วิพากษ์ยุทธศาสตร์การวิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ ๒๐ ปี (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙) : 9. นโยบายหรู ปฏิบัติห่วย
ตอนที่ ๑ ตอนที่ ๒ ตอนที่ ๓ ตอนที่ ๔ ตอนที่ ๕
วันที่ ๑๖ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๑ มีการประชุมคณะกรรมการกลั่นกรองแผนงานภายใต้แผนบูรณาการการวิจัยและนวัตกรรม ประจำปีงบประมาณ ๒๕๖๒ ครั้งที่ ๒/๒๕๖๑ สาระของการประชุม ช่วยให้ผมสังเคราะห์ข้อนเป็นหัวข้อบันทึกนี้ ... นโยบายหรู ปฏิบัติห่วย
รัฐบาลตั้งเป้า ประเทศไทย ๔.๐ ออกจากกับดักรายได้ปานกลาง ด้วยนวัตกรรม บูรณาการ และการสร้างสรรค์คุณค่าและมูลค่า (value creation) มีการรับลูกด้วยหลากหลายมาตรการ อย่างหนึ่งคือ ยุทธศาสตร์การวิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ ๒๐ ปี (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙) ที่ได้รับอนุมัติจาก สวนช. เรียบร้อยแล้ว หน่วยงานที่รับมาดำเนินการคือ วช. กับ สวทน. ทางสวทน. ตั้งคณะกรรมการกลั่นกรองแผนงานภายใต้แผนบูรณาการการวิจัยและนวัตกรรม ขึ้นมาช่วยให้ความเห็นช่วยแนะนำเจ้าหน้าที่ที่ทำงานกันอย่างแข็งขัน และอย่างมีความรู้ เพราะเขาเรียนกันมาทางด้านนโยบายวิจัยและนวัตกรรม ผมจับพลัดจับผลูโดนเขาชวนไปเป็นประธาน จึงได้เข้าเรียนรู้วิธีการทำงานสร้างนวัตกรรมให้แก่ระบบวิจัยและนวัตกรรมของประเทศ และทำให้ผมได้ข้อสรุปตามหัวข้อบันทึกนี้
เพื่อบรรลุเป้าหมายประเทศไทย ๔.๐ และวางฐานระบบการผลิตมูลค่าสูง มีการคิดกลไกลงทุนวิจัยและนวัตกรรมในรูปแบบใหม่ และในตัวเงินที่สูงขึ้น เพื่อผลักดันให้ภาคเอกชนลงทุนวิจัยและนวัตกรรม เพื่อผลิตสินค้าคุณภาพมูลค่าสูง ในปีงบประมาณ ๒๕๖๒ ที่กระบวนการงบประมาณกำลังดำเนินการอยู้ในขณะนี้ มีการตกลงกันในเบื้องต้นภายใต้แผนบูรณาการการวิจัยและนวัตกรรม ว่ากรอบวงเงินงบประมาณ ๓๖,๙๐๐ ล้านบาท ภายใต้ ๔ เป้าหมาย
- เป้าหมายที่ ๑ สร้างความมั่งคั่งทางเศรษฐกิจ
- เป้าหมายที่ ๒ พัฒนาสังคมและสิ่งแวดล้อม
- เป้าหมายที่ ๓ สร้างองค์ความรู้พื้นฐานของประเทศ
- เป้าหมายที่ ๔ พัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน บุคลากร และระบบวิจัยและนวัตกรรมของประเทศ
- แผนงาน Spearhead เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจ
- แผนงานสร้างความเข้มแข็งให้แก่ภาคอุตสาหกรรมและนวัตกรรมในสาขาเป้าหมาย
- แผนงาน Spearhead เพื่อแก้ปัญหาหรือสร้างชุมชนและความมั่นคงความเข้มแข็งด้านสังคม
- แผนงานวิจัยด้านสังคมในประเด็นสำคัญตามยุทธศาสตร์ของประเทศและการจัดการความรู้
- แผนงานวิจัยและนวัตกรรมเพื่อความเป็นเลิศทางวิชาการ
- แผนงานวิจัยและนวัตกรรมเพื่อแก้ปัญหาหรือพัฒนาศักยภาพการทำงานของหน่วยงาน
- แผนงานบุคลากรวิทยาศาสตร์และเครือข่ายวิจัย
- แผนงานเขตเศรษฐกิจนวัตกรรม
- แผนงานบัญชีนวัตกรรมและสิ่งประดิษฐ์
- แผนงานโครงสร้างพื้นฐานวิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม
- แผนงานมาตรฐานการวิจัย/อุตสาหกรรม
ต่อมาในวันที่ ๒๓ มกราคม ๒๕๖๑ วช. และ สวทน. ประชุมร่วมกับสำนักงบประมาณ ได้รับแจ้งจากสำนักงบประมาณให้ปรับวงเงินลงเหลือ ๑๗,๐๐๐ - ๒๔,๐๐๐ ล้านบาท เท่ากับวงเงินลดลงไปเท่าปีก่อนๆ
วันที่ ๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๑ ประชุมร่วมกับ รมต. ประจำสำนักนายกรัฐมนตรี (นายกอบศักดิ์ ภูตระกูล) มีมติให้ ให้ความสำคัญต่อแผนงานที่มีผลกระทบชัดเจน ในวงกว้างต่อประชาชน ไม่เฉพาะกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง และให้ลำดับความสำคัญเฉพาะโครงการที่ผลการประเมินได้ ๔ - ๕ ดาว
ผมได้เล่าแล้ว (๑) ว่าโครงการ Spearhead เป็นโครงการเพื่อใช้งบวิจัยของภาครัฐร่วมกับของภาคเอกชน ในการสร้างนวัตกรรมที่มีผลทางธุรกิจ คือสร้างผลิตภัณฑ์หรือบริการคุณค่าสูง และได้คัดเลือกข้อเสนอไว้แล้ว เป็นวงเงิน ๒,๙๘๘.๖๐ ล้านบาท วันนี้ได้รับทราบจากฝ่ายเลขานุการว่า สำนักงบประมาณแจ้งเมื่อวานว่า ให้ปรับลดงบประมาณ Spearhead ลงเหลือ ๑,๕๐๐ ล้านบาท ซึ่งคณะกรรมการกลั่นกรองมีมติให้ยืนยันไม่ลด ถ้าจะลดงบประมาณก็ให้ลดส่วนอื่น ซึ่งถือว่ามีลำดับสำคัญน้อยกว่า ต่อการขับเคลื่อนประเทศไทย ๔.๐
เอามาเล่าไว้ เพื่อเป็นข้อมูลให้ผู้บริหารประเทศในอนาคต หาทางบริหารงบประมาณแผ่นดินให้พุ่งเป้ามากยิ่งขึ้น เอาชนะความเคยชินเดิมๆ ให้ขงได้
ผมได้ชี้ให้ที่ประชุมเห็นว่า ในบ้านเมืองของเรา (ซึ่งการวิ่งเต้นมีพลังกว่าข้อมูลหลักฐาน) การจัดลำดับความสำคัญเพื่อหนุนงานคุณภาพสูง ซึ่งเป็นส่วนน้อย มักจะพ่ายแพ้ฝ่ายคุณภาพกลางๆ ซึ่งเป็นส่วนใหญ่ นี่คือหลุมพรางขวากหนามของการขับเคลื่อนสู่ประเทศไทย ๔.๐
วิจารณ์ พานิช
๑๖ ก.พ. ๖๑
ความเห็น (1)
True and saddening: "ในบ้านเมืองของเรา (ซึ่งการวิ่งเต้นมีพลังกว่าข้อมูลหลักฐาน)"
And corruption is easier than honest endeavour!