ตื่นๆ ได้แล้ว (3-71)

“ห้องเรียน” ต้องเป็นสิ่งที่มากกว่า “สถานที่” เป็นที่ซึ่งสร้างความสุขและบ่มเพาะกระบวนการเรียนรู้ของผู้เรียนซึ่งแตกต่างหลากหลายทั้งด้าน กายภาพ จิตสังคม ภูมิหลัง และระดับสติปัญญาในแต่ละช่วงวัย

“ความจริงต่างจากความฝัน ตรงที่ความจริงเกิดขึ้นแล้ว แต่ความฝันรอวันที่จะเป็นจริง”

ข้อความข้างต้นเป็นข้อสรุปของ เด็กวัย 7 ปีและวัย 11 ปี ที่ถกเถียงกันเรื่อง “ความจริงกับความฝัน” หลังการหาข้อสรุปร่วมกันเกือบครึ่งวัน

ผู้เขียนชอบคิดนอกคอกเฉไฉ พี่ๆ นิยามว่าเป็น “พวกโก๊ะๆ ติงต๊องๆ” เพื่อนๆ รุ่นเดียวกันบอกว่า “ฉลาดในเรื่องที่คนอื่นโง่ แต่โง่ในเรื่องที่น่าจะฉลาด” หลานๆ เรียกว่า “โดราเอมอน” แต่ เรียกตัวเองแบบเท่ๆ ว่า เป็นคนมี “ความคิดสร้างสรรค์” (ฮาๆๆๆ)

ตอนเด็กๆ เรียนชั้นประถม หากโรงเรียนไม่มีเพื่อนเล่น ไม่มีหนังสือการ์ตูนสีสวยๆ ต้นไม้แปลกๆ และหมาซึ่งเป็นสัตว์เลี้ยงที่รัก (แต่ที่บ้านไม่มี) คงไม่อยากไปโรงเรียนหรอก เพราะครูเป็นใครสักคนที่ดุๆ คอยบอกให้ทำนี่ทำนั่น พูดเรื่องที่เข้าใจยาก ห้องสี่เหลี่ยม โต๊ะเก้าอี้สีทึมๆ ในความคิดตอนนั้นคือ เตี่ยกับแม่เอาเรามาทำโทษเรื่องอะไรก็ไม่รู้...

ทุกครั้งเวลาพัก จึงตั้งตัวเป็น “ครู” สร้าง “ห้องเรียน” นอกห้องสี่เหลี่ยม โดยมากจะอยู่ริมระเบียงห้องเรียน พื้นมันปลาบเย็นสบายที่เหมาะกับการนั่งนอนเกลือกกลิ้ง หานิทานที่อ่านบ้างฟังบ้างจินตนาการเองบ้างมาเล่าให้เพื่อนๆ ฟัง ขนขนมจากบ้านไปหลอกล่อเพื่อนๆ ให้มากินขนมจะได้ยอมมานั่งฟัง... ได้เป็น “คุณครู” ตั้งแต่อายุไม่ถึง 7 ขวบเลย โด่งดังขนาดมีนักเรียนของตัวเองตั้ง 10-12 คน หากวันไหนนักเรียนขาดไปจะต้องไป “ตามตัว” มาให้ได้ ขาดไม่ได้แม้แต่คนเดียว ห้องเรียนนี้ดำเนินไปเกือบ 2 ปี ต้องหยุดไป เพราะการเรียนที่หนักขึ้น การบ้านที่เยอะจนต้องทำในเวลาพัก ไม่เช่นนั้นจะทำไม่ทัน...เพราะตอนเย็นบางคนต้องไปเรียนพิเศษในบางวิชาที่พ่อแม่จัดให้อีกด้วย

ความเห็นส่วนตัวแล้ว สำหรับ “ห้องเรียน” ในปัจจุบัน ล้วนอ้างอิงตามทฤษฎีการเรียนรู้ (ส่วนมากมาจากต่างชาติ) ที่มีจุดอ้างอิงต่างกันไป ทั้งอิงทฤษฎีทางสมอง ทฤษฎีการสร้างประสบการณ์ ทฤษฎีสร้างความคุ้นเคย (ท่องซ้ำๆ) การจัดสิ่งแวดล้อมให้เหมาะสม การให้แรงบวกสร้างแรงบันดาลใจ ฯลฯ

บางทีเราอาจลืมไปก็ได้ว่า... แต่ละคนมีความเป็น “ปัจเจก” แตกต่างกัน เราจะใช้ทฤษฎีใดทฤษฎีหนึ่งเบ็ดเสร็จในการจัดการศึกษาให้กับเด็กทุกคนได้อย่างไรกัน ผู้เขียนเคยทำงานด้านการพยาบาลและเรียนสายวิทยาศาสตร์มาตลอด ครั้นเปลี่ยนสายงานมาทำงานด้านการศึกษา ปราชญ์ท้องถิ่นที่ได้พูดคุยรับฟังความคิดเห็นของท่านจนเกิดสะดุดใจคือ “คุณลุงรินทร์” หรือคุณครูสุรินทร์ กิจนิตย์ชีว์ (อันที่จริงท่านเป็นคุณครูในโรงเรียน แต่เกษียณอายุราชการก่อนกำหนดออกมาทำงานชุมชน) ท่านเล่าในโต๊ะอาหารว่า

“อีหนูเอ้ย... รู้ไหมการศึกษาปัจจุบันน่ะมันแปลกนา...มันตัดตีนให้พอดีเกือก แทนที่จะตัดเกือกให้พอดีตีน”

ท่านพูดไปหัวเราะไปเสียงดัง เป็นที่ครึกครื้นของผู้ร่วมโต๊ะซึ่งล้วนแต่เป็น “นักการศึกษา” ทั้งสิ้น แต่สำหรับผู้เขียนแล้ว ค้างใจมาโดยตลอดว่าเหตุใด นักการศึกษา ผู้ทรงคุณวุฒิ ผู้เชี่ยวชาญมากมายจึงมองไม่เห็นประเด็นนี้ และแม้บางท่านจะเห็นแล้ว แต่ก็ไม่ได้มีการผลักดัน (ภาษาราชการปัจจุบันเขามักใช้ว่า “ขับเคลี่อน”) ให้เกิดผลนำไปสู่การปฏิบัติที่เป็นรูปธรรมใดๆ (สักที)

นำประเด็นที่ค้างคาใจมาคุยกับ “ผู้ใหญ่” ซึ่งเป็นผู้บังคับบัญชาในขณะนั้น ท่านบอกแกมหัวเราะว่า “ตอนที่ผมมาทำงานใหม่ๆแบบคุณ ผมก็ขัดใจแบบนี้แหละ พอทำงานไปสักพักคุณจะรู้เอง...ว่าต้องทำอย่างไร” ครั้งนั้นรู้สึกผิดคาดมาก คิดด้วยใจที่หล่นวูบไปอยู่ปลายเท้าว่า “สงสัยย้ายมาผิดที่แล้วเรา”

ผู้เขียนคิดฟุ้งต่อไปอีกหลายประเด็นตามนิสัย... แต่กลับมาที่ “ห้องเรียนในฝัน” ที่อยากให้เป็นจริงดีกว่าว่า ห้องเรียนนั้นคงไม่ใช่เพียง “สถานที่” แต่ต้องประกอบด้วย ครู นักเรียน อุปกรณ์เสริมการเรียนรู้ บรรยากาศ

“ครู” ถือเป็นปัจจัยสำคัญ เพราะคล้ายกับ “วาทยากร” กำกับวง เป็นผู้มีส่วนสำคัญในการจัดกระบวนการเรียนรู้ให้เป็นไปตามเป้าหมายของการศึกษา ซึ่งปัจจุบันหน่วยงานที่สอนและสร้าง “ครู” ต่างทำงานหนัก ทั้งเชิงรุกและเชิงรับในการผลิตครูและบุคลากรทางการศึกษา และพยายามที่จะสร้างทัศนคติให้ “คนเก่งคนดี” มาเรียน “ครู” สมัยก่อนผู้ที่จะมาเรียน “ครู” จะเป็นคนที่เรียนเก่งติดอันดับประเทศ เป็นหัวกะทิ แต่ช่วง 20-30 ปีที่ผ่านมา การเลือกเรียนครู มักจะเป็นการเลือกคณะไว้หลายๆคณะและเลือก “ครู” ตบท้ายกันพลาดไว้ (เศร้าไปเลย)

สำหรับ “นักเรียน” นั้น เราคงต้องยอมรับว่า “เลือกและกำหนดไม่ได้” เพราะแต่ละคนมีความแตกต่างกัน มองอย่างนักการตลาดแล้ว นักเรียน/ผู้เรียน คือ “ลูกค้า” ดังนั้นต้องศึกษาความต้องการของนักเรียน/ผู้เรียน และสร้างห้องเรียนให้เหมาะสมกับความต้องการของผู้เรียน

เรื่อง “อุปกรณ์เสริมการเรียนรู้และบรรยากาศ” นั้น เราน่าจะกำหนดและจัดการให้เหมาะสมกับการสร้างกระบวนเรียนรู้ได้ตามแนวคิด/ทฤษฎีต่างๆ ได้แก่ การจัดให้เหมาะสมกับพัฒนาการของสมอง (Brain Based Theory) พฤติกรรมนิยม (behaviorism) การเรียนรู้ทางสังคม (social learning theory) ปัญญานิยม (cognitivism) สร้างสรรค์องค์ความรู้ด้วยปัญญา (constructivism) ฯลฯ ซึ่งได้กล่าวไว้ถึงประเด็นต่างๆ ทั้งกระบวนการ สิ่งที่เสริมสร้างสนับสนุน และขัดขวางการเรียนรู้ไว้อย่างละเอียดลึกซึ้งแล้ว

ส่วนนักการศึกษานอกคอกเช่นผู้เขียน ก็คิดง่ายๆ พูดง่ายๆ ทำง่ายๆ โดยตั้งต้นที่ตัวเอง นั่นคือคิดและพยายามทำในสิ่งที่ตนเองทำได้และมีภาระหน้าที่ต้องทำ แทนการ “ตั้งประเด็น” ทิ้งไว้ในการประชุม การสัมมนา การเสวนา ประชาพิจารณ์ของบรรดานักวิชาการ คณาจารย์ ผู้ทรงคุณวุฒิมากมายที่เกิดขึ้น แต่ข้อสังเกตที่สรุปเองคือ คนที่ตั้ง “ประเด็น” ในเกือบทุกที่ทุกเวที ไม่ค่อยจะนำไปปฏิบัติจริงเลย (ฮาๆๆๆ)

ผู้เขียนคิดเพียงว่า “ห้องเรียน” ต้องเป็นสิ่งที่มากกว่า “สถานที่” เป็นที่ซึ่งสร้างความสุขและบ่มเพาะกระบวนการเรียนรู้ของผู้เรียนซึ่งแตกต่างหลากหลายทั้งด้าน กายภาพ จิตสังคม ภูมิหลัง และระดับสติปัญญาในแต่ละช่วงวัย คิดไว้นานหลายปีแล้วและพยายามก่อร่างสร้างฐานความคิดนี้ให้มั่นคงเพื่อนำไปสู่การปฏิบัติได้ในที่สุด ซึ่งเริ่มต้นที่บ้านของตัวเองและคนใกล้ตัวที่พอจะทำได้ ทำได้บ้างไม่ได้บ้าง แต่ไม่ยอมหยุดทำ...

ตื่นๆๆๆๆ มัวแต่ฝันอยู่ได้...เย้ๆๆๆ... เสียงเรียกอยู่ข้างตัวดังๆ อมยิ้มพลางหันไปมอง... ก็กำลังฝันถึง “ห้องเรียนในฝัน” ไง ไม่รู้ล่ะว่าเมื่อไหร่จะเป็นจริง... แต่หากไม่ฝัน ก็คงไม่มีแรงบันดาลใจที่จะทำให้เป็นจริง...จริงไหมเล่า?

ห้องเรียนในฝัน...ที่เป็นจริง ของผู้เขียน

หมายเหตุ : ภาพประกอบที่ 1-3 จากอินเทอร์เน็ต - ขอบคุณค่ะ

เขียนใน GotoKnow โดย หยั่งราก ฝากใบ
ใน คลังความสุข

คำสำคัญ (Tags): #happy ba#happy brain#ห้องเรียนในฝัน

หมายเลขบันทึก: 504778เขียนเมื่อ 7 ตุลาคม 2012 10:35 น. ()แก้ไขเมื่อ 13 ตุลาคม 2012 20:37 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่าน

ความเห็น (12)