เปิดตัว ... ชมรมผู้สูงอายุสร้างเสริมสุขภาพช่องปาก ... ภาคเหนือ (3) ชมรมผู้สูงอายุ ใน อ.แจ้ห่ม


ที่แจ้ห่ม เป็นจุดเริ่มต้นที่ดำเนินการพัฒนารูปแบบในชมรมผู้สูงอายุ เพื่อการสร้างสุขภาพช่องปากมาแล้ว ในปี 2549 นะคะ และในปี 2550 คุณหมอปู และทีมงานก็จะทำต่อไป และพัฒนารูปแบบเพิ่มขึ้นด้วย

 

โครงการสุขภาพฟันดีผู้สูงวัย รพ.แจ้ห่ม จ.ลำปางทพญ.ธาริณี แสงแก้ว (หมอปู) มาเล่าให้ฟังค่ะ หมอปูทำกิจกรรมนี้มาแล้วตั้งแต่ปี 2549 ค่ะ มีเรื่องเล่าครั้งก่อนบ้างแล้วที่นี่ค่ะ แลกเปลี่ยนเรียนรู้การดำเนินงานทันตฯ ในผู้สูงอายุ (4) รวมกลุ่มผู้สูงอายุจัดกิจกรรม (ตอนที่ 2 รพ.แจ้ห่ม)

ตอนที่จัดกิจกรรมในชมรมผู้สูงอายุเมื่อปี 2549 ได้ตั้งวัตถุประสงค์ไว้ 2 ข้อก็คือ

  1. เพื่อต้องการให้เกิดกิจกรรมการดูแล และเผยแพร่ความรู้ในเรื่องสุขภาพช่องปาก
  2. ให้แกนนำผู้สูงอายุมีความรู้ เรื่องสุขภาพช่องปาก สามารถนำไปเผยแพร่ให้กับคนอื่นๆ ได้

มีกลุ่มเป้าหมาย เป็นผู้สูงอายุจากตำบลแจ้ห่ม 44 คน และแม่สุก 35 คน

การดำเนินงานที่ผ่านมาแล้วก็คือ

  • จัดเตรียมผู้สูงอายุเป็นแกนนำ
  • ชี้แจงวัตถุประสงค์ของโครงการ
  • กิจกรรมกลุ่ม พูดคุยกันในเรื่อง
    ... ท่านจะจัดกิจกรรมอะไรที่จะทำให้ผู้สูงอายุในชมรมมีสุขภาพช่องปากที่ดี
    ... ท่านจะจัดกิจกรรมอะไรที่จะทำให้ผู้อื่นมีสุขภาพช่องปากที่ดี
  • มีการแบ่งกลุ่ม 3 กลุ่ม
  • บรรยากาศในการทำกลุ่ม สนุกสนาน ผู้สูงอายุได้แสดงความคิดเห็นอย่างเต็มที่ มีการนำเสนอกิจกรรมที่อยากทำ ในแต่ละกลุ่ม บางกลุ่มออกมาร้องเพลง แนะนำตัว แต่งเพลงร้องกันเองแทบทุกกลุ่ม
  • ตั้งชื่อกลุ่มกันเอง คือ กลุ่มเพชรในตม กลุ่มยิ้มสวย และกลุ่มวัยเหลือน้อย
  • สรุปกิจกรรมคล้ายๆ กัน เช่น
    ... มีการอบรมให้ความรู้ภายในกลุ่ม
    ... มีการประกวดฟัน
    ... จัดให้สมาชิกในกลุ่มที่มีความรู้เรื่องฟัน ได้ถ่ายทอดประสบการณ์
    ... มีการสาธิตการดูแลรักษาปากและฟันภายในกลุ่ม
    ... มีการให้ความรู้แก่บุคคลทั่วไป
    ... มีการแนะนำสมาชิกและบุตรหลานในการดูแลสุขภาพช่องปาก
    ... มีการสาธิตเรื่องการแปรงฟันอย่างถูกต้อง
    ... จับคู่กันตรวจฟัน แต่ละคนมานำเสนอว่าฟันของคู่ที่ตรวจเป็นอย่างไร
  • ทางแม่สุก มีผู้สูงอายุของแจ้ห่มไปเป็นพี่เลี้ยงด้วย เพราะว่าเคยทำมาก่อน
  • พอได้กิจกรรมก็มีการดำเนินการ
  • ผู้สูงอายุที่แจ้ห่มจัดบอร์ดกันเอง
  • การเผยแพร่ความรู้ให้คนอื่นที่การบันทึกในสมุดที่ไปแนะนำผู้อื่นด้วย

 

โครงการที่ผ่านมานับว่ามีความสำเร็จได้ เนื่องจาก

  • ชมรมที่แจ้ห่ม และแม่สุกมีความเข้มแข็ง
  • มีคุณตา มีสมาชิกสมทบที่เป็น early retire เป็นข้าราชการที่เข้มแข็ง และ
  • มีผู้ประสานงานที่ดี คือ คุณนันทริกา ประสานให้แก่ทันตแพทย์ และผู้สูงอายุ

 

ในปีต่อไป เราตั้งชื่อโครงการว่า "โครงการสุขภาพดีเริ่มที่ตนเอง" ... เพราะว่าผู้สูงอายุส่วนใหญ่จะมีโรคทางระบบ ที่จะส่งผลต่อสุขภาพฟัน บางทีคนไข้สูงอายุมาอยากถอนฟัน แต่เป็นความดันสูง เบาหวานที่ยังควบคุมไม่ได้ เขาก็จะไม่เข้าใจว่า ทำไมทันตแพทย์จึงไม่ถอนฟันให้ ทำให้คิดเป็นโครงการต่อไป ว่าถ้าเราจะส่งเสริมเรื่องสุขภาพช่องปาก สุขภาพร่างกายก็ต้องดีด้วย ... ให้ดูทั้งสุขภาพช่องปาก และสุขภาพร่างกายควบคู่กันไป จะได้ทำให้คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุดีขึ้น

วัตถุประสงค์ของปีหน้า (2550)

  • เราก็จะให้แกนนำสามารถตรวจสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุได้เอง
  • เราจะมีแบบฟอร์มที่ว่า ไปตรวจยังไง
  • กิจกรรมที่ค้างไว้ของเรา เช่น เดิน เพื่อออกกำลังกายไปตามบ้าน ก็จะมาทำในปีนี้ด้วย คือ อาจจะให้แกนนำออกไปกับที่ รพ. ไปตรวจฟันเบื้องต้น ตรวจวัดความดัน ไปดูแลแนะนำว่า ถ้าคุณยายเป็นเบาหวาน ความดัน ต้องดูแลตัวเองอย่างไร ดูแลช่องปากอย่างไร เพราะสุขภาพช่องปาก กับสุขภาพกายก็จะเกี่ยวข้องกัน และจะได้แนะนำว่า ทำไมถึงยังถอนฟันไม่ได้ด้วย

กิจกรรมพิเศษ เมื่อเร็วๆ นี้ เราได้ให้ข้อมูลเรื่องโรคฟันผุให้กับคุณตากมล เพื่อไปออกเผยแพร่ที่วิทยุชุมชน คราวหน้าก็จะมีเรื่องอื่นๆ ต่อไป

คุณตากมล ผู้สูงอายุจากแจ้ห่ม ... ได้เพิ่มเติมในเรื่อง ความรู้สุขภาพช่องปากนี้เล็กน้อยละค่ะ

"หลังจากที่ได้รับการอบรม โรคเกี่ยวกับฟัน ... ผมก็เป็นอาสาสมัครของวิทยุชุมชนแจ้ห่ม เขาเรียกว่า จุดปฏิบัติการเรียนรู้วิทยุชุมชนแจ้ห่ม 98.50 MHz ออกอากาศทุกวันจันทร์ เวลา 9.00-10.00 น. 1 ชม. ผมก็เอาเรื่องต่างๆ หลายๆ เรื่อง ส่วนมากเอาในเรื่องเกี่ยวกับ นำมาพูด เล่าสู่กันฟัง เกี่ยวกับเรื่องอาหารบ้าง การออกกำลังกายบ้าง และจันทร์ที่แล้วได้ข้อมูลเรื่อง โรคฟันผุ โรคช่องปาก ก็เอาไปพูดที่จุดปฏิบัติการ"

“โรคฟันผุก็คือ โรคที่ถูกทำลายไป ฟันที่เป็นรูลึกลงไป ลักษณะก็คือ เราจะพบมันเป็นสีดำๆ เป็นร่องอยู่ในฟัน เป็นต้น”

“สาเหตุก็คือ เกิดจากการกินอาหาร มันมีน้ำตาลอยู่เยอะ ก็ทำให้ฟันผุเป็นรูได้ โดยเฉพาะเราจะไปเน้นพวกเด็กๆ นักเรียน” เป็นต้น

ก็ไปออกอากาศอย่างนี้ ทุกวันจันทร์

"หลังจากที่เราได้รับการฝึกอบรม หรือสัมมนากันตามบันทึก เราก็ไปตรวจฟัน จับคู่กันบ้าง และหลังจากนั้นเราก็ออกไปตามหมู่บ้าน ไปนั่งคุยกันบ้าง อะไรกันบ้าง ไปพบปะกันก็พูดกัน บอกเขาว่า ฟันมันเป็นอย่างนั้น ฟันโยก เราไม่สบายก็ควรไปหาหมอ และควรหมั่นแปรงฟัน เน้นที่สุดคือ ก่อนนอนควรแปรงฟัน และขูดลิ้นด้วย ก็ไปนั่งคุยกัน พูดกัน พูดให้เขาฟัง"

"คนแก่บางทีพูดคุยกัน ก็มีกลิ่นออกมา เราก็พูดให้เขาฟัง ว่า มันจะมีกลิ่นนะ เราควรจะแปรงฟัน อย่างน้อยก็ก่อนที่เราจะนอน หลังอาหารนั้นเราก็บอกแล้วว่า ถ้าแปรงไม่ได้ก็บ้วนปาก กินอาหารแล้วก็บ้วนปากทิ้งเสีย แต่ว่าก่อนนอนควรจะแปรงฟัน เพราะว่าคราบอาหารมันจะไปติดอยู่กับฟันเรา"

สิ่งนี้เป็นสิ่งที่เรานำไปเผยแพร่กับชุมชมต่างๆ มาแล้ง

ทพ.สุธา ได้กล่าวชื่นชมไว้ว่า ... "ดีใจครับ ที่มีการได้เผยแพร่ที่วิทยุชุมชนด้วย ซึ่งผมก็เห็นว่าเป็นสิ่งที่ดีมากๆ เพราะว่าการเผยแพร่ข่าวสารในหมู่บ้าน ใช้อย่างที่พ่อกมลทำอยู่แล้ว คือ ปากต่อปาก เป็นการสื่อสารที่มีประสิทธิภาพ และถูกที่สุด คือ ไม่ต้องใช้เครื่องมือแพงๆ และไม่เสียตังค์ ... ก็คือไปนั่งคุย พูดเรื่องฟัน และเรื่องต่างๆ ... เป็นที่น่ายินดีมากๆ ถ้าทุกหมู่บ้านมีการไปพบปะ เจอกัน และคุยในเรื่องพวกนี้ ถ้าคุยกันมากๆ เดี๋ยวเรื่องก็จะไปเอง พอพูดเรื่องปาก เรื่องฟัน แล้วก็จะไปเรื่องโน้น เรื่องนี้ เดี๋ยวก็จะไปเรื่องลูก เรื่องหลาน ก็สารพัด ... การที่เรามาคุยกัน ก็ได้ปากต่อปากต่อกัน บางคนก็จะมีความไม่สบายใจ ก็ได้คุยกัน ดีมากเลยครับ

... ที่แจ้ห่ม เป็นจุดเริ่มต้นที่ดำเนินการพัฒนารูปแบบในชมรมผู้สูงอายุ เพื่อการสร้างสุขภาพช่องปากมาแล้ว ในปี 2549 นะคะ และในปี 2550 คุณหมอปู และทีมงานก็จะทำต่อไป และพัฒนารูปแบบเพิ่มขึ้นด้วยค่ะ ... แล้วเราจะตามไปดู และจะมาเล่าให้ฟังต่อนะคะ

 

หมายเลขบันทึก: 77568เขียนเมื่อ 10 กุมภาพันธ์ 2007 10:27 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 17:48 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (4)

อ.มัทนา คะ ... ไปเยี่ยมเชียงใหม่ ลำปาง รอบนี้ ชื่นใจจริงๆ ค่ะ ... เพราะน้องๆ เขาเห็นรูปธรรมที่ชาวบ้านต้องการจริง ห้องฟันเปิดประตูออกไปควงแขนเพื่อนร่วมงาน และไปหาชาวบ้าน น่ารักมาก มาก ค่ะ 

ถ้าแบบนี้ กิจกรรมเกิด รัฐมีการสนับสนุนตามความจำเป็น และองค์กรท้องถิ่น NGO ให้การสนับสนุนในเรื่องใหญ่ๆ ก็คงไปฉลุยเลยนะคะเนี่ยะ

ดีใจมากค่ะที่มีสิ่งดีดีให้กับชาวบ้านค่ะ

  • ขอบคุณมากค่ะ
  • ที่แจ้ห่มนี่ คึกคักกันมากเลยนะคะ ลองไปชมบรรยากาศได้เลยค่ะ
พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท