๑๕๔. โคกหนองนาหรือว่า..แก้มลิง

โคกหนองนา จึงมองดูเหมือนแก้มลิง และยิ่งมองไปตามแนวของรั้วโดยรอบด้วยแล้ว เหมือนกับทะเลที่เวิ้งว้าง ท้องน้ำที่กว้างใหญ่ รับน้ำเอาไว้ได้เหมือนกับแก้มลิงขนาดย่อมๆ

อันที่จริง..ฝนก็มิได้ตกลงมาทุกวัน และเมื่อวันที่ฝนตก ก็จะตกหนักเป็นบางครั้งเท่านั้น เพียงแต่ว่ามีท่าทีที่จะตกต่อเนื่องมากกว่าปีที่ผ่านมา

จึงเชื่อได้แล้วว่า ฝนตกมากจากที่ต่างๆ อันเป็นอาณาเขตชายขอบตำบล อำเภอและจังหวัดใกล้เคียง น้ำจึงลำเลียงลงสู่ที่ที่ต่ำกว่า แบบน้ำป่าไหลหลาก ผ่านลำรางสาธารณะเข้าสู่หมู่บ้าน

ก่อนจะเข้าสู่ท้องทุ่งนาและสระใหญ่ของชาวบ้านหนองผือ ต้องผ่านคลองไส้ไก่ของผมก่อน สีของน้ำในคลองจึงขุ่นคล้ำ บ่งบอกว่าผ่านประสบการณ์รายทางมาอย่างโชกโชนและยาวไกล

ปีนี้..น้ำล้นตลิ่งเร็วกว่า ๒ ปีที่ผ่านมา จึงรู้สึกวิตกกังวลเล็กน้อย เพราะเหลือเวลาให้ฝนเทลงมาอีกนานนับเดือน หากเกิดปัญหาขึ้นมาอีก ก็คงเป็นบทเรียนให้ต้องแก้ไขต่อไป

ความอุ่นใจ..ที่เห็นต้นไม้เติบโต ไม่ไหลไปตามน้ำ และถนนที่มั่นคงแข็งแรงกว่าเดิม เสริมด้วยลูกรังและหินคลุก ทำให้มองเห็นว่ายังสูงกว่าระดับน้ำอยู่พอสมควร

เมื่อวาน..น้ำขึ้นสูงจนท่วมสะพาน วันนี้..ลดลงเยอะ แสดงว่ามีขึ้นมีลงตามปริมาณน้ำฝนที่ตกมากตกน้อย อย่างไรก็ตาม น้ำในสระใหญ่ ยังมีปริมาณมากอย่างผิดสังเกต

ผมเดินสำรวจ เพื่อค้นหาต้นเหตุที่ทำให้น้ำในสระสูงขึ้น ซึ่งดูเหมือนว่าจะดี ที่มีสระกักเก็บน้ำ แต่ถ้ามากเกินพอดี ความเสียหายจะเกิดตามมา นั่นก็คือคันดินและถนนอาจพังทลายได้

พบต้นตอในที่ดินข้างรั้ว อันเป็นผืนนาของชาวบ้านที่เคยว่างเปล่า ตอนนี้มีน้ำเต็มเปี่ยม เมื่อผืนนารับน้ำเข้ามา ก็จะไหลเรื่อยไปอย่างไม่มีจุดหมาย แต่วันนี้เปลี่ยนไป...

ผมเห็นฝายกั้นน้ำ ซึ่งมีปริมาณน้ำไหลออกไปไม่มาก เมื่อฝนตกหนักหรือน้ำป่าไหลบ่าลงมา น้ำในผืนนาข้างๆจึงล้นทะลัก ผ่านรั้วและคันดินของผมเข้าสู่นาบัวผืนน้อย จากนั้นก็ไหลไปกองท่วมอยู่ในสระใหญ่ ที่เป็นหัวใจของโคกหนองนา

ทำไปทำมา จึงมองดูคล้ายแก้มลิงเข้าไปทุกที เพียงแต่มวลน้ำโดยรอบไม่มีการนิ่งเฉย ยังไปต่อได้อีก โดยไหลลอดท่อ สู่ผืนนาและสระในชุมชน อันนี้..น่าจะถือว่าเป็นแก้มลิงอย่างชัดเจน อันเป็นที่พักพิงน้ำแห่งสุดท้าย

กว่าจะได้พัฒนางานเกษตรกรรม ได้ทำตามฝัน...หลังเกษียณ...คงได้ถอดบทเรียนอีกมากมายหลายเรื่องราว เกี่ยวกับธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลง ไม่แตกต่างอะไรกับเรี่ยวแรงและสังขารของคนเรา...ก็ปรับเปลี่ยนไปตามกาลเวลา..เช่นเดียวกัน

ชยันต์ เพชรศรีจันทร์

๑ กรกฎาคม ๒๕๖๕