เมื่อพวกเราอยู่ในยุคการศึกษาหมาหางด้วน
เมื่ออ่านข่าววันนี้พบว่า มีการยิงกันที่มหาวิทยาลัยเวอร์จิเนียเทค สหรัฐอเมริกา ในวันจันทร์ที่ 16 เมษายน 2550 ซึ่งทำให้นักศึกษาตายอย่างน้อย 32 คน บาดเจ็บอีก 15 คน คนร้ายยิงทุกคนแบบสุ่ม [1] จริง ๆ เหตุการณ์โหดร้ายแบบนี้ไม่ได้เกิดขึ้นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ของอเมริกา ประมาณ 8 ปีที่แล้วในวันที่ 20 เมษายน โดยมีนักเรียน ม ปลายของโรงเรียนโคลัมบายยิงเพื่อนร่วมโรงเรียน 12 คน และอาจารย์ 1 คน [2]
ท่านพุทธทาสเคยพูดว่า การศึกษาสมัยนี้เป็นการศึกษาหมาหางด้วน เรียกการศึกษาที่ไม่ได้ทำให้คนหลุดพ้น แต่ตรงกันข้ามกลับสร้างกิเลส แข่งขันกัน [3] และยังชักชวนให้ผู้อื่นทำตาม ควรเอาอย่าง
ทำไมการศึกษาสมัยนี้จึงเป็นการศึกษาหมาหางด้วน อาจเป็นเพราะเราไม่เคยถามตัวเองว่าเรียนไปทำไม รู้ไปทำไม ทำไปทำไม [3] ได้แต่เรียนและทำไป เพราะคนอื่นบอกมา หรือเรียนไป เพราะจะได้งานดี ๆ เงินเยอะ ๆ แต่บางทีการที่เราได้เงินเยอะ ก็อาจจะมาจากการเอารัดเอาเปรียบผู้อื่นหรือไม่ อย่างน้อย เราน่าจะหยุดคิดตรงนี้
ท่านพุทธทาสกล่าวว่า การศึกษาคือการเรียนรู้มี 3 อย่าง คือ 1. เรียนรู้หนังสือ 2. เรียนรู้อาชีพ 3. เรียนรู้จริยธรรม [4] การศึกษาในยุคสมัยนี้ขาดการเรียนรู้จริยธรรม การเรียนรู้จริยธรรมคงไม่สามารถเรียนจากการอ่านและท่องจริยธรรมข้อต่าง ๆ แต่ควรจะเป็นจากการพิจารณาดูจิตของตนว่าเป็นทุกข์ตอนไหน เป็นทุกข์เพราะอะไร จะดับทุกข์ได้อย่างไร และมีความเข้าใจว่าชีวิตของทุกคนเป็นทุกข์ ถ้าเรารักตนเองฉันใด เราก็ควรจะทำให้ตนเองทุกข์น้อยที่สุด และทำให้คนอื่นทุกข์น้อยที่สุดเช่นกัน ซึ่งจะนำมาซึ่งความเมตตาซึ่งกันและกัน และความไม่เบียดเบียนกัน
ถ้าหากว่าการศึกษาทำให้คนมีปัญญามากขึ้น คิดได้ด้วยตนเองมากขึ้น รู้จักตนเองมากขึ้น เห็นแก่ตัวน้อยลง สามารถแก้ปัญหาให้กับตนเองและส่วนรวมได้มากขึ้น เมื่อนั้นการศึกษาจะเป็นการศึกษาที่ชอบ ที่จะำนำมาซึ่งความเจริญและความสุขอย่างยั่งยืนของสังคม
อ้างอิงจาก
[1] http://www.nytimes.com/2007/04/17/us/17virginia.html?hp
[2] http://www.usatoday.com/news/nation/2007-04-16-virginia-tech_N.htm
[3] http://www.phongphit.com/index.php?option=com_content&task=view&id=298&Itemid
ความเห็น (10)
สวัสดีค่ะ ผศ. ดร. กานดา รุณนะพงศา
ได้ยินข่าวนี้เมื่อเช้าก็ตกใจเหมือนกันค่ะ รู้สึกว่าทุกอย่างในโลกมันผิดปรกติไปหมด ฝนฟ้าไม่ตกต้องตามฤดูกาล แล้วก็กรณีนี้ที่คนยิงน่าจะผิดปรกติมากๆ ต้องเกลียดอะไรมากขนาดไหนถึงฆ่าคนได้มากขนาดนี้
ดิฉันว่าที่อาจารย์สรุปไว้นั้นถูกต้องค่ะ คนขาดจริยธรรมมาก สังคมก็เสื่อม สิ่งแวดล้อมก็พัง ในขณะที่ประชากรโลกก็เพิ่มขึ้น แต่การศึกษาและการรักษาสิ่งแวดล้อมเติบโตไม่ทันจำนวนประชากร ดิฉันว่าคงมีแบบนี้ให้เห็นอีกเรื่อยๆ ถ้าการขาดสมดุลแบบนี้ยังมีอยู่ ก็คงต้องช่วยกันเท่าที่จะทำได้ต่อไปค่ะ
- เหตุเกิดขึ้นที่สถาบันการศึกษา ???? !!!!! ?? !!
- สังคมเราก้าวตามก้นเขา หลายอย่างเดินตามรอยเขา และปรากฏการณ์ก็เกิดคล้ายเขา ....น่าคิดมากนะครับ
- ผมเห็นด้วยอยางมากกับท่านทั้งสองครับที่เราต้องช่วยกัน(คนละไม้)คนละมือ
- แต่ผมมองไปที่ภาพใหญ่ของประเทศเราครับ ผมได้ยินนักการศึกษาพูดกันบ่อย แต่ระบบอาจจะยังไม่เอื้อให้ทำอะไรมากนักกระมังครับ
- หากไม่ทำวันนี้ มันจะสายไปนะครับ
- ในช่วง 20-30 ปี มานี้เราพูดและปฏิบัติเรื่องการปฏิรูประบบการศึกษา แต่ก็ยังไม่พึงพอใจเท่าใดนัก จนเกิดการออกจากระบบการศึกษาปัจจุบันไปสร้างระบบในฝันขึ้นมาใหม่ เช่น summer hills ที่เมืองกาญจนบุรี เช่น โรงเรียนแสงอรุณที่ท่านอาจารย์ผ่อง เซ่งกิ่ง นักศิลปะผู้เข้าถึงจิตใจคน ต้องก้าวเข้าไปช่วยบริหารงาน และโรงเรียนของท่านชุมสายที่สระบุรี(หากจำไม่ผิด) ผมเห็นความพยายามที่จะออกจากระบบปัจจุบันและสร้างระบบแห่งความฝันขึ้นมาใหม่ เป็นความพยายามที่สร้างสรรค์ ผมชื่นชมและศรทธาท่านเหล่านั้นครับ
- แต่ระบบใหญ่ของเรา ต้องขยับให้มากกว่านี้ ผมและทุกท่านคงไม่อยากตื่นขึ้นวันหนึ่งแล้วเห็นเหตุการณ์เกิดขึ้นในโรงเรียนเหมือนที่อเมริกา ผู้ที่มีระบบการศึกษาก้าวไกลที่สุดแห่งหนึ่งของโลก แต่เหตุร้ายนี้เกิดขึ้นที่นั่น ??? !!! ??? !!
- ขอบคุณครับที่หยิบเรื่องนี้เข้ามาพูดจากันครับ
- อย่างไรเสีย สักวันหนึ่งก็ต้องพบเจอ
- ทุกวันนี้ มีการฆ่าลูกตัวเอง ฆ่าพ่อตัวเอง ฆ่าแม่ตัวเอง
- รู้สึกดีที่ท่านอาจารย์กานดานำเรื่องราวที่ควรจะเป็นมาให้ศึกษาเรียนรู้
- เห็นด้วยครับ "ต้องเริ่มที่นี่"
- ร่วมด้วยช่วยกันวันละมากๆ เท่าที่กำลังจะมีอยู่
- อ่านข่าวแล้วรู้สึกแย่ครับอาจารย์
- ทำอย่างไรจะสอนให้นิสิต นักศึกษาของเราได้ทั้ง 1. เรียนรู้หนังสือ 2. เรียนรู้อาชีพ 3. เรียนรู้จริยธรรม ครับ
- ขอบคุณครับผม
ขอบคุณค่ะคุณนมินทรื และคุณขจิตที่เข้ามาเยี่ยมและแสดงความคิดเห็น
คุณนมินทร์ค่ะ ถูกต้องเลยค่ะที่เราต้องเริ่มต้นด้วยตนเอง และเริ่มต้นที่นี่ก่อน เท่าที่กำัลังเราจะทำได้
คุณขจิตค่ะ จริง ๆ แล้วมีคนพูดว่าเราสอนคนอื่นไม่ได้ถ้าเขาไม่ได้เรียนรู้ด้วยตนเองด้วยค่ะ [1] ถ้าเราสามารถชี้แนะหรือสร้างโอกาสและบรรยากาศในการเรียนรู้ให้คนอื่นได้ และเราประพฤติปฏิบัติสมกับเป็นผู้รู้หนังสือ รู้อาชีพ และรู้จริยธรรม เราก็น่าจะเป็นอาจารย์ที่เคารพในตนเองได้และอาจจะช่วยให้ผู้อื่นเรียนรู้ในสิ่งที่เราเรียนรู้มาแล้วได้
[1] Kahlil Gibran, "On Teaching", Retrieved April 18, 2007, from http://www.katsandogz.com/onteaching.html
- ขอบคุณมากครับอาจารย์
- ดูแลสุขภาพบ้างนะครับ