หมอเจ๊ คนสวย แซ่เฮ
พ.ญ. ศิริรัตน์ เอกศิลป์ สุวันทโรจน์

ทำความรู้จักวัชพืช


เมื่อไปคลุก เล่น เรียนรู้กับกอหญ้าคา ก็เห็นความแตกต่าง บางจุดมีสัตว์เล็กๆซ่อนตัวอยู่ บางจุดมีพันธุ์ไม้นี้แทรกตัวอยู่ "สาบเสือ" ขี้ไก่ย่าน อืม ระบบนิเวศเล็กๆนี้มีต่างๆไป

ที่ว่ากระบวนการเชิงนิเวศ เป็นกระบวนการสร้างสมดุลให้ธรรมชาติ ในความเห็นส่วนตัว องค์ประกอบของธรรมชาติที่ว่าก็คงไม่พ้นธาตุ ๔ ดิน น้ำ ลม ไฟ โดย ๒ ธาตุหลังนั้น วิทยาศาสตร์เอามารวมกันเรียกว่า สภาพภูมิอากาศ และ ๒ ธาตุแรกเอาไปรวมเรียกว่า ภูมิประเทศ

ในวิถีเกษตรกรรมก็มีเกษตรกรรมเชิงนิเวศด้วย เป็นเกษตรกรรมที่มุ่งสร้างความสมดุลให้กับธรรมชาติและประชาชน โดยปกป้องดิน น้ำ และ สภาพภูมิอากาศ ส่งเสริมความหลากหลายทางชีวภาพ เพื่อก่อเกิดผลลัพธ์สุขภาวะและได้อาหารที่มีประโยชน์สำหรับปัจจุบันและอนาคต โดยไม่ปนเปื้อนสิ่งแวดล้อมด้วยสารเคมีหรือปนเปื้อนสิ่งมีชีวิตที่มีการดัดแปลงพันธุกรรม

ป่านิเวศที่ฝันไว้ ใจมุ่งไปที่ส่งคืนธรรมชาติป่าละเมาะให้พื้นที่มากกว่าอื่น หลักคิดเกษตรกรรมเชิงนิเวศจึงแค่ชายตามองมุมเหมือน คือ ส่งเสริมให้เกิดความหลากหลายทางชีวภาพ

ความหลากหลายทางชีวภาพ คำๆนี้จะว่าไปแล้วทำให้งงกับความหมายที่คนใช้คุยกัน ที่งงก็เพราะไม่รู้ว่าที่กำลังพูดกันนั้นเป็นความหลากหลายระหว่างสายพันธุ์ ระหว่างชนิดพันธุ์ หรือ ระหว่างระบบนิเวศ กันแน่

จะไปต่อก็จำเป็นต้องแกะรอยระบบนิเวศแต่ละระบบและเก็บเกี่ยวความแตกต่างไว้วางแผนใช้ที่ดิน ตามทั้งระบบนิเวศเดิมที่ยังอยู่ และระบบที่เปลี่ยนผ่านเพราะมีเงื่อนไขใหม่เปลี่ยนผ่านเข้ามาในพื้นที่นี่แหละดีแล้ว

ประโยชน์ของระบบนิเวศแต่ละประเภทมีต่างๆ ป่าไม้ทำหน้าที่ดูดซับน้ำ ไม่ให้เกิดน้ำท่วมและการพังทลาย ป่าชายเลนทำหน้าที่เก็บตะกอนไม่ให้ไปทับถมจนบริเวณปากอ่าวตื้นเขิน ป้องกันการกัดเซาะบริเวณชายฝั่งจากกระแสลมและคลื่น

จิ๊กเอามากำหนดเป้าต่อว่าป่าละเมาะที่สร้างควรดูดซับน้ำไว้ได้ ป้องกันไม่ให้เกิดการพังทลายของดินได้ เก็บกักตะกอนและถมร่องน้ำที่ไหลเซาะผืนดินจนเป็นเนินสูงๆต่ำๆให้ด้วยได้ ไม่รู้จะฝันมากไปหรือเปล่า

๑๐ เงื่อนไขที่ลงมือลอง สะท้อนว่ามีเงื่อนไขที่ธรรมชาติส่งเข้ามาสัมพันธ์กับดินผืนนี้มากเรื่องเชียวแหละ พืชเป็นสิ่งที่มีชีวิต การรอดชีวิตมีหรือจะไม่พึ่งน้ำ สถานการณ์เกี่ยวกับน้ำในดินที่ ๑๐ เงื่อนไขเพิ่มข้อมูลให้ ทำให้เข้าใจขึ้นมากว่า แท้จริงแล้วการคัดเลือกตามธรรมชาตินั้นมิได้มีขึ้นเพียงเพื่อรักษาสิ่งมีชีวิตไว้ในโลก หากแต่เป็นการคัดเลือกทุกสิ่งที่สัมพันธ์กันเกื่้อหนุนกันไว้ในโลก

วัชพืช หมายถึงพรรณไม้ที่ขึ้นได้เอง และเจริญเติบโตแพร่พันธุ์อย่างรวดเร็วในพื้นที่หนึ่งๆโดยที่ไม่ต้องการ การแพร่พันธุ์นี้ก่อให้เกิดความเสียหาย หรือส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมหรือพืชที่ปลูก พูดง่ายๆได้ว่าเป็นพืชที่เติบโตมาแบบขัดความต้องการของคนใช้ที่ดิน

หญ้าคา สาบเสือ ขี้ไก่ย่านงอกงามมากในดินผืนนี้ ช่วยตัวเองให้เติบโตมา มันจึงเสมือนพืชที่ธรรมชาติคัดเลือกให้เป็นส่วนหนึ่งของพันธุ์ไม้เจ้าถิ่นที่นี่ คุยเรื่องสาบเสือ หญ้าคา ขี้ไก่ย่าน คนจะยี้ มองว่ามันไร้ค่า ต้นเหตุก็มาจากชื่อที่ไปตรามันว่าวัชพืชนี่แหละ

ตั้งหลักการส่วนตัวไว้แล้วว่าจะปล่อยให้ต้นไม้ช่วยเหลือตัวเองให้มากที่สุด ตาก็เห็นประจักษ์ว่าเจ้าไม้ล้มลุก ๓ พันธุ์นี้โตได้โตดี กูรูต้นไม้ก็เอ่ยปากว่าเป็นต้นไม้ที่มีคุณกับผืนดินนี้ จึงไม่ละเลยที่จะขอให้มันเป็นครู ครูหญ้าคา ครูสาบเสือ ครูขี้ไก่ย่าน อิอิ

เมื่อไปคลุก เล่น เรียนรู้กับกอหญ้าคา ก็เห็นความแตกต่าง บางจุดมีสัตว์เล็กๆซ่อนตัวอยู่ บางจุดมีพันธุ์ไม้นี้แทรกตัวอยู่ "สาบเสือ, ขี้ไก่ย่าน" อืม ระบบนิเวศเล็กๆนี้มีต่างๆไป

หมายเลขบันทึก: 581021เขียนเมื่อ 23 พฤศจิกายน 2014 22:41 น. ()แก้ไขเมื่อ 22 ธันวาคม 2014 23:14 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-ไม่ดัดแปลงจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (2)

I enjoy reading your stories and your insights like "...วัชพืช หมายถึงพรรณไม้ที่ขึ้นได้เอง และเจริญเติบโตแพร่พันธุ์อย่างรวดเร็วในพื้นที่หนึ่งๆโดยที่ไม่ต้องการ การแพร่พันธุ์นี้ก่อให้เกิดความเสียหาย หรือส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมหรือพืชที่ปลูก พูดง่ายๆได้ว่าเป็นพืชที่เติบโตมาแบบขัดความต้องการของคนใช้ที่ดิน..." - that's it. Weeds are what human can't use yet.

I have a little note on weeds when I started using weeds at my place ...

วัชพืช: [วัดชะพืด] น. พืชที่ไม่ต้องการ เช่นหญ้าคาในแปลงข้าว. (ป. วชฺช + พีช).

vajja: วชฺช nt. fault; a musical instrument. (adj.), which should be avoided; what should be told. (nt.)
[NB. vajjha: (วัชฉะ) fit to be killed or punished. (adj.)]
bīja: พีช seed; germ; generating element. (nt.)
ทอดสายตาลงมอง...ความน่ารักของวัชพืช https://www.gotoknow.org/posts/198086
วัชพืชไม่มีในโลกนี้จริง.... https://www.gotoknow.org/posts/192765
กะเม็ง ยาบำรุง และรักษาโรคร้าย เป็นวัชพืชในนา... https://www.gotoknow.org/posts/141943
อ่อมแซ่บ ผักวัชพืชในสวนที่มากประโยชน์ https://www.gotoknow.org/posts/561565

...

คุณ sr ค่ะ

"I enjoy reading your stories and your insights like" รู้สึกอบอุ่นกับประโยคนี้จังเลยค่ะ

ขอบคุณสำหรับข้อมูลที่ลิงก์มาให้นะคะ


อนุญาตให้แสดงความเห็นได้เฉพาะสมาชิก
พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท