๑๐๘.ขอร่วมทุกข์ใจและเสียดายคลังวรรณกรรมสุชาติ สวัสดิ์ศรี

อ้างอิง : ประชาชาติธุรกิจออนไลน์
http://www.prachachat.net/news

จากรายงานข่าวน้ำท่วมสูงย่านรังสิตและบริเวณโดยรอบเมื่อหลายวันก่อน ผมเห็นข่าวจากประชาชาติธุรกิจและเครือข่ายออนไลน์เว๊บบล๊อกโอเคเนชั่น รายงานน้ำท่วมบ้านของสุชาติ สวัสดิ์ศรีและศรีดาวเรืองด้วย

สุชาติ สวัสดิ์ศรี เป็นคนทำงานหนังสือ งานวรรณกรรม และงานศิลปะหลายแขนง เจ้าของนามปากกา สิงห์สนามหลวง บรรณาธิการวารสารสังคมศาสตร์ปริทัศน์ ซึ่งเป็นวารสารที่มีบทบาทต่อการเป็นเวทีเคลื่อนไหว สร้างผู้นำทางปัญญา นำเสนอทรรศนะที่ก้าวหน้าทางสาขาสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ ในแนวก้าวหน้ามากที่สุดเล่มหนึ่งของสังคมไทย รวมทั้งเป็นบรรณาธิการวารสารโลกหนังสือ บานไม่รู้โรย ช่อการะเกด คู่ชีวิตของสุชาติคือศรีดาวเรือง นักเขียนแนวสตรีนิยมและเจ้าของรางวัลซีไรต์ ลูกชายคือโมน สวัสดิ์ศรี ซึ่งก็เป็นนักเขียน บรรณาธิการ คนหนังสือ และคนทำงานศิลปะเช่นกัน

ผมได้รู้จักงานของ สุชาติ สวัสดิ์ศรี อย่างคนอ่านหนังสือตามความสนใจทั่วไปมาตั้งแต่ยุคยืนอ่านหนังสือเก่าตามแผงหนังสือสนามหลวงก่อนวาระฉลองกรุงเทพฯ ๒๐๐ ร้อยปีเมื่อ ๒๕๒๕ งานของสุชาติ สวัสดิ์ศรี เหมือนเป็นแผนที่และลายแทงความรู้ในโลกหนังสือที่เราสนใจ และวิธีทำงานเชิงสังคมนั้น ก็มักเป็นการทำงานในแนวซึ่งต้องใช้พลังทำงานสร้างสรรค์ความเป็นส่วนรวมของปัจเจกและกลุ่มคนที่ไม่ค่อยติดกับความเป็นสังคม ในด้านที่อยู่นอกกระแสความนิยมของคนส่วนใหญ่

สุชาติ สวัสดิ์ศรี เป็นที่ยอมรับมากสำหรับคนในแวดวงคนวรรณกรรม คนอ่านหนังสือ และคนชอบงานศิลปะ อีกทั้งมีไม่น้อยที่ให้ฉายาว่าเป็นห้องสมุดเคลื่อนที่ ที่สามารถเป็นแหล่งอ้างอิง ให้การแนะนำสำหรับการศึกษาค้นคว้า โดยเฉพาะทางด้านวรรณกรรมและเหตุการณ์ทางสังคมที่สะท้อนอยู่ในวรรณกรรม ตลอดจนงานศิลปะต่างๆ นอกจากนี้ ก็เป็นผู้ที่ริเริ่มก่อตั้งเวทีและสร้างความเคลื่อนไหวทางวรรณกรรมในประเทศไทยเวทีหนึ่งที่มีบทบาทต่อการสร้างโอกาสให้กับนักเขียนและคนทำงานศิลปะสร้างสรรค์หัวก้าวหน้าเป็นจำนวนไม่น้อย รวมทั้งมีบทบาทสำคัญต่อความริเริ่มการสร้างปฏิสัมพันธ์กับกลุ่มประเทศเพื่อนบ้านของไทยและกลุ่มประเทศอาเซียน ผ่านงานศิลปะวรรณกรรม

ในระยะหลังมานี้ สุชาติ สวัสดิ์ ได้ทำงานศิลปะ เขียนรูปและแสดงงาน รวมทั้งทำศิลปะหนังสั้น ในทรรศนะผมนั้น งานศิลปะของสุชาติ สวัสดิ์ศรี จัดว่ามีแนวการทำงานแบบศิลปะอิมเพรชชั่นนิสต์ เขียนไปตามพลังความบันดาลใจ ใช้เทคนิคและสื่อที่สะท้อนความเป็นอิสรภาพออกจากภายในของปัจเจก แต่งานความคิดกับเรื่องราวที่เป็นความบันดาลใจของการทำงาน มีความเป็นการแสดงทรรศนวิพากษ์ต่อสังคม ปัจเจกภาพ และความเป็นจริงของสิ่งต่างๆ นำเสนอความต่างและการได้ความคิดที่แรงพอต่อการบุกเบิกริเริ่มสิ่งต่างๆให้แตกต่างหลากหลายออกไป เนื้อหามีบริบทอิงอยู่กับสังคมร่วมสมัย ซึ่งทำให้มีบทบาทเหมือนเป็นการบันทึกเรื่องราวทางสังคมที่ข้ามมิติจากวรรณกรรมมาสู่จิตรกรรม แต่แง่มุมการนำเสนอจะมุ่งเคลื่อนไหวทางความคิดและการท้าทายการตั้งคำถามใหม่ต่อเรื่องราวต่างๆ บางส่วนเป็นงานแนวเอ๊กเพรสชั่นนิสต์ ซึ่งเป็นงานแนวเชิงทดลองและตรวจสอบภาวะตัวตนแห่งตน เพื่อมุ่งทลายกรอบพันธนาการและมุ่งปลดปล่อยพลังการเข้าถึงความหมายที่แท้ของปัจเจกภาพที่ร่วมยุคสมัยกับศิลปะ

งานแสดงภาพของสุชาติ สวัสดิ์ศรีครั้งหนึ่งที่ห้องแสดงงานในวังสวนผักกาด กรุงเทพฯ เมื่อหลายปีมาแล้ว เขาจัดแสดงภาพจิตรกรรมด้วยวิธีที่ผสมผสานกับวิธีการของศิลปะจัดวางและศิลปะแนว Happening Art ทำให้งานจิตรกรรม ซึ่งโดยทั่วไปจะเป็นงานระนาบเดียวบนเฟรมและพื้นเขียนภาพ จำกัดการสร้างปฏิสัมพันธ์กับสาธารณชนให้เกิดขึ้นเพียงการได้ดูและชมในสิ่งที่จิตรกรถ่ายทอดไว้บนเฟรมด้วยเนื้อหาและเรื่องราวตายตัวชุดหนึ่ง แต่ในงานของสุชาติ สวัสดิ์ศรี ที่จัดขึ้นด้วยวิธีดังที่กล่าวนี้ สามารถทำให้ผู้ชมเดินเข้าไปเป็นองค์ประกอบและเรื่องราวของรูปเขียน สร้างสีสันและเรื่องราวใหม่ๆเฉพาะตนไปกับผู้ชมที่หมุนเวียนเปลี่ยนไปอยู่ตลอดเวลา พร้อมกับเป็นผู้ชมและสังเกตปรากฏการณ์ดังกล่าวด้วยอารมณ์ของงานจิตรกรรม ซึ่งนับว่าเป็นการสร้างความเคลื่อนไหวให้กับงานเชิงทดลองและเป็นปฏิบัติความคิดเชิงสังคม โดยวิธีทางศิลปะ ที่เป็นแบบฉบับมากครั้งหนึ่ง ผมเองก็ได้ไปดูงานครั้งที่กล่าวถึงนี้

อ้างอิง : ประชาชาติธุรกิจออนไลน์
http://www.prachachat.net/news

สิ่งที่สำคัญและเป็นสิ่งที่ได้รับผลกระทบจากอุบัติภัยน้ำท่วมประเทศไทย ที่ขอถือโอกาสร่วมแสดงความเสียดายอย่างยิ่งไปด้วยก็คือ ที่บ้านของสุชาติ สวัสดิ์ศรีและศรีดาวเรืองนี้ เป็นแหล่งสะสมหนังสือ งานวรรณกรรม และสื่อสิ่งพิมพ์ ที่เจ้าของบ้านสะสมด้วยตนเองนับแต่เป็นนักศึกษามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์เมื่อกว่า ๔๐ ปีก่อน และตั้งใจจะมอบให้เป็นสมบัติของสังคมในอนาคต รวมเป็นหนังสือที่ต้องสร้างอาคารเก็บรวบรวมไว้ในบ้านถึง ๓ หลัง จำนวนมากกว่า ๑ แสนเล่ม อีกทั้งเก็บรวบรวมงานศิลปะมากกว่า ๑ หมื่นชิ้น หนังสือ วรรณกรรม เอกสาร และสื่อสิ่งพิมพ์เป็นจำนวนมาก เป็นเสมือนบันทึกประวัติศาสตร์ของสังคมไทย ที่ยากจะหาจากแหล่งอื่น ให้มีความรอบด้าน ครบถ้วน และหลายอย่างเป็นข้อมูลชั้นต้น เหมือนกับที่สะสมไว้ในคลังวรรณกรรมของสุชาติ สวัสดิ์ศรีนี้

ทั้งหมดนี้ เมื่อน้ำบ่าเข้าท่วมอย่างรวดเร็ว กระทั่งเจ้าของบ้านและคู่ชีวิต ซึ่งว่ายน้ำไม่เป็นทั้งสองคน ต้องใช้แกลลอนผูกติดกันและพยุงตนเองให้ว่ายหนีน้ำท่วมกระทั่งได้รับความช่วยเหลือ แต่ห้องสมุด หนังสือ และงานศิลปะ ทั้งหมดในอาคารที่จัดเก็บไว้อย่างเป็นระบบในบ้าน ๓ หลังนั้น ก็ได้จมอยู่ใต้น้ำซึ่งท่วมมิดหลังคาสูงกว่า ๓ เมตร กระทั่งผ่านไปหลายวันแล้วนี้ ก็ไม่มีหนทางที่จะกอบกู้ขึ้นมาในสภาพน้ำที่กำลังท่วมและไหลเชี่ยวอยู่ในขณะนี้

ได้เห็นจากข่าวแล้วก็ให้สะเทือนใจทั้งต่อความยากลำบากที่เกิดขึ้นในชีวิตอย่างสาหัสสากรรจ์อีกครั้งในชีวิตเมื่อล่วง ๖๖ ปีแล้ว รวมทั้งต่อทรัพย์สิน บ้านเรือน และมองอย่างคนที่รักหนังสือและงานศิลปะด้วย ก็ให้รู้สึกเหมือนความเป็นชีวิตจิตใจที่บ่มสร้างมาอย่างสืบเนื่องกว่า ๔๐-๕๐ ปีนี้ ได้มลายไปกับสายน้ำท่วม นับเป็นความสูญเสียไปด้วยของสังคมแห่งปัญญาและสังคมไทย จึงต้องขออาราธนาคุณพระคุ้มครองและขอร่วมแสดงความเสียใจอย่างสุดซึ้ง.

เขียนใน GotoKnow โดย วิรัตน์ คำศรีจันทร์
ใน ศิลปะและสื่อเพื่อการพัฒนา

คำสำคัญ (Tags): #น้ำท่วม#สุชาติ สวัสดิ์ศรี#หนังสือและการอ่าน#ศรีดาวเรือง#ศิลปวรรณกรรม

หมายเลขบันทึก: 466401เขียนเมื่อ 27 ตุลาคม 2011 22:18 น. ()แก้ไขเมื่อ 13 กันยายน 2013 23:14 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่าน

ความเห็น (12)

ป.

เขียนเมื่อ 27 ตุลาคม 2011 22:25 น. ()

ขอร่วมแสดงความเสียใจกับการสูญเสียสมบัติมีค่าด้วยคะ

น้ำท่วม กทม.ถึง 3 เมตร และไหลแรง เป็นสิ่งที่เกินความคาดหมาย

ถึงแม้หนังสือเก่า สามารถเก็บในรูปแบบดิจิตอล แต่คุณค่าทางใจคงสู้แบบเป็นเล่ม มีรอยเหลือง รอยใช้งานไม่ได้

วิรัตน์ คำศรีจันทร์

เขียนเมื่อ 27 ตุลาคม 2011 22:37 น. ()

สวัสดีครับอาจารย์หมอปัทมาครับ
เจออย่างนี้นี่ ประมาณความสูญเสียไม่ถูกเลยนะครับ
เดี๋ยวนี้ผมก็พยายามอ่านและค้นคว้าจากแหล่งข้อมูลดิจิตอลเยอะมากเหมือนกันครับ
แต่อย่างไรก็ให้รู้สึกไม่กำซาบอรรถรสการอ่านได้เหมือนกับหนังสือเล่มสักที