลี่ยมแก้ว
นมัสการพระคุณเจ้า
คัดค้านก็คงจะต้องถกเถียงกันนะซีครับ --- เขาคัดค้านว่าอย่างไรครับ?