ภาวะผู้นำทางการเรียนรู้และถ่ายทอดสื่อสาร...เรียนรู้กับเครือข่ายสื่อสารสุขภาพเมืองแพร่


........ผมใช้กระบวนการถอดบทเรียน เพิ่มศักยภาพ และเรียนรู้อย่างมีส่วนร่วมเป็นหลัก ในแต่ละหัวข้อ จัดเป็นกระบวนการเวทีให้สามารถเรียนรู้การทำงานโดยใช้ประสบการณ์ของตนเองเป็นฐาน (Explicit and Experiences-Based Learning)คือ........

                เมื่อ 28-29 มิถุนายน 2549  ผมไปช่วยจัดเวทีถอดบทเรียนและเพิ่มศักยภาพให้กับเครือข่าย นสส : นักสื่อสารสุขภาพ  ของจังหวัดแพร่  เป็นกลุ่มที่ขับเคลื่อนโดยกระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติการอย่างมีส่วนร่วม ของ รศ.ดวงพร  คำนูณวัฒน์  มหาวิทยาลัยมหิดล สนับสนุนโดย สกว.ในแผนงานการสื่อสารเพื่อสุขภาพ ของท่านอาจารย์โคทม  อารียา 

              เครือข่ายมีการเรียนรู้  ปฏิบัติการ  และเพิ่มศักยภาพทางด้านต่างๆที่ตนเองเห็นความจำเป็นอยู่เสมอ  ในส่วนที่ผมไปร่วมด้วยนี้  เป็นเวทีที่เครือข่ายอยากเรียนรู้แนวทางของ Community-Based Approach กับการขับเคลื่อนเครือข่ายการสื่อสารเพื่อสุขภาพของพื้นที่ เจาะจงว่าอยากฝึกปรือฝีมือเรื่อง ข้อมูลท้องถิ่น  การสร้างความรู้ท้องถิ่น  กับการสื่อสารเพื่อสุขภาพ  เพื่อพลังการจัดการเครือข่ายพื้นที่ระดับจังหวัด

              ผมใช้กระบวนการถอดบทเรียน  เพิ่มศักยภาพ และเรียนรู้อย่างมีส่วนร่วม เป็นหลัก ในแต่ละหัวข้อ  เป็นเวทีเรียนรู้การทำงานโดยใช้ประสบการณ์ของตนเองเป็นฐาน คือ

  • ให้แนวทางระดมความคิดเพื่อผุดหัวข้อ เสริมเข้ากับมุมมองของคนนอกคือวิทยากรกระบวนการ เพื่อเป็นเครื่องมือดึงบทเรียนจากประสบการณ์ของแต่ละคนออกมาคุยกัน เป็นข้อมูลเบื้องต้น
  • จัดกลุ่มไปตามลักษณะหัวข้อที่ต้องการเรียนรู้และทำงานเป็นทีมด้วยกัน  คือ

         (1) กลุ่มคละเพื่อระดมประสบการณ์ให้ได้ภาพกว้าง  สำรวจความครอบคลุม  มุมขัดแย้ง  และความแตกต่างหลากหลายต่างๆ แล้วรวมประเด็น

         (2) กลุ่มย่อยแบบสหสาขา หรือคละกัน  เพื่อคิดและค้นหาความเข้าใจแบบลงลึก  ทำให้ครอบคลุมความจำเป็นทั้งสองระนาบ คือ ภาพกว้าง และรายละเอียดลึกลงไปของแต่ละเรื่อง

         (3) กลุ่มย่อยแบบกลุ่มจำเพาะ  เช่น  สาขาการทำงานเดียวกัน  มาจากองค์กรเดียวกัน  เพื่อคิดเชิงยุทธศาสตร์และวางแผนระดับปฏิบัติการ

         (4) ทำงานเดี่ยว เพื่อได้ทักษะส่วนบุคคลและแลกเปลี่ยนเรียนรู้อย่างมีส่วนร่วมให้ทั่วถึง

  • ให้ข้อแนะนำ  ฝึกทักษะปฏิบัติจำเพาะกระบวนการเพิ่มให้ทีละนิด แล้วจัดเวลาให้ทำงาน
  • ให้เตรียมเครื่องมือ  วิธีการนำเสนอ  แล้วนำเสนออย่างเป็นระบบ
  • วิพากษ์  ให้สะท้อนการเรียนรู้  ค้นหาความบันดาลใจ  แล้วเพิ่มทฤษฎีหรือหลักคิด  วางอยู่บนพื้นฐานของเรื่องที่ผุดขึ้นมา (Theoretical Reflection)

       ขับเคลื่อนกระบวนการเป็นวงจรอย่างนี้ในหัวข้อการถอดบทเรียนและนำประสบการณ์ต่างๆมาเรียนรู้  เช่น

  • ข้อมูลท้องถิ่น  การจัดการความรู้และข้อมูลข่าวสารที่มีอยู่แล้ว  และการสร้างความรู้ขึ้นจากท้องถิ่น  ลักษณะของข้อมูล  นัยของการเลือกแง่มมุมเรียนรู้และสร้างความรู้ต่อการสร้างพลังให้กับท้องถิ่น บทบาทของวิธีเก็บข้อมูลและใช้ข้อมูลแบบต่างๆ บทบาท ผลกระทบ และผลสืบเนื่องของข้อมูล  ความจริง ตัวแทนความจริง การรับรู้   การตีความ และวิธีสื่อแสดงความจริงของนักสื่อสาร
  • การเก็บข้อมูลโดยกระบวนการเวที   วิธีการและเครื่องมือเชิงกระบวนการเพื่อเสริมสร้างศักยภาพชุมชนและสร้างการไหลเวียนทางความรู้ผ่านการมีส่วนร่วมแบบ Actived Participation
  • การถ่ายทอดสื่อสารและจัดการความรู้ โดยกระบวนการมีส่วนร่วม
  • เทคนิคเครื่องมือการจัดการความรู้และการทำงานสื่อสารเป็นทีม โดยเน้นเรื่องการคิดเชิงกระบวนระบบ และแผนภาพการคิด (Mind Map)
  • กระบวนการคิดและทักษะใหม่ๆ เพื่อพลังเปลี่ยนแปลงทางการปฏิบัติในกระบวนทัศน์ใหม่ๆ  เช่น การคิดเชิงระบบแบบซับซ้อนและเป็นพลวัตร   ทักษะการฟัง สังเกต สรุป และคิดให้แยบคาย  ทักษะการสร้างจุดยืนสามด้านอยู่ในตัวคนเดียวของนักถ่ายทอดสื่อสารที่เป็นเพื่อนกับชุมชนรากหญ้า  ทักษะการวาดรูปและทำสื่อแบบพึ่งตนเองพอเพียง  ทักษะการพูดและนำเสนอด้วย Mind Map  

          ผลงานของการทำงานในเวที และความกระตือรือล้นของเครือข่าย ออกมาดีมากในทุกเรื่อง รวมทั้งเป็นเวทีหนึ่งที่รู้สึกสนุกและมีความสุขมากที่ได้ทำงานด้วย  เพราะเป็นกลุ่มที่มีประสบการณ์จากการลงมือประการหนึ่ง  เป็นเครือข่ายซึ่งมีเนื้อหาการปรึกษาหารือเรื่องสุขภาพกับเรื่องการสื่อสารเรียนรู้อีกประการหนึ่ง และเป็นกลุ่มที่ตื่นตัวในการแสดงออกมากอีกประการหนึ่ง เลยก็มีคลื่นใกล้กันซึ่งทำให้สามารถข้ามข้อจำกัดเพื่อทำงานด้วยในช่วงสั้นๆสองวัน ได้เร็วและดีกว่าทั่วไป

         แม้บางคนจะเป็นอาสาสมัครสาธารณสุข ซึ่งเป็นชาวบ้าน  และบางคนเป็นคนทำงานขององค์กรท้องถิ่น แต่เมื่อจัดกระบวนการให้ได้ทักษะพื้นฐานของเรื่องที่นำมาขับเคลื่อนในเวที  พลังของปัจเจกและการผสานกันอย่างรู้จังหวะ  ก็ออกมาดี  ทำให้ผมรู้สึกไม่พะวงกับการพูดคุย  สื่อสาร และแลกเปลี่ยนเรียนรู้  ไม่ต้องกลัวว่าเขาจะไม่รู้เรื่องจนพลอยทำให้ไม่รู้เรื่องจริงๆจนได้ 

          เป็นเวทีที่สามารถบวกสิ่งที่เราคิดว่าเรามีและทำได้ลงไปได้อย่างไม่ต้องเกรงใจ จนผมเองก็แปลกใจ....เวลาเพียงสองวัน  แต่เป็นเวทีเรียนรู้ที่เข้มข้นมาก ทำงานกันจริงจังทั้งทีมวิจัย  และผู้เข้าร่วมเวที

           การถอดบทเรียนเวทีและสะท้อนการเรียนรู้ในตอนท้าย  สมาชิกหลายคนเดินออกมาให้การประเมินได้ดีมาก  ทั้งประเมินตนเองที่ได้เพิ่มพูนทักษะจนเห็นแนวทางกลับไปปฏิบัติ  และให้ข้อแลกเปลี่ยนเกี่ยวกับกระบวนการเวที 

          มีอยู่  3-4  คน  บอกว่า  ไม่เคยสามารถคิดและแสดงออกเพื่อสื่อสารความคิด ตลอดจนแสดงการมีส่วนร่วมในเวทีประชุมต่างๆได้เลย  คราวนี้สามารถทำได้สำเร็จและเห็นประเด็นในการกลับไปขับเคลื่อนองค์กรตนเองเพื่อเป็นเครือข่ายการสื่อสารทางสุขภาพได้ดีขึ้น  ความสามารถในการถ่ายทอดสื่อสารและการเชื่อมโยงความเป็นเครือข่ายในการจัดการเรื่องส่วนรวมกับผู้อื่นได้  จึงนับว่าเป็นภาวะผู้นำอย่างหนึ่ง.

หมายเลขบันทึก: 40880เขียนเมื่อ 26 กรกฎาคม 2006 07:22 น. ()แก้ไขเมื่อ 15 กันยายน 2013 08:40 น. ()สัญญาอนุญาต: ไม่สงวนสิทธิ์ใดๆจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (17)

เป็นคนหนึ่งที่ได้มีโอกาสเข้าร่วมเวที นสส. ในครั้งนี้

ได้รับประสบการณ์และความรู้ที่หลากหลายมาก 

และได้นำมาใช้ในการทำงานและชีวิตเช่นกัน

และได้นำเอกสารที่ได้จากอาจารย์มาใช้ในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับ  จนท. ที่รพ. ในเรื่อง แผนที่ความคิด

(  Mind Mapping )  วันที่  2 ส.ค  49 นี้ทางทีมผู้วิจัย

จะได้มาพบปะกับผู้ให้การสนับสนุน  ทางผู้รับการอบรม  จะได้มีการนำเสนอโครงการเพื่อขอรับการสนับสนุนจากผู้บริหาร และผู้ให้การสนับสนุน

ง 

  • ยินดีด้วยครับที่มีความเคลื่อนไหวต่อเนื่อง  มีบทเรียนหรือประสบการณ์อะไรดีๆ  ก็เก็บมาเล่าสู่กันฟังบ้างนะครับ
  • สร้างวัฒนธรรมการเรียนรู้ในองค์กร ด้วยการแบ่งปันประสบการณ์ และมีอะไรก็เอามาฝากกันนั้น  เป็นการเริ่มต้นสร้างสภาพแวดล้อมทางปัญญาที่ดีนะครับ

เป็นกำลังใจให้ครับ

  • ตามมาเรียนรู้ครับ
  • แต่อึ้งๆๆ
  • ภาพวาดภาพนี้ครับ
  • สวัสดีปีใหม่ครับอาจารย์ขจิต ฝอยทอง ยินดีนักนะครับที่อาจารย์แวะมาเยี่ยม 
  • ผมผูกพันกับเมืองกาญจน์ ถิ่นอาจารย์  เยอะอยู่นะครับ ได้ทำเรื่องดีๆ กับคนเมืองกาญจน์มากมายเลย  
  • ได้เข้าไปอ่านบันทึกและดูกิจกรรมที่อาจารย์ทำหลากหลายและมากมาย อยู่เป็นระยะๆนะครับ ชื่นชมมากๆครับ เมืองกาญจน์มีคนดี-คนเก่งเยอะจริงๆ
  • ทราบจากบันทึกของอาจารย์ว่า อาจารย์ก็เป็นคนลงไปทำงานในพื้นที่ ทั้งเรื่องชุมชนและเรื่องสุขภาพ ดีใจนะครับ หากมีโอกาสจะแนะนำชาวมหิดลที่ทำงานในพื้นที่เมืองกาญจน์ และเครือข่ายคนในพื้นที่ ได้มีโอกาสเชื่อมโยงการทำงานกับอาจารย์นะครับ
  • แล้วอะไรช่างดลใจให้อาจารย์เข้ามาดูในหัวข้อนี้จริงๆเลยนะครับ  เหมือนกับมาเตือนความจำ  เพราะปลายเดือนนี้ ผมจะเป็นวิทยากรให้กับเครือข่ายการวิจัยสื่อพื้นบ้าน ซึ่งเขาทำกันในแนวคิดนี้ ทว่า มีทีมวิจัยรุ่นใหม่คนหนึ่งมีวิธีคิดและทักษะดีมาก เลยก็จะหนุนหลังให้เขาเล่นเต็มที่  อาจารย์มาดึงหัวข้อนี้ขึ้นมาคุย เลยเหมือนกับมาบอกผมบอก  เกือบจะถึงแล้ว ทำการบ้านไว้ช่วยเขาแล้วหรือยัง  ขอบคุณครับ ขอบคุณ
  • อาจารย์ชอบงานศิลปะรึ  ชุดนี้เป็นชุดที่ผมเขียนเชื่อมโยงกับการสรุปบทเรียนงานวิจัยชุมชนในแต่ละช่วงไปด้วย เลยนำเอาบ้านศิลปะอีกมุมหนึ่งมาฝากนะครับ
  • ที่มา : บ้านศิลปะวิถี : รอบรู้ ลุ่มลึก รื่นรมย์  ในบล๊อก โอเคเนชั่น ของ คุณสุทธิชัย หยุ่นhttp://www.oknation.net/blog/silpa
  • มีความสุข และสวัสดีปีใหม่ครับ
  • ขอบคุณอาจารย์มากครับ
  • ผมพยายามเชื่อมโยงเครือข่ายเหมือนกันครับ
  • ดีใจที่อาจารย์จะช่วย
  • คงมีโอกาสได้ร่วมงานกับอาจารย์ในเรื่องของการวิจัยเกี่ยวกับชุมชนในอนาคตครับผม
  • ขอบพระคุณมากครับ
  • จะตามไปดูบ้านศิลปะวิถีนะครับ
  • อย่างอาจารย์นี้ไม่ต้องช่วยแล้วครับ  ผมอาจเป็นแหล่งข้อมูลการทำงานให้กับคนที่เขาทำงานกันได้ แล้วก็ช่วยถ่ายทอด ขยายผล  เป็นแรงกระเพื่อมช่วยนะครับ
  • เลยเหลือบไปเห็นว่า คุณชาตรี ลุนดำ แว๊บเข้ามาเยี่ยมเป็นนานแล้ว จนป่านนี้มากลายเป็นนักศึกษามหาบัณฑิตชองมหิดล กำลังจะทำวิทยานิพนธ์ไปแล้ว ...ดูเครื่องมือวิจัยให้แล้วนะ หลังปีใหม่สงกรานต์นี้ไปรับได้แล้วเน้อ ขอบคุณกำลังใจย้อนหลังละกัน เผื่อแวะเข้ามาอีก

 

  • สวัสดีคะ
  • แวะมาทำความรู้จักเจ้าค่า
  • อ่านบทความแล้ว ทุกสาระให้ความรู้มากเลยคะ
  • ต้องขอแวะมาบ่อยๆ แล้วนะคะ เพื่อนำไปใช้ในการเรียนการสอน
  • กราบขอบพระคุณนะคะ
  • สวัสดีครับคุณครูรัตนาพร
  • ด้วยความยินดีเป็นอย่างยิ่งครับ
  • สองสามปีมานี้ วางแผนจะไปเยือนเชียงรายหลายรอบแล้วครับ
  • สำหรับผมแล้ว เชียงรายเป็นเมืองหลวงของศิลปะสมัยใหม่ในภูมิภาค
  • ขอบคุณที่แวะมาเยือนและทักทายกันครับ

 

สวัสดีค่ะ

ได้ความรู้เพิ่มค่ะ

ป.ล.ดอกบัวหน้าบ้านอาจารย์สวยจังค่ะ ขอบคุณค่ะที่นำไปฝาก

สวัสดีครับคุณณัฐรดา ขอบคุณที่มาเยือนครับ

  • ขอบพระคุณค่ะอาจารย์
  • ได้สมัครเป็น นสส. คนหนึ่งเช่นกันค่ะ
  • กำลังขับเคลื่อนทั้งเครอข่ายค่ะ
  • ดีใจมากค่ะที่ อ. ได้กรุณา
  • ยินดีมากเลยครับที่ได้ทราบว่าเป็นเครือข่ายทำงานของ นสส.แพร่ อยู่อีกด้วย
  • ในเครือข่ายมีคนเก่งๆ ในเรื่องใช้ศิลปะและการวาดรูป เป็นการวิจัยและเก็บข้อมูล กับใช้เพื่อการวางแผนกับปฏิบัติการสื่อสาร หลายคนอยู่นะครับ
  • การใช้วาดรูป ถ่ายรูป และเก็บรวบรวมสิ่งของที่สะท้อนเรื่องราวต่างๆของชุมชนมาวิเคราะห์และนำเสนอ เข้าช่วย จะทำให้ชาวบ้านมีความสามารถที่จะมีส่วนร่วมเป็นนักวิจัยและสร้างความรู้เกี่ยวกับตนเอง มาใช้ทำงานขับเคลื่อนต่างๆของชุมชนได้มากขึ้นครับ
  • กระบวนการเรียนรู้และความสามารถในการคิด-ตัดสินใจของชุมชนก็จะดีขึ้น โอกาสและทางเลือกการพัฒนาต่างๆก็จะดีขึ้น จึงเป็นรูปแบบและวิธีการวิจัยที่มีกระบวนการเสริมพลังปัจเจกและกลุ่มก้อนของประชาชน ผ่านการมีส่วนร่วมการวิจัยและปฏิบัติการใช้ความรู้ ได้ครับ

ยินดีด้วยค่ะกับรางวัลสุดคะนึง

ขอแสดงความยินดีด้วยครับ

  • ขอบคุณคุณ berger0123 ครับ
  • ดอกกล้วยไม้สวยมากเลยครับ
  • ขอบคุณคุณเบดูอิน ครับ
  • เลยขออนุญาตแวะเข้าไปทำความรู้จักด้วยครับ
  • เลยยิ่งรู้สึกยินดีและประทับใจมากครับที่ได้รู้จักสื่อมวลชนแนวสร้างสรรค์สันติภาพ
  • แล้วก็เป็นมุสลิมด้วยจะขอติดตามเข้าไปอ่านงานของท่านนะครับ หลายปีมานี้ผมซื้อหนังสือหลักพื้นฐานและแนวคิดของมุสลิมมาอ่านหลายเล่มแล้วครับ รวมทั้งศาสนาต่างๆด้วย ได้เข้าใจหลักการดำเนินชีวิตและการปฏิบัติต่อกันให้เหมาะสม มากมายครับ
พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท