การขยายพันธุ์ขจร
ขจร (Cowslip creeper) หรือสลิด ภาษาถิ่นอีสานเรียกผักขิก ใช้ส่วนของดอก ยอดอ่อน และผลอ่อนเป็นอาหาร อาทิ ลวกกินกับน้ำพริก ดอกใช้ทำแกงส้ม แกงจืด ดอกและยอดอ่อนมีวิตามินเอ วิตามินซี แคลเซียม และฟอสฟอรัส มีสรรพคุณทางยาหลายประการ อาทิ บำรุงธาตุ บำรุงตับ ถอนพิษเบื่อเมา บำรุงสายตา บำรุงเลือด
ขจร ขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ด การชำ และการตอน แต่วิธีการที่ผมจะแนะนำซึ่งทำได้ง่าย สะดวก และได้ผลดีคือ การชำเถาขจร
เลือกเถาขจรที่ไม่แก่เกินไป สีน้ำตาล มีปุ่มตามองเห็นชัดเจน ถ้าเป็นเถาขจรที่เลื้อยไปตามพื้นดินยิ่งดี เพราะบริเวณปุ่มตาของเถาขจรที่ติดกับพื้นดินจะเกิดราก นำส่วนนี้ไปปักชำจะมีเปอร์เซ็นต์ในรอดตายสูง เป็นเทคนิคอีกอย่างหนึ่งในการขยายพันธุ์ขจร
ตัดเถาขจรให้มีส่วนของปุ่มตาติดมาด้วย ทั้งในส่วนที่จะปักชำลงในวัสดุเพาะ และส่วนที่จะเกิดยอดใหม่ซึ่งอยู่ด้านบน
เตรียมวัสดุเพาะใส่ถุงพลาสติกใสใบใหญ่ เจาะรูให้รอบๆ ก้นถุง เพื่อระบายน้ำ
ปักเถาขจรลงในวัสดุเพาะให้ท่วมปุ่มตา เพราะเป็นบริเวณที่เกิดราก วางไว้ในที่ร่ม (ที่เห็นในภาพเป็นบริเวณใต้ต้นมะม่วง)
รดน้ำและมัดถุงพลาสติกหลวมๆ ให้อากาศสามารถผ่านเข้าออกได้ ข้อดีคือ ป้องกันการคลายน้ำ ไม่ต้องรดน้ำบ่อยๆ
เปิดปากถุงให้อากาศท่ายเทอาทิตย์ละ 2 - 3 ครั้ง
ปักชำวันที่ 21 ตุลาคม วันที่ 11 พฤศจิกายน ขจรแตกใบใหม่ประมาณ 3 - 5 ใบ (ตามที่เห็นในภาพ)
ย้ายขจรที่ปักชำมาอนุบาลในถุงเพาะ เพื่อเร่งการเจริญเติบโตของรากก่อนปลูกในพื้นที่จริง
ปักชำขจรในแปลงเพาะมุงด้วยซาแลนหรือใต้ร่มไม้ก็สามารถทำได้เช่นเดียวกัน
ขจรสามารถปลูกให้เลื้อยตามกิ่งไม้ ปลูกให้เลื้อยตามแนวรั้ว
ปลูกตามแนวรั้วไว้เป็นแหล่งอาหาร และเป็นไม้ประดับ ช่วยเสริมสร้างภูมิทัศน์ ซึ่งเป็นคุณค่าทางจิตใจ
ขจรชอบพื้นที่สูงน้ำไม่ท่วมขัง ดินระบายน้ำได้ดี โดยเฉพาะดินร่วนปนทราย ขจรเป็นพืชผักเพียงไม่กี่ชนิดที่เจริญเติบโตได้ดีในสภาพอากาศร้อนช่วงหน้าแล้ง ถ้าจะปลูกพืชผักกินได้ที่ให้ทั้งคุณค่าทางโภชนาการ คุณค่าทางสมุนไพร และคุณค่าทางจิตใจ ขจรเป็นพืชผักพื้นบ้านอีกชนิดหนึ่งที่น่าสนใจ
ความเห็น (10)
ดีมากสำหรับเรื่องทำมาหากิน ไม่ต้องไปยุ่งกับการเมืองที่มีนักการเมืองที่เห็นแก่พวกพ้องไม่คิดถึงประชาชน คิดจะล้างผิด
-สวัสดีครับ...
-น่าสนใจมาก ๆ ครับ....
-ดอกขจร...คุณยายมนัสดา นำไปทำ"แกงส้ม"ครับ..
-ลวกจิ้มน้ำพริกก็อร่อยครับ..
-ขอบคุณครับ...
- โชคดีของไอดินฯ จริงๆ ค่ะ ที่ตั้งใจจะปลูกขจร เพราะชอบที่ดอกทานอร่อยและมีกลิ่นหอม ต้นที่ปลูกในภาพตายไปแล้ว ไปเที่ยวงานเกษตรอีสานใต้เมื่อวันที่ 7 พ.ย.ที่ ม.อุบลฯ (เขียนในบันทึกล่าสุด) ได้คุยกับนักวิชาการเกษตรว่า อยากจะซื้อกิ่งพันธุ์ขจรไปปลูกแต่ไม่มีขาย เขาก็แนะนำแหล่งปลูกใกล้เคียงให้แต่ไอดินฯ ไม่แน่ใจว่า เขาจะมีกิ่งพันธุ์จำหน่ายไหม
- ขอบคุณ "คุณเกษตรกรเรียนรู้" จริงๆ ค่ะ ที่ลงบันทึกนี้ ทำให้ไอดินฯ ได้รู้ทั้งประโยชน์ของดอกขจร วิธีขยายพันธุ์ขจรโดยการปักชำกิ่ง และการปลูกอย่างละเอียด จะหาโอกาสไปซื้อเถาขจรมาลองปักชำตามคำแนะนำนะคะ
- เห็นคุณสนใจการแลกเปลี่ยนเรียนรู้เรื่องปุ๋ยอินทรีย์ ไอดินฯ มีฟาร์ม ซึ่งผจก.ฟาร์มเป็นผู้มีความรู้และประสบการณ์ในการทำปุ๋ยอินทรีย์ด้วย แต่ไม่ใช้ IT เลย ทั้งที่เคยสอนวิชาคอมพิวเตอร์ (ยุคโบราณ) และจบปริญญาโทเทคโนโลยีการศึกษาจาก ม.มหาสารคาม
- จะติดตามหาความรู้ทางการเกษตรจาก Blog ของคุณนะคะ ขอบคุณมากค่ะ
เหมือนจะเคยเห็นแต่ไม่คิดว่าเป็นผักกินได้ครับ
สวัสดีครับคุณ pap2498
ขอบคุณครับเพชรน้ำหนึ่งที่แวะมาร่วมแลกเปลี่ยน
ยินดีมากครับ ยินดีแลกเปลี่ยนเรียนรู้เรื่องปุ๋ยอินทรีย์กับฟาร์มไอดิน-กลิ่นไม้ จะเป็นประโยชน์มากในการส่งเสริมการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ให้กับชาวบ้านในพื้นที่
สวัสดีครับคุณพ.แจ่มจำรัส
ยอดอ่อนและผลอ่อนนิยมลวกทานกับน้ำพริก ส่วนดอกขจรทำอาหารได้หลายตำรับ
ดีจังเลยครับ
ผมไม่ได้ปลูกนานแล้ว
มันขึ้นกระจายไปทั่วไร่
ขอบคุณมากๆครับ
หน้ารอนปลูกขจรได้ผลดีกว่าผักอื่นๆ ครับอาจารย์
ซื้อขจรมาต้นหนึ่งรอดจากน้ำท่วม(บ้านอยู่ริมน้ำ น้ำท่วมทุกปีค่ะ) เธอก็เลื้อยพันเสา เอื้อมไปเกาะกิ่งต้นแดงที่อยู่ใกล้ๆ แล้วไปออกช่อ ออกดอก ออกผลอยู่สูงเกินเอื้อม ไม่ได้เก็บมากินเลยค่ะ เมล็ดที่ร่วงก็งอกขึ้นมาแถวๆโคนต้นแดง ขุดไปใส่กระถางไว้ ไก่แจ้ที่เลี้ยงไว้มากินใบหมดเรียบ อุปสรรคเยอะนะคะ
ตอนนี้ได้แต่แหงนหน้าชมดอกจรค่ะ
ขจรไม่ชอบพื้นที่ต่ำมีน้ำท่วมขัง ขจรเป็นพืชผักอีกชนิดหนึ่งที่เจริญเติบโตและให้ผลผลิตได้ในบริเวณใกล้ๆ กับกอไผ่ ครับ