หลายเดือนที่ผ่านมา
ผมในฐานะ “ไกด์จำเป็น” เคยโดนต่อว่าจากอาจารย์ท่านหนึ่ง ที่พานักศึกษามาศึกษาดูงาน แบบทัวร์ท่องเที่ยวที่เมืองปายกลุ่มใหญ่ๆ และผมรู้สึกแย่มากๆกับเหตุการณ์ในครั้งนั้น ด้วยครั้งนั้นผมรับหน้าที่เป็นผู้นำทางและผู้แนะนำชุมชนให้กับบรรดานักศึกษาที่เรียนสาขาการท่องเที่ยว
เรื่องของเรื่องก็คือ การนำนักศึกษามาศึกษาดูงานการท่องเที่ยวโดยชุมชนที่ปาย และเป็นพื้นที่วิจัยของผมด้วย ผมบอกอยู่แล้วว่า ผมเองไม่ได้เป็นไกด์มืออาชีพ ดังนั้นกฎระเบียบอะไรที่เป๊ะๆ ที่นักศึกษาควรจะได้เรียนรู้แบบในห้องเรียน แบบทฤษฎีนั้นไม่มี
ไกด์ตามสไตล์ผมคือ สบายๆ ตามสถานการณ์ ยืดหยุ่น ตามบริบทที่เจอ อาจจะปรับเปลี่ยนโปรแกรมบ้างตามเหตุจำเป็น ...นั่นคือ เป็นสิ่งที่อาจารย์รับไม่ได้ บอกว่า ผมคือไกด์ที่ไม่ได้เรื่อง แต่สิ่งที่ผมเห็นและสัมผัสได้ตอนนั้นคือ อาจารย์เครียดมากๆ ส่วนน้องนักศึกษามีความสุขมากกับสิ่งที่ผมนำเสนอ
ก็คิดว่า ...ผมไม่ได้เรื่องจริงๆ(หรือเปล่านะ)
ผมเป็นนักวิจัยชุมชน และเป็นนักวิชาการที่ทำงานร่วมกับชุมชน การนำเสนอข้อมูลที่ตรงไปตรงมา ไม่มีจริตของไกด์มืออาชีพ
AAR . ตัวเองเสียยกใหญ่หลังจากเหตุการณ์ครั้งนั้น
เป็นปัญหาที่เกิดขึ้นภายใต้กิจกรรมที่ในพื้นที่วิจัย ซึ่งผมเองต้องระมัดระวังมากขึ้น
ช่วงตรุษจีนนี้ ผมมีทัวร์จาก Trekking thai จำนวน ๒ Group (วันที่ ๑๗ – ๑๘ ก.พ.๕๐) ที่จะมาเที่ยวเมืองปาย และเป็นโอกาสดีที่ผมเพิ่มกิจกรรมพิเศษ ที่วันตรุษจีนบ้านจีนสันติชล และประเพณีกินวอที่บ้านลีซูน้ำฮู....งานนี้ผมกำหนดบทบาทตัวเองเป็น “ผู้แนะนำชุมชน” และเป็นผู้ถ่ายทอดองค์ความรู้ ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นสู่นักท่องเที่ยวที่มาเยือน
ซึ่งผมได้บอก Group ทัวร์ของผมแล้วว่า “ผมเป็นนักวิจัยชุมชนนะครับ ไม่ไช่ไกด์มืออาชีพ”
สวัสดีครับคุณจตุพร
เท่าที่อ่านข้อความ คุณน่าจะเป็น วิทยากรชุมชน หรือผู้แนะนำชุมชน
เมื่อเขาพูดถึงไกด์ ก็ต้องมาแปล มาดูพจนานุกรมกันยกใหญ่ การสื่อความหมายผิดเพี้ยม เคืองใจกันมามาย
อาจารย์น้อย อาจารย์ใหญ่ ท่านจะรับได้อย่างไร เพราะเขาเรียนมาแบบสูตรสำเร็จ หรือเขาคิดว่า ใช้เงินมาจ้างคุณแล้วต้องทำทุกอย่างได้โดยไม่ยอมให้ปรับ ก็ต้องมาดูข้อตกลงกัน
เจ้าถิ่น หรือเจ้าบ้าน มักถูกผู้มา หรือผู้พามาคาดหวังต่าง ๆ นา ๆ แบบนี้แหละครับ ทำอะไรให้ชัดเจนก็ดีเหมือนกัน เขาจะได้เข้าใจถ้วนหน้าว่า เขาจะมาเรียนรู้หรือมากำหนดกฎเกณฑ์ อย่างไรก็ดี การบริหารเวลา บริหารความรู้ การสื่อความหมายก็ควรได้กระชับ เพราะเขามาไกล ไม่ใช่เจ้าถิ่น เป็นแขกของเจ้าบ้านครับ
ธนู
คุณ tanu polbhun
ใช่แล้วครับ ผมน่าจะเป็น วิทยากรชุมชน หรือ ผู้แนะนำชุมชน ซึ่งทุกคนก็ทราบดี แต่การสื่อสารที่ไม่ตรงกัน ความคาดหวังก็เกิด
ทางฝ่ายอาจารย์มองว่าทุกอย่างต้องเป็นไปตามหลักที่ใช้ในการเรียนการสอน ซึ่งก็จริงครับ มันน่าจะเป็นเช่นนั้น...แต่ในความเป็นจริง ขึ้นอยู่กับสถานการณ์ตรงนั้นมากกว่า ผมคิดว่าความสุขที่แขกได้รับ การพูดคุยกันเพื่อตอบสนองเป้าหมายของการมาที่ยืดหยุ่น น่าจะเป็นทางเลือกที่ดี และน่าจะเป็นคุณสมบัติของไกด์ที่ดีด้วย
แต่ อาจารย์ท่านก็รับไม่ได้ ...ผมเป็นไกด์นอกคอก
ทั้งหมดก็เป็นการเรียนรู้ครับ...ดังนั้นการจะปฏิบัติ การจะทำงานชิ้นใดๆก็ตาม การทำความเข้าใจซึ่งกันและกันอย่างถ่องแท้ สำคัญและจำเป็นที่สุด การที่คาดหวังว่าเขาจะเข้าใจเหมือนเรา มองในมุมเรานั้น เสี่ยงเป็นสุดที่จะนำไปสู่ความขัดแย้งครับ
ขอบคุณพี่ธนูครับ
คุณพนัส
ไกด์ตัวน้อย น่ารักมากครับ ทางชุมชนท่องเที่ยวหลายแห่ง ก็พัฒนาไกด์ตัวน้อยๆขึ้นมา เขาน่ารัก พูดจาฉะฉาน และสื่อสารยังไงก็น่ารัก ผมเคยประทับใจไกด์ม้งตัวน้อยที่ภูชี้ฟ้าเชียงรายมาเมื่อกลางปีก่อน เขาชื่อ ดช.สมคิด ครับ...นอกจากจะเป็นไกด์ให้ผมแล้ว สมคิดยังร้องเพลงม้งให้ผมฟังด้วย
ที่เม็กดำ ผมคิดว่าเป็นพื้นที่เรียนรู้ และ เป็นพื้นที่ที่น่าสนใจมากๆครับ ผมได้อ่านบันทึกของทั้ง อ.ศักดิ์พงษ์ ,ดร.แสวง ,พ่อครูบา ทุกท่านก็ล้วนแต่เขียนบันทึกที่เห็นจิตวิญญาณของการเรียนรู้ที่เกิดขึ้นจาก Inside out ที่ล้วนแล้วแต่น่าประทับใจ...มีโอกาสผมน่าจะได้ไปเยี่ยมและแลกเปลี่ยนถึงที่ครับ
โอกาสหน้าหากคุณพนัสว่างเว้นจากภาระกิจ(คงยากนะ) เอาเป็นว่าภาระกิจเบาบางดีกว่า มาเที่ยวที่แม่ฮ่องสอนได้ครับผม...
ผมเป็นไกด์ให้ครับ เฮ้ย ...ผมจะเป็นผู้แนะนำชุมชนให้ครับ
คุณ
วันนี้ผมเหนื่อย สนุกและประทับใจครับ
ลูกทัวร์ผมน่ารักและประทับใจ มีความสุข ผมก็หายเหนื่อยเป็นปลิดทิ้ง และวันพรุ่งนี้ มีอีก ๑ กลุ่มครับ (๑๒ ท่าน)
ซินเจียยู่อี่ ซินนี้ฮวดไช้ นะครับผม
สำหรับคุณ จตุพร คงเป็นความสุขกับการได้ให้(ความรู้)
ไกด์นอกคอก มักใช้เีรียกคนทำอาชีพไกด์แนะนำการท่องเที่ยว
่คนที่มาแนะนำให้ความรู้เรา มันก็มากกว่าคำว่าไกด์อยู่แล้วครับ.....
เป็นกำลังใจให้ครับคุณตาหยู
อาจเป็นวิทยากรชุมชน อย่างที่ พี่ธนูบอกมา ในช่วงสองวันของตรุษจีน ผมรับลูกทัวร์ของผม พร้อม Tour Leader ของ Trekking Thai ทั้งหมด สองGroup ก็เสร็จสิ้นภาระกิจไปแล้วครับ...สนุกสนานและประทับใจ ผมเองก็มีความสุขดีครับ
ภาระกิจที่คนท้องถิ่นได้พูดคุยเรื่องของความภูมิใจของดีบ้านเราให้คนที่มาเที่ยวมาเยี่ยมฟัง มันก็เป็นความสุขอย่างหนึ่ง Service mind ก็เป็นเรื่องหนึ่งที่มีพร้อมกันอยู่แล้ว ถือว่าเป็นวัฒนธรรมของคนไทย
งานนี้ผ่านครับ ผมให้คะแนนเต็มสิบ :)