​การปฏิรูปการศึกษาไทย (ตอนที่ ๔)

การปฏิรูปการศึกษาไทย (ตอนที่ ๔)

ปัญหาของระบบการศึกษาไทยที่มีคุณภาพต่ำ ซึ่งทำให้เกิดผลผลิต คือ คนไทยที่ด้อยคุณภาพ ยังเป็นปัญหาใหญ่ แม้ว่าประเทศไทยจะใช้เงินลงทุนด้านการศึกษามากในอันดับต้นๆ ประเทศหนึ่งในโลก

สาเหตุหลักของปัญหาระบบการศึกษาของไทยที่สำคัญมีอยู่ ๓ อย่าง คือ

๑. ปรัชญาการศึกษาและเป้าหมายการพัฒนาสังคมไทยที่ผิดพลาด คือ การศึกษาและการพัฒนาประเทศไทยไม่ได้เอาการพัฒนาคนเป็นตัวตั้ง แต่เอาวิชาและเศรษฐกิจเป็นตัวตั้ง การศึกษาจึงหมายถึงการยัดความรู้ใส่ในหัวคน และเร่งผลิตคนไปทำงานเพื่อพัฒนาเศรษฐกิจ แต่คนที่เร่งผลิตไปก็ไม่มีความรู้จริงและไม่สามารถจะทำงานได้ และกลายเป็นคนด้อยคุณภาพเต็มไปหมด

๒. วิธีการเรียนการสอนที่ผิดพลาด คือ การมุ่งเน้นให้เด็กและเยาวชนท่องจำความรู้ที่ถูกยัดเยียดให้ เพื่อนำไปสอบเลื่อนชั้นและแข่งขันกันเรียนต่อ ตั้งแต่ชั้นอนุบาลจนถึงมหาวิทยาลัย เด็กและเยาวชนจึงเอาแต่ท่องจำเนื้อหาความรู้เพื่อเอาไปสอบ โดยไม่ได้เข้าใจเหตุผลและไม่เข้าใจว่าจะเอาไปใช้ประโยชน์อะไร สอบเสร็จก็ลืมหมด เด็กขาดการลงมือปฏิบัติและขาดทักษะต่างๆ ที่จำเป็นต่อการดำเนินชีวิต การทำงาน และการอยู่ในสังคม โดยเฉพาะทักษะในศตวรรษที่ ๒๑ เด็กและเยาวชนก็เข้าใจผิดว่าการท่องจำและสอบได้ (แต่ขาดทักษะและทำอะไรไม่เป็น) คือการได้รับการศึกษา เด็กและเยาวชนรุ่นใหม่ล้วนแต่อ่อนแอในทุกๆ ด้าน

๓. ระบบผลิตครูขาดคุณภาพและประสิทธิภาพ เยาวชนที่จะมาเรียนครูก็ผ่านระบบการศึกษาแบบท่องจำเพื่อสอบ และไม่ได้เลือกคนที่ดีที่สุดและเก่งที่สุด ระบบการศึกษาครูก็มีคุณภาพต่ำ เน้นในด้านการสอนเป็นหลัก แต่ขาดตัวเนื้อหาสาระของวิชาที่ก้าวหน้าทันสมัยและขาดความเข้มข้น การผลิตครูที่ไม่มีคุณภาพก็มีมากจนล้นเกิน จนเด็กเรียนครูตกงานอย่างมากมาย เวลาไปเป็นครูจำนวนไม่น้อยจึงเป็นครูที่ด้อยคุณภาพ ไม่ได้สนใจสอนเด็กและพัฒนาคน แถมระบบโรงเรียนยังดึงครูออกจากเด็กอีก และพิจารณาความดีความชอบกันด้วยกระดาษที่ขาดความจริงอีก เลยเละไปกันใหญ่

หากทั้ง ๓ สาเหตุสำคัญนี้ ไม่ได้รับการแก้ไข ประเทศไทยคงจะปฏิรูปการศึกษาให้สำเร็จได้ยาก ระบบการศึกษาของไทยก็ผลิตคนแบบด้อยคุณภาพต่อไป แม้ประเทศไทยจะเสียเงินไปกับระบบการศึกษาอย่างมากมาย ประเทศไทยก็จะหลุดพ้นจากกับดักรายได้ปานกลางได้ยาก และไม่สามารถแข่งขันสู้กับประเทศอื่นได้

ที่เขียนมานี้อาจจะฟังดูแรงไปหน่อย แต่ผมไม่ได้จะมีเจตนาจะว่าครูหรือว่าใคร เพียงแต่ต้องการพูดความจริงของปัญหาระบบการศึกษาไทย เพื่อให้เกิดการแก้ไข เราคงจะต้องยอมรับความจริงกันก่อนจึงจะแก้ไขปัญหาได้อย่างถูกจุดและถูกต้อง ครูที่ดีๆ เก่งๆ และมีความรักเด็กก็มีอยู่มาก ซึ่งควรแก่การยกย่องเชิดชูเกียรติคุณ เพื่อเป็นแบบอย่างแก่ครูอื่นๆ และคนในสังคม