แนวคิดหนึ่งในการขับเคลื่อนศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชนต้นแบบที่ลำปาง เมื่อเร็วๆนี้ ผมและทีมงานกลุ่มอารักขาพืช สำนักงานเกษตรจังหวัดลำปาง ได้ไปร่วมเวทีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างอาสาสมัครเกษตรหมู่บ้าน(อกม.) เกษตรกรผู้นำและนักส่งเสริมการเกษตรระดับอำเภอ ณ.สำนักงานเกษตรอำเภอเสริมงาม จังหวัดลำปาง ตามกิจกรรมการส่งเสริมการใช้ปุ๋ยเคมีอย่างมีประสิทธิภาพเพื่อลดต้นทุนการผลิต โดยมีเกษตรกรผู้นำและ อกม. เข้าร่วมเวทีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ไม่น้อยกว่า ๒o คน โดยในการดำเนินงานด้านการตรวจวิเคราะห์ธาตุอาหารในดิน ความเป็นกรด เป็นด่างของดิน ตลอดจนการตัดสินใจในการใช้ปุ๋ยเคมีที่สอดคล้องกับค่าวิเคราะห์ธาตุอาหารในดิน ในขณะเดียวกันก็ต้องรณรงค์ให้เกษตรกรมีการผลิตและใช้อินทรีย์เพื่อการปรับปรุงบำรุงดิน ควบคู่กันไปด้วย เพื่อพัฒนาไปสู่ศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชนต้นแบบ
ในขั้นตอนการดำเนินงาน ประกอบด้วยขั้นที่๑ คัดเลือกอาสาสมัครเกษตรหมู่บ้าน( อกม.) ที่มีความสนใจ เข้ารับการฝึกอบรมหลักสูตรวิทยากรเกษตรกร โดยมีการปรับแนวคิด และสร้างความเข้าใจการวิเคราะห์ธาตุอาหารในดิน วัดความเป็นกรดเป็นด่างของดิน เพื่อประกอบการตัดสินใจใช้ปุ๋ยเคมีอย่างถูกต้องที่สอดคล้องกับค่าวิเคราะห์ธาตุอาหารในดิน ขั้นที่๒ เปิดโอกาสให้วิทยากรเกษตรกร(อกม.) ได้ฝึกทักษะในการสุ่มเก็บตัวอย่างดินในแปลงปลูกพืชของเกษตรกร และนำตัวอย่างดิน ไปทำการตรวจวิเคราะห์ ธาตุอาหารในดินของตนเองจนเกิดความชำนาญ( โดยใช้ชุดวิเคราะห์ดินด้วยน้ำยาเคมี) ขั้นที่๓ จัดเวทีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ระหว่างวิทยากรเกษตรกร สมาชิกอกม. นักส่งเสริมการเกษตรที่รับผิดชอบพื้นที่ และนักอารักขาพืช ทั้งนี้ มุ่งเน้น ให้วิทยากรเกษตรกรดังกล่าวเป็นผู้ถ่ายทอดความรู้ในการใช้เครื่องมีอชุดวิเคราะห์ธาตุอาหารในดิน แก่เกษตรกรผู้เข้าร่วมเวที และได้มุ่งเน้นสร้างความเข้าใจในการใช้ปุ๋ยเคมีตามค่าวิเคราะห์ดิน หรือที่เรียกว่า ปุ๋ยสั่งตัดนั่นเอง ขั้นที่๔ .ให้ผู้เข้าร่วมเวที ได้ซักถามแลกเปลี่ยนข้อคิดเห็น รวมทั้งเน้นย้ำให้เห็นคุณค่าของการตรวจวิเคราะห์ธาตุอาหารในดิน เพื่อประกอบการตัดสินใจใช้ปุ๋ยเคมีตามค่าวิเคราะห์ ในขณะเดียวกันให้ผู้เข้าร่วมเวที ได้ร่วมกันออกแบบและวางแผนการปฏิบัติงาน เช่น การกำหนดห้วงระยะเวลาเก็บตัวอย่างดินในแปลงปลูก การตรวจหาค่าวิเคราะห์ธาตุอาหารในดิน การผสมปุ๋ยใช้เองตามค่าวิเคราะห์ดิน หรือการเลือกใช้สูตรปุ๋ยที่เหมาะสมและใกล้เคียงกับค่าวิเคราะห์ การบันทึกการเก็บข้อมูลการดำเนินงานของสมาชิกทุกรายที่เข้าร่วมโครงการ ขั้นที่๕ รณรงค์ส่งเสริมให้เกษตรกรทำการผลิตปุ๋ยอินทรีย์และใช้ปุ๋ยอินทรีย์ในแปลงปลูกพืชของตนเอง
ยังมีความจำเป็นที่จะต้องสร้างความเข้าใจกับนักส่งเสริมการเกษตรในพื้นที่เป้าหมาย และประสานไปยังอปท. หน่วยงานภาคีที่เกี่ยวข้อง และอาสาสมัครเกษตร( อกม.) เกษตรกรผู้นำ และ ผู้นำชุมชนในพื้นที่เป้าหมายในการออกแบบและวางแผนปฏิบัติงานในการดำเนินการจัดตั้งศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน(ศดปช.)ที่มีความเชื่อมโยงกับศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชนต้นแบบ รวมทั้งมีการบูรณาการการทำงานร่วมกัน ทั้งนี้ต้องยึดหลักการชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมดำเนินการและดำเนินการโดยชุมชนเองต่อไป
เขียวมรกต
๒๒ ตค.๕๗
...ศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชนต้นแบบ...รวมถึงการผลิตปุ๋ยด้วยหรือเปล่าค่ะ...อยากเห็นชุมชนเกษตรกรสามารถผลิตปุ๋ยขึ้นใช้เองนะคะ
ขอขอบคุณ คุณครูมะเดื่อที่กรุณาแวะมาให้กำลังใจครับ