แนวทางการดำเนินงานและการประเมินผลโครงการ

     เมื่อวันวันพฤหัสบดี ที่ 21 ธันวาคม  2549 ได้มีการประชุมชี้แจงผู้รับผิดชอบโครงการการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคในชุมชน จำนวน 52 โครงการ ตามโครงการพัฒนางานสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคในชุมชนของหน่วยบริการปฐมภูมิ 8 จังหวัดภาคใต้ตอนล่าง ณ โรงแรมบีพี แกรนด์ ทาว์เวอร์ อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา ซึ่งสนับสนุนงบประมาณโดย  สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ  สาขาเขตพื้นที่(สงขลา) และดำเนินงานโดยสมาคมจันทร์เสี้ยวการแพทย์และสาธารณสุข

     ผมได้รับเชิญให้ไปบรรยายสรุปในหัวข้อ “แนวทางการดำเนินงานและการประเมินผลโครงการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคในชุมชน” ร่วมกับ เภสัชกรยูซูฟ  นิมะ จาก สปสช. สาขาเขตพื้นที่ (สงขลา) โดยเฉพาะที่ผมรับผิดชอบจะเน้นที่การประเมินผล ซึ่งในฐานะคณะกรรมการพิจารณาโครงการนี้ เราพบว่าเกือบทุกโครงการยังขาดแนวทางการประเมินผลโครงการที่ดี และทีมงานอยากให้เติมเต็มให้ในส่วนนี้  มีเนื้อหาย่อ ๆ ดังนี้ครับ

          การประเมินผลโครงการ ง่าย ๆ ทำได้ไง...บ้าง?

• การบริหาร(โครงการ)แบบมุ่งผลสัมฤทธิ์ (RBM: Results Based Management) เป็นการเปรียบเทียบผลผลิตและผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นจริงกับเป้าหมายที่กำหนด โดยใช้ระบบการประเมินผลงานที่อาศัยตัวชี้วัดเป็นตัวสะท้อนผลงานให้ออกมาเป็นรูปธรรม เพื่อให้มีการปรับปรุงผลการดำเนินงานของโครงการให้เกิด...ประสิทธิภาพ ประสิทธิผล ความคุ้มค่า และความรับผิดชอบต่อประชาชน
• Monitoring, Assessment, Appraisal, Evaluation ? ? ? ? ประเมิน ? ? ?
• Monitoring หมายถึง การติดตาม (ประเมินผล) จากความหมายจะเห็นได้ชัดว่าเป็นการ ประเมินระหว่างการดำเนินงานอยู่ (On-going) เป็นการประเมินเบื้องต้น (Formative) เน้นการประเมินที่กระบวนการ (Process) ดำเนินงานเป็นหลัก และมักจะทำเป็นระยะ ๆ (Periodic)
• Assessment หมายถึง การประเมิน โดยทั่วไป จะทำในเวลาใดก็ได้ เช่น ก่อน ระหว่าง หรือหลังการดำเนินงานแล้ว เป็นคำที่ใช้กลาง ๆ โดยทั่วไป เช่น Performance Assessment หรือ Self Assessment เป็นต้น
• Appraisal หมายถึง การตีค่า ตีราคา ว่าคุ้มทุนหรือไม่ ต้นทุน-ประสิทธิผล หรือ ต้นทุน-ผลประโยชน์ เป็นอย่างไร เป็นการประเมินผลทางเศรษฐศาสตร์เสียมากกว่า พบว่ามีบ้างเช่นกันที่ถูกนำมาใช้ทางสังคมศาสตร์ เช่น ผลการทำงานอยู่ในระดับใด ทัศนคติเชิงบวก หรือเชิงลบ อย่างนี้เป็นต้น แต่ก็จะสังเกตว่าเน้นที่การให้ค่าแทนตัวแปรที่เราจะทำการประเมิน
• Evaluation เน้นหนักการใช้ประเมินเมื่อสิ้นสุดการดำเนินงานแล้วเท่านั้น ในปัจจุบันก็ถูกนำมาใช้ในการกล่าวถึงการประเมินผลโดยทั่วไปเช่นกัน และเป็นการประเมินทั้งระบบ โดยเมื่อเรากำหนดจุดอ้างอิงของการสิ้นสุดได้แล้ว (ตามวัตถุประสงค์และเงื่อนเวลาที่ตั้งไว้) เมื่อครบตามเงื่อนไขเวลา คือสิ้นสุดการดำเนินงานตามเวลาที่อ้างอิงไว้ ก็ทำการประเมินผล ก็จะเรียกว่า Evaluation
• KISS Approach เทคนิคการสร้างชี้วัดเพื่อการประเมินผล 
• ต้องง่าย ๆ สั้น กระชับ ตรงไปตรงมา กล่าวคือ ตัวชี้วัดนั้นแทนสภาพความเป็นจริงที่สำคัญ เป็น Key Indicators รวบรวมข้อมูลไม่มาก ค่าใช้จ่ายไม่สูงเกินไป
• พยายามใช้ข้อมูลที่มีอยู่ในระบบเดิมให้เกิดประโยชน์มากที่สุด (ไม่หาเรื่องสร้างเพิ่มขึ้นมาใหม่) 
• คำอธิบายตัวชี้วัดชัดเจน เข้าใจตรงกันได้ง่าย ๆ ค่าที่ใช้ควรเป็นตัวเลขที่คำนวณง่าย ๆ ไม่ซับซ้อนโดยไม่จำเป็น เช่น จำนวน (ได้จากการนับ) อัตรา อัตราส่วน สัดส่วน ร้อยละ เป็นต้น
• หากเป็นกรณีที่ให้ค่าเป็นปริมาณตัวเลขได้ยาก ก็จะต้องใช้ตัวชี้วัดโดยอ้อม หรือใช้หลาย ๆ ตัวรวมกันเป็นตัวดัชนีชี้วัด (Index) เช่น คุณภาพชีวิต หรือ ความสุข เป็นต้น
• เอกสารและตัวอย่างทั้งหมด คลิ้กดาวน์โหลดได้จากที่นี่ครับ
  

[ครูนงเมืองคอน]

น้องชายขอบ น้องบ่าวที่นับถือ

• ศุกร์ที่ 22 ธค. ครับ....ขอบอก...
• เอกสารและตัวอย่างทั้งหมดดาวน์โหลดแล้วครับ
• ขอบคุณ Thanks for your return...ภาษาอังกฤษไวยากรณ์ผิด แก้ให้กันนะ ภาษาอังกฤษแค่ ม.8 (มศ.5) เท่านั้นแหละ

[ชายขอบ]

เรียน พี่บ่าว (ครูนง) ที่เคารพรักครับ

     แก้แล้วครับ วันที่ 21 คงเดิม แต่เป็นวัพฤหัสฯ ครับผม เพราะวันที่ 22 อยู่ มอ.ต่างหาก
     ขอให้พอเป็นประโยชน์บ้างนะครับ หรือหากครูนงจะเพิ่มเติมยังไงจากเอกสารที่ดาวน์โหลดไป วานบอกข่าวเล่าเรื่องเพื่อต่อยอดด้วยนะครับ ขอบพระคุณล่วงหน้าครับ

[อัจฉรา เชาวะวณิช]

เข้ามาเยี่ยมค่ะ   พอดีกำลังสนใจเรื่องการประเมินก็มีโอกาสรับความรู้    ขอบคุณที่ไปเยี่ยมเยียนและขออภัยที่ไม่ค่อยมีเวลามาทักทายค่ะ

[ชายขอบ]

สวัสดีปีใหม่นะครับ อาจารย์หมออัจฉรา

     ยินดีและดีใจเป็นที่สุดแล้วครับที่อาจารย์หมอแวะมาใช้ประโยชน์ ขอให้อาจารย์หมอ และครอบครัว ตลอดจนเพื่อน ๆ ที่ทำงาน มีความสุขกายสบายใจ ปลอดภัยจากโรคา ก้าวหน้าในชีวิต ตลอดไปทั้งปีนี้และปีต่อ ๆ ไปนะครับ

[ขจิต ฝอยทอง]

• เย เย กลับมาแล้วดีใจจัง
• เห็นหายไปนานมาก
• ไปตามในถามคำถามด้วย
• สบายดีนะครับ
  

[ชายขอบ]

     เรียน คุณจำเนียร หนูนุ่น (ที่ส่งเมล์มาสอบถาม) ได้รับเมล์แล้ว แต่ตอบกลับไปตีกลับ เกรงว่าเมล์ที่ให้มาจะผิดหรือประการใด โปรดติดต่อกลับมาใหม่อีกครั้งนะครับ

[เก็จถะหวา]

มาอ่านเพิ่มเติมความรู้ และเก็บเกี่ยวประสบการณ์จากแนวคิดการปฏิบัติงานจริง

ขอบคุณมากค่ะ ยินดีแลกเปลี่ยนเรียนรู้

[นายประจักษ์ ปานอินทร์]

หายไปไหน คิดถึงกลับมาไวไว

[คิม นพวรรณ]

[นัท]

สวัดดีค่ะ พอดีดิฉันทำงานและรับผิดชอบเกี่ยวกับการเขียนโครงการต่างๆของเทศบาล แต่ยังขาดความรู้เรื่องการติดตามประเมินผล จึงอยากทราบวิธีการประเมินผลแบบง่ายๆค่ะ

ขอบคุณค่ะ