ปรากฎการณ์ "เมื่อไม่มอง ก็ไม่มี"

"It is accepted that a subatomic particle can exist in a superposition of states, a combination of possible states. According to the Copenhagen Interpretation, the superposition only settles into a definite state upon observation. This is known as collapse or measurement." - Schrödinger's cat in Wikipedia

หลายเดือนที่ผ่านมา ผมได้มีโอกาสคุยกับหลายคน ที่ชีวิตมีความเสี่ยงเรื่องเป็นโรค แม้ดูแตกต่าง คือบ้างเสี่ยงโรคเบาหวาน บ้างเสี่ยงโรคมะเร็ง ให้ไปตรวจ ให้ออกกำลังกาย ไม่ว่าจะยุ หรือจะยิก ก็ล้วนไม่ได้ผล

แถมยังพบเห็นปรากฎการณ์ร่วมกันที่คล้ายกันอยู่ประการหนึ่ง

นั่นคือ ปรากฎการณ์ "เมื่อไม่มอง ก็ไม่มี"

หรือพูดอีกอย่าง คือการเชื่อว่า "...ถ้าไม่ตรวจ ก็ไม่เป็น...."

อย่างเช่น กลัวเป็นมะเร็ง

แล้วสงสัยว่า เอ๊ะ..เหมือนมีก้อนอะไรหว่า เจ็บนิด ๆ เหมือนกัน ไม่ค่อยแน่ใจ..

ก็ไม่ตรวจมันซะงั้น

กลัวว่า

"ตรวจแล้วเจอ" 

เกิดปิ๊งแว๊บ

"เมื่อไม่ตรวจ ก็ไม่เจอ ...

... เมื่อไม่เจอ ก็ไม่มี"

บรรลุตรรกศาสตร์ขั้นสูง และัเข้าถึงแก่นแท้ทฤษฎีควอนตัมที่ว่า การเฝ้ามอง จะทำให้ผลการมองเปลี่ยนแปลงไป..

นี่เป็นหลักฐานทางสังคมศาสตร์ที่ชัดเจนที่สุดที่เคยมีมาในโลก ที่สามารถตอบปริศนาควอนตัม Schrödinger's cat ที่ตีความว่า การเฝ้ามอง ทำให้เกิดการตัดสินผลของสถานะควอนตัมได้ เพียงแต่ที่ผ่านมา ต้องเป็นระดับ atomic ไม่ใช่ระดับตัวคนทั้งคนเช่นนี้

แต่คิดอีกที มีนิทานจีนเรื่อง "อุดหู ขโมยกระดิ่ง" อยู่ก่อน เขาก็พูดถึงเรื่องนี้...

โจรจะขโมยกระดิ่งหยก กลัวเจ้าของรู้ตัวเมื่อปลดกระดิ่ง โจรจึงอุดหูตัวเองไว้ ... เมื่อตัวเองไม่ได้ยิน แสดงว่าไม่มีเสียง

"I think, therefore I am" (ฉันคิด ฉันจึงเป็น)

นั่นเป็นวาทะเดสการ์ต ฝรั่งฟังแล้วฮือฮามากในยุคหนึ่ง ยกนิ้วว่าเป็นการประกาศอิสรภาพของมนุษย์จากพระเจ้าไปนั่น

แต่กรณีของเราลึกซึ้งกว่านั้นเยอะ

"I don't look, therefore it does not exist." (ถ้าไม่มองซะอย่าง มันจะมีได้ยังไง ?)

นี่เป็นการประกาศอิสรภาพของมนุษย์ ออกจากการมองเห็นความจริง (ถ้าไม่มองซะอย่าง มันจะเห็นได้ยังไง ?) 

ต่อให้เป็นเดสการ์ตมาเอง คงต้องให้ความเกรงใจอยู่หลายส่วน

เราเจอแบบนี้ พึงวางใจอุเบกขา

ถ้าเป็นคนกันเอง คงต้องยึดหลัก ตายก็ฝัง ยังก็เลี้ยง

[นาง อัมพร อรุณศรี]

มีเพื่อนหลายคน แม้กระทั่งน้องสาวของพี่ที่มีแนวคิดแบบอาจารย์ว่าและไม่กล้าไปตรวจเช็คสุขภาพ

[wwibul]

พี่อัมพรครับ

• ผมก็ไม่รู้จะรับมือกับกรณีแบบนี้ยังไงเหมือนกัน เจอทีไร เหนื่อยใจทุกที
• มาเล่าสู่ เผื่อใครมีไม้เด็ดเคยใช้ได้ผล มา ลปรร...