ค่ายวงแคนปีนี้ : ความท้าทายที่ไม่ง่าย ดังคิด !
ปีนี้ชมรมนาฏศิลป์และดนตรีพื้นเมือง (วงแคน) ปักหลักปักใจจัดกิจกรรมค่ายศิลปวัฒนธรรมสู่สถานศึกษา หรือ “ค่ายสืบสานศิลป์ 9” ในระหว่างวันที่ 13 – 18 มีนาคม 2550 ณ โรงเรียนบ้านโนนจาน ตำบลเมืองเตา อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย จังหวัดมหาสารคาม
ค่ายครั้งนี้ดูจะมีปรากฏการณ์ที่น่าสนใจกว่าทุกครั้งอยู่ไม่น้อย กล่าวคือ โดยปกตินิสิตจะตระเวนสัญจรออกสำรวจค่ายด้วยตนเองแล้วนำข้อมูลชุมชน หรือสถานศึกษานั้น ๆ มาวิเคราะห์เลือกพื้นที่ปฏิบัติงาน แต่ครั้งนี้ “มาแปลก” ท่าน ผอ. โรงเรียนบ้านโนนจานถึงขั้นหอบหิ้วโครงการมานำเสนอด้วยตนเองเลยทีเดียว
แท้ที่จริง, ชาววงแคนก็ได้เที่ยวตระเวนเสาะหาข้อมูลชุมชนเพื่อจัดกิจกรรมเหมือนทุกครั้งที่ผ่านมา ข้อมูลที่ท่าน ผอ. โรงเรียนบ้านโนนจานนำมาเสนอต่อคณะกรรมการชมรมฯ ก็เป็นแต่เพียงข้อมูลส่วนหนึ่งที่รับพิจารณาเท่านั้น เนื่องจากยังต้องนำมาเลือกเฟ้นร่วมกับพื้นที่อื่น ๆ อีกจำนวนหนึ่ง
แต่การบุกถึงถิ่นวงแคนของท่านผู้อำนวยการครั้งนี้ก็ต้องถือว่าเป็นการลงทุนที่คุ้มค่า เพราะหลังจากที่วงแคนได้ลงพื้นที่ศึกษาความเป็นไปได้ก็ตัดสินใจปักหลักใช้พื้นที่โรงเรียนบ้านนาจานเป็นพื้นที่ถ่ายโยงมรดกอันล้ำค่าในทางศิลปะดนตรีและนาฏศิลป์พื้นบ้านอีกสาน จาก “พี่สู่น้อง”
ความมุ่งมั่นของทางโรงเรียนที่ผนึกแรงพลังความร่วมมืออันแน่นแฟ้นและแข็งแกร่งร่วมกันระหว่างโรงเรียน, ชุมชน และองค์การบริหารส่วนตำบล คือ ปรากฏการณ์ที่น่ายินดี เนื่องจากชุมชนละแวกนี้แทบไม่มีกิจกรรมเช่นนี้ให้ได้ชื่นชมกันเท่าใดนัก ลูก ๆ หลาน ๆ ต่างถนัดและคุ้นชินกับการเป็น “หางเครื่อง” มากกว่าการซึมซับ “ดนตรีและนาฏศิลป์พื้นบ้าน”
ชาวบ้านเล่าให้ผมฟังว่า“แถบนี้ บ่มีผู้ได๋เล่นดนตรีอีสานบ้านเฮาได้เลย งานบุญงานทานกะเล่นแต่ดนตรีฝรั่ง บ่สั่นกะไปจ้างดนตรีหมอลำมาจากทางอื่น เวลามีกิจกรรมของโรงเรียน นักเรียนกะมักแต่สิเต้นประกอบเสียงเพลง บ่เคยเลยที่สิมีวงโปงลางให้ม่วนซืนโฮแซว”
คำบอกเล่าดังกล่าว ถือเป็นคำบอกเล่าที่สะท้อนให้เห็นสภาพสังคมที่ขาดหายไปจากดนตรีและนาฏศิลป์พื้นบ้านอีสาน หากแต่ยังมีความโหยหาอาทรต่อสิ่งนั้นอยู่ย่างไม่ว่างเว้น
และเมื่อโรงเรียน, ชุมชน และองค์กรบริหารท้องถิ่นเล็งเห็นความสำคัญในเรื่องดังกล่าวจึงไม่รีรอที่จะเริ่มต้นอย่างทันที - เป็นการเริ่มต้นแบบ “เอาใจวัด” จัดซื้อเครื่องดนตรีหลายหลากชนิดโหมโรงลงที่โรงเรียน - เป็นการจัดซื้อทั้ง ๆ ที่รู้ว่าเด็กนักเรียนยังไม่มีใครมีทักษะทางดนตรีและนาฏศิลป์อีสานเลยแม้แต่น้อย
หรืออาจจะเป็นการเริ่มต้นเพราะเชื่อและศรัทธาว่า “ลูกอีสาน” ยังไงเสียก็ต้องมีเลือดอีสานข้นเข้ม และเบื้องลึกก็ต้องมี “เสียงลำ เสียงแคน เสียงโปงลาง” ก้องกระหึ่มอยู่ในหัวใจบ้างล่ะ
โรงเรียนบ้านโนนจานเป็นโรงเรียนขยายโอกาสในระดับมัธยมต้น มีนักเรียนเกือบ 400 คน แต่มีครูไม่ถึง 20 คน ที่สำคัญคือ ไม่มีครูที่มีความรู้และทักษะทางดนตรีและนาฏศิลป์พื้นบ้านเลยแม้แต่คนเดียว
มีเครื่องดนตรี…มีนักเรียน แต่ไม่มีครูสอนในเรื่องศิลปะเหล่านี้ …รวมถึงการมีนักเรียนแต่นักเรียนไม่มีทักษะทางด้านนี้เลยแม้แต่น้อย ดูเหมือนจะเป็น “โจทย์” อันยากยิ่งของชาววงแคนที่จะสอนหรือขับเคี่ยวในเวลาอันสั้นเพื่อให้ “ลูกอีสาน” ทั้งหลายได้มีความรู้และทักษะ “ต่อยอด” กันเองในยกต่อ ๆ ไป
เป็นโจทย์ที่ท้าทายอย่างมาก และเป็นงานที่ยากกว่าทุกครั้งอย่างเห็นได้ชัด ! ไหนต้องสร้างแรงจูงใจให้เกิดกับตัวเด็ก ไหนต้องเคี่ยวสอนทักษะและความรู้พื้นฐานภายใต้เวลาอันน้อยนิด และยังไม่รวมถึง “ความคาดหวัง” ของชุมชนที่ต้องการเห็นลูกหลานของพวกเขาได้ขับกล่อมชุมชนด้วยสรรพเสียงของดนตรีพื้นถิ่นอันทรงคุณค่าและทรงพลัง
ผมเชื่อว่าชาวบ้านปรารถนาที่จะได้ชมและได้ฟังสรรพเสียงดนตรีและนาศิลป์พื้นบ้านเหล่านี้จากลูกหลานของตนเองเป็นที่สุด และปรารถนาให้ลูกหลานของชุมชนได้สืบต่อลมหายใจของบรรพชนอีสานอย่างไม่รู้จาง
นี่เป็นค่ายแรกที่ชาววงแคนเลือกจัดกิจกรรมในชุมชนที่ปราศจากพื้นฐานทางด้านเหล่านี้ – เป็นครั้งแรกที่พวกเขาต้องจัดการกับโจทย์อันท้าทายที่ไม่เคยพานพบมาก่อน !
แต่สำหรับผมแล้ว, ผมมองว่านี่คือโอกาสอันยิ่งใหญ่ของชาววงแคนแห่ง มมส ที่จะก่อร่างสร้างชีวิตในทางดนตรีและนาฏศิลป์ให้กับที่นี่ “กรุงโรมไม่ได้สร้างเสร็จในวันเดียว”ค่ายนี้ก็ใช่จะมีขึ้นครั้งเดียวเสียที่ไหน เรายังสามารถกลับมาสานฝัน ต่อเติมฝันร่วมกับพวกเขาได้อย่างต่อเนื่อง ขอเพียงพวกเขาทั้งหลายไม่สิ้นไร้ซึ่งลมหายใจที่จะสืบต่อ ….(ผมตั้งใจเช่นนั้น - เพียงแต่ยังไม่เอ่ยคำใดให้พวกเขาได้ยิน)
ปีนี้เป็นปีที่ “วงแคน” ประสบความสำเร็จโด่งดังอยู่ไม่น้อย หนังสือพิมพ์และนักข่าวประโคมข่าวเรื่องราวของวงแคน มมส อย่างคึกคักและกว้างไกล รวมถึงการมาเยือนของเหล่าขุนพลข่าวค่าย “ทีวีบูรพา” ที่มาฝังตัวอยู่กับวงแคนยาวนาน รวมถึงการเกาะติดอยู่ในค่ายครั้งนี้เพื่อถ่ายทำรายการ “คน ค้น ฅน” ย่อมเป็นบทพิสูจน์ศักยภาพวงแคนแล้วในระดับหนึ่ง
ผมยังเชื่อมั่นว่า “คนวงแคน” จะไม่ล้มเหลวกับค่ายครั้งนี้ และจะมีความสุขกับการทำงานไม่แพ้ค่ายอื่น ๆ ที่เคยลงแรงมาแล้ว
และการที่ผมตัดสินใจส่งเจ้าหน้าที่อย่าง คุณสุริยะ สอนสุระ ลงพื้นที่อีกครั้งก็มิได้หมายถึงการไม่เชื่อมั่นในศักยภาพของนิสิต หากแต่หมายถึง การส่งแรงใจไปอยู่ใกล้ ๆ กับพวกเขา
ผมเชื่อว่าพวกเขาทำได้… ท่านเชื่อเหมือนผมหรือไม่ !
...
15 มีนา..ดนตรีที่แปร่งเสียงและท่ารำที่คร่อมจังหวะ..
ความเห็น (20)
เป็นกิจกรรมที่ดีค่ะ
ขอบคุณที่ร่วมกันศิลปวัฒนธรรมที่ดีงามและภูมิปัญญาของคนไทย
ชอบเสียงเพลงที่(ช่าง)เร้าใจของโปงลางมาก
ไม่แน่ใจว่าถ้าวันดีเดย์ที่บ้านพ่อครูได้ยินเสียงโปงลางแล้ว จะสามารถควบคุมตัวเองได้ไหม ฮา.....
มาเยี่ยม...
“ลูกอีสาน” ยังไงเสียก็ต้องมีเลือดอีสานข้นเข้ม และเบื้องลึกก็ต้องมี “เสียงลำ เสียงแคน เสียงโปงลาง” ก้องกระหึ่มอยู่ในหัวใจบ้างล่ะ...
ที่กรุงเทพ ฯ ลานอโศก วัดมหาธาตุ ฯ ท่าพระจันทร์ วันนั้นมีงานศูนย์รวมสงฆ์มีท่านเจ้าคุณพระพิมลธรรม (อาจ ดวงมาลา ) ชาวอุบล อธิบดีสงฆ์วัดมหาธาตุเป็นประธาน
ในงาน ผมนั่งอยูใกล้ท่าน พอเสียงแคนคนตรีอิสานขึ้น ดูท่านอมยิ้มมีความสุขจริง ๆ
เสียงเหล่านี้ ใช่ ก้องอยู่ในจิตใจแน่นอน
ฮา ๆ เอิก ๆ
สวัสดีครับ ...สวัสดีเช้าวันใหม่ (อีกวัน)
 |
เมื่อวานนี้ ผมไปเยี่ยมค่ายที่ จ.สกลนคร กลับมาถึงตอน 6 โมงเย็น บึ่งรถไปให้กำลังใจชาวค่ายที่บ้านพ่อครูบา
กลับออกมา 6 ทุ่มรถน้ำมันจะหมดแวะพักนอนที่ อ.วาปีปทุม ตื่นมาบึ่งรถกะจะไปเยี่ยมค่ายที่กาฬสินธ์ ...อนิจจาสภาพร่างกายไม่ไหว
แต่วันนี้ผมมีกิจกรรมถนนเด็กเดินที่ตัวเมือง เลยกะจะพักสักครู่แล้วค่อยลุยงานต่อ
..ทำงานมีความสุขมากครับ !
- เห็นบรรยากาศแล้ว เชื่อได้เลยว่าลูกอีสานต้องมีสายเลือดเข้มข้น สานต่อจากรุ่นสู่รุ่นแน่ๆ และดำรงใว้ไม่ให้ขาดหายไป
- เราพบว่าในปัจจุบัยวํมฯธรรมหลายอย่างไรที่ขาดหายไป เช่นวัฒนธรรมการกิน ตั่งแต่ฟ๊าส์ฟู๊ดทางตะวันตกเข้ามา ทำให้เด็กรุ่นใหม่นิยม จนลืมวัฒธรรมชาติพันธุ์ตนเอง
ขอบคุณ อ.ขจิต มากครับที่แวะมาให้กำลังใจและสู้อุตส่าห์มาเป็นวิทยากรช่วย เจ้หนิง
 |
คราวหลังจะเอาวงแคนไปโหมโรงต้อนรับอาจารย์ด้วยตนเองเลยนะครับ...
 |
ผมไปที่ไหนไม่ได้ยินเพลงลุกทุ่ง หรือแม้แต่เสียงดนตรีพื้นบ้านก็เหมือนไปที่นั่น ไม่มี "ข้าวเหนียว" ให้ทาน
ยินดีต้อนรับสู่ผืนแผ่นดินที่ราบสูง ครับ. (ยินดีล่วงหน้า...เลย)
สวสดีครับ
 |
อ.umi |
อยู่ใต้ได้ยินเสียงพิณเสียงแคนบ่อยมั๊ยครับ...ตอนนี้อีสานบ้านเฮาก็กำลังเข้าสู่ฤดูแล้ง เด็ก ๆ ลงทุ่งและขึ้นป่าคล้องกิ้งก่า กะปอม กันแล้ว
แต่หลายคนก็ไม่กล้าไปไหน กลัว "รถตู้ลักพาเด็ก"
ฮา ๆ เอิก ๆ
ขอบคุณพี่อัมพรมากครับ
 |
ผมเห็นว่าการที่ทุกสถานศึกษามีชมรมที่เกี่ยวข้องกับศิลปะท้องถิ่นของภูมิภาคนั้น ๆ จะช่วยเป็นการยืนยันถึงการคงอยู่ของมรดกทางสังคม
วันนี้ช่วงเย็น, วงแคนกลับจากค่ายก็จะเข้าไปจัดกิจกรรม "ถนนเด็กเดิน" ซึ่งผมก็กำลังจะตามเข้าไปดู
ขอบคุณมากนะครับที่แวะมาเป็นกำลังใจ
ขอบคุณครับ.คุณโก๊ะ...
เมื่อคืนที่ผ่านมาเป็นการนำเสนอผลการเรียนรู้ต่อชุมชน โดยลูก ๆ หลานทั้งหลายได้มีโอกาสโชว์ฝีมือที่เกิดจากการเรียนรู้ที่ค่ายฯ ซึ่งพี่ มมส เป็นพี่เลี้ยงสอนให้
จากการสอบถามเจ้าหน้าที่ก็ทราบว่า พอใจในระดับหนึ่ง ส่วนชาวบ้านพอใจมาก เพราะสิ่งเหล่านั้นไม่เคยเกิดขึ้นในชุมชนมาก่อน...
ผมเองก็กำลังคิดวิธีการติดตามและต่อยอดกับกระบวนการเหล่านี้...สงสารก็แต่วงแคนช่วงนี้เหนื่อยกันมาก.... แต่ก็ดีใจ ที่น้องนิสิตมีความสุขกับกิจกรรมของตนเอง
มาเยี่ยม...
อยู่ใต้ได้ยินเสียงพิณเสียงแคนบ่อยมั๊ยครับ...ตอนนี้อีสานบ้านเฮาก็กำลังเข้าสู่ฤดูแล้ง เด็ก ๆ ลงทุ่งและขึ้นป่าคล้องกิ้งก่า กะปอม กันแล้ว
แต่หลายคนก็ไม่กล้าไปไหน กลัว "รถตู้ลักพาเด็ก"
ได้ยืนเมื่อเปิดเพลงนักร้องอิสานครับ...
นึกถึงตอนช่วงที่ผมเป็นเด็กไม่มีใครมาสนใจเด็ก ๆ อย่างเราเลย...วิ่งสนุก เป็นอิสระ...มีหนังสติ๊กคู่กายไปเข้าป่า...กินหมากไม้ป่า...อร่อยดี...ฮา ๆ เอิก ๆ
|
อ. umi |
ฤดูปิดภาคเรียนหอมหวนสำหรับเด็กมาก ได้เที่ยวท่องไปในทุ่งและป่าโคก ... ท้องนาหรือป่าเขาล้วนเป็นห้องเรียนอันไพศาลสำหรับเด็กชนบทเสมอ
ว่าแต่พวกเขาชอบฟังเพลงสตริงมากกว่าลุกทุ่งนะครับ
ฮา ๆ เอิก ๆ
 |
วงแคน..ไม่ธรรมดาจริง ๆ นะครับ ฝีไม้ลายมือเชื่อถือได้ ถึงแม้จะไมมีงบสนับสนุนการทำวงมากนัก แต่ก็นับถือในหัวจิตหัวใจของพวกเขาว่า "ยิ่งใหญ่" เหลือเกิน
ผมฟังแล้วสนุกทุกครั้ง แต่แสดงออกไม่เป็น ยิ้มในใจ, เต้นในใจ และฟ้อนในใจ ครับ !
- เข้ามาทักทายครับ
- หายเหนื่อยแล้วนะครับ แต่ความสบายใจภายในยังเต็มเปี่ยมใช่ไหมครับ
- ขอเป็นกำลังใจในการทำโครงการต่อไปนะครับ ผมเข้าไปดูที่คุณทำกิจกรรมหลายๆ อย่าง ชื่นชมครับ ทำให้ผมนึกถึงกิจกรรมหลายๆ อย่างในอดีตเช่นกัน คงได้เอามาทำกันต่อไปครับ
- ขอบคุณมากๆ นะครับที่เอากิจกรรมดีๆ มาให้รับรู้ แล้วพลอยสุขใจไปด้วย
- ว่าแล้วหากข่าวหน้าหนึ่งเมืองไทย เปลี่ยนเป็นกิจกรรมดีๆ แบบนี้ก็คงดีครับ แล้วย้ายข่าวอาชญากรรม ตบตี แย่งของกัน ไปไว้หน้าอื่นครับ
- ขอบคุณมากๆ นะครับ
ขอบคุณมากครับ
|
- ช่วงนี้ได้พักฟื้นมาเกือบเต็มวันก็สดชื่นขึ้นเยอะครับ พรุ่งนี้มีนัดไปเป็นประธานมอบค่ายที่ จ.สกลนคร ตอนตี 4
- เห็นด้วยนะครับ กรณีหนังสือพิมพ์ไทยหากเปลี่ยนพาดหัวข่าวมาทำนองนี้บ้าง จะช่วยสะท้อนความเป็นนิสิตนักศึกษาออกสู่สังคมได้กว้างขึ้น
- ขอบคุณอีกครั้ง
ชอบดนตรีโปงลางมากค่ะ งานกิจกรรมนิสิตของ มมส โดดเด่น และเป็นที่น่าภูมิใจของมหาวิทยาลัย และชาวอิสานมากๆ ที่มีลูกหลานรัก และสืบทอดวัฒนธรรมดนตรีอิสาน
ราย คน ค้น คน ออกอากาศเมื่อไหร่ค่ะ จะได้ติดตามดูค่ะ
สวัสดีครับ อ.แป๋ว
 |
- ก่อนอื่นขออภัยอย่างยิ่งครับที่เข้ามาตอบบันทึกนี้ช้านัก
- ปีนี้...เรามีค่ายใหญ่ด้านศิลปวัฒนธรรมโยตรง 2 ค่าย แต่ผมก็สะท้อนมุมมองตนเองออกสู่นิสิตแล้วว่า ชมรมด้านนี้มีน้อยมากในมหาวิทยาลัย
- รายการคนค้นคน...ยังไม่มีกำหนดออกอากาศ แต่อยู่ระหว่างการถ่ายทำข้อมูล ช่วงนี้ก็ยังมีการบันทึกเรื่องราวต่าง ๆ อยู่เหมือนเดิม...
- ไว้ชัดเจนแล้วจะเรียนอาจารย์อีกครั้งนะครับ
- ขอบพระคุณครับ