จะเลือกใช้บทเรียนคอมพิวเตอร์ E-Courseware ชนิดไหนดี

องค์ประกอบของการผลิตสื่อการสอน ถ้าพูดในแง่ของบุคลากร จะประกอบด้วย
1. Subject matter expert (SME) หรือ Content expert เป็นบุคคลที่เป็นเจ้าของเนื้อหา  เช่น ครู อาจารย์ หรือ เจ้าหน้าที่ในหน่วยต่าง ๆ ที่มีเนื้อหาที่ตนเองมีหน้าที่รับผิดชอบอยู่
2. Graphic designer เป็นบุคคลที่สร้างสื่อประสม เช่น ภาพ รูปวาด ไดอะแกรม เสียง เพลง ภาพยนตร์ แอนิเมชั่น เป็นต้น ในมุมมองที่ Content expert ต้องการ
3. Instructional designer เป็นบุคคลที่ออกแบบคำสอนว่า ควรจะสื่อให้ผู้เรียนเข้าใจได้อย่างไร ในรูปแบบใด
4. Computer programmer เป็นบุคคลที่เขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์เพื่อร้อยเนื้อหาของ Content expert และสื่อประสมต่างๆ ของ Graphic designer เข้าด้วยกัน ให้อยู่ในรูปแบบการนำเสนอของ Instructional designer

ในปัจจุบัน เนื่องจากมีโปรแกรมสร้างสื่อการสอนที่สามารถใช้งานได้ง่ายขึ้น ดังนั้น Content expert อาจเรียนรู้เป็น Computer programmer ได้ไม่ยากนัก และมักจะสอนมานานจึงมีความสามารถในการออกแบบคำสอนได้พอสมควร จึงพอจะอนุโลมว่าสามารถเป็น Instructional designer ได้ในตัว  แต่มักพบว่าการเป็น Graphic designer จะกระทำได้ยากเนื่องจากศิลปการทำกราฟิกส์หรือมัลติมีเดียนั้น ต้องการความเป็นศิลปส่วนบุคคลซึ่งเรียนรู้ได้ยากกว่าความเป็นศาสตร์ที่ Content expert รู้อยู่แล้ว รวมทั้งการเขียนโปรแกรมและการออกแบบคำสอน 

ดังนั้น อาจกล่าวได้ว่าปัจจัยความสำเร็จของการสร้างสื่อการสอนที่มีคุณภาพ จึงอยู่ที่ความสามารถในการสื่อสารระหว่างบุคลากรทั้ง 4 ประเภทดังกล่าวข้างต้น ให้เข้าใจเนื้อหาและวัตถุประสงค์ตรงกัน และทำงานร่วมกันอย่างผสมกลมกลืนกัน

   ทางคณะสิ่งแวดล้อมได้เคยจัดซื้อซอพท์ด้าน E-learning ของ IBM มาใช้ซึ่งองค์ประกอบการใช้งานส่วนใหญ่สามารถทำได้เกือบจะทั้งหมดที่ต้องการ ยกตัวอย่างเช่น
1. การใช้ Live session ผ่านเวบแคมครั้งละหลายๆ คน ไม่เกิน 50 ผู้ใช้ (รวมถึงการพูดคุยผ่านไมค์)
2. การใช้ Chat ระหว่างการสอนร่วมกับ การนำเสนอแผ่นสไลด์
3. มีโมดูล CMS+LMS
4. การลงทะเบียน การเลือกวิชา
5. การจัดกลุ่มผู้ใช้งาน ได้แก่ ผู้ควบคุมวิชา ผู้สอน ผู้เรียน admin หรือ backup และอื่นๆ
   แต่สิ่งที่ผมคิดว่าน่าจะมีคือความร่วมมือของผู้สอน ซึ่งจำเป็นต้องปรับปรุงรูปแบบการนำเสนอให้เหมาะกับการการสอนผ่านระบบ E-learning แบบต่างๆ และสิ่งที่ต้องการลำดับต่อมาคือ รูปแบบการบริหารจัดการสอนผ่านระบบ E-learning
   เพราะที่คณะเองก็ผลิตออกมาหลายวิชา แต่ยังไม่สามารถเอามาใช้ได้ เนื่องจากยังขาดการจัดการ และมักมีปัญหาเรื่องการติดตามเนื้อหา (ส่วนใหญ่มักจะให้มาเป็นแผ่นสไลด์ หรือไม่ก็จากกระดาษที่มีการบันทึก)

ผมคิดว่าคุณมดได้ชี้ประเด็นที่สำคัญมากประเด็นหนึ่งซึ่งเป็นจุดที่ต้องพัฒนาอย่างเป็นระบบ นั่นคือ

1. การบริหารจัดการในส่วนกลาง ซึ่งเรายังขาดผู้รับผิดชอบหรือทำหน้าที่เป็นผู้จัดการองค์ความรู้

2. การเลือกใช้รูปแบบการสำเสนอเนื้อหาเพื่อให้เหมาะสมกับ e-learning  ผมคิดว่าสาเหตุหนึ่งคงเกิดจากครูหรืออาจารย์ผู้สอนยังต้องการข้อมูลหรือความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับการออกแบบคำสอน (Instructional Design) ทำให้เวลาให้ข้อมูลหรือเนื้อหามาอยู่ในรูปแบบที่ไม่เหมาะสม เช่น เป็นสไลด์หรือกระดาษบันทึกหรือบางรายให้มาเป็นตำราเป็นเล่มขนาดโตๆ เลยก็มีครับ

ดังนั้น แนวทางการแก้ไขปัญหาก็อาจเป็น

1. ทางองค์กรกลางจัดให้มีหน่วยงานกลางที่ทำหน้าที่บริหารจัดการองค์ความรู้ในส่วนการเรียนการสอนให้เป็นกิจลักษณะหรือรูปธรรมที่ชัดเจน

2. จัดให้มีการฝึกอบรม ประชาสัมพันธ์ หรือให้ความรู้เกี่ยวกับ Instructional Design แก่ครูอาจารย์ให้มีความรู้เบื้องต้น อย่างน้อย เวลาให้ข้อมูลหรือสารสนเทศหรือความรู้ ที่ต้องการให้เผยแพร่ต่อในลักษณะ e-learning ก็จะอยู่ในรูปแบยที่เหมาะสมยิ่งขึ้น

ขอบคูณมากครับ สำหรับความคิดเห็นที่ส่งเข้ามาครับ

E-Courseware CAI E-Book

ทั้ง 3 ตัวนี้มีความแตกต่างกานอย่างไงค่ะ.....

จะนำข้อมูลไปใช้ในการทำวิจัยทางการศึกษาค่ะ

เพราะว่าทั้ง 3 มีรูปแบบการใช้พวกกราฟฟิกคล้ายกันๆ มีปฏิสัมพันธ์กับผู้เรียน

ขอบคุณค่ะ

ความจริงทั้ง 3 คำ อาจมีความเหมือนและต่างกัน แล้วแต่โอกาสที่ใช้ ในที่นี้ ผมเขียนสั้นๆ พอเข้าใจโดยทั่วไปดังนี้ครับ

1. e-Book เป็นหนังสือในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์ มักเป็นหนังสือที่สร้างขึ้นมาแบบเลียนแบบหนังสือกระดาษ มีรายละเอียดมาก ใช้เป็นหนังสืออ้างอิงหรืออ่านรายละเอียดได้ดี แต่อาจมีข้อดีตรงที่มักมีการเพิ่ม hyperlink เข้าไปด้วย ทำให้สะดวกในการอ่านข้ามไปมา

2. CAI ย่อมาจาก Computer Aided Instruction มักเป็นโปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่ใช้ช่วยสอน ซึ่งโปรแกรมส่วนใหญ่มักเลือกส่วนที่หนังสือแสดงได้ไม่ค่อยดี แล้วคอมพิวเตอร์ทำได้ดี เช่น มี animation หรือมีการโต้ตอบหรือปฏิสัมพันธ์กับผู้ใช้ได้ดี และมักเป็นตอนๆ หรือเป็นเรื่องสั้นๆ ที่ช่วยสอนให้ความเข้าใจเพิ่มขึ้นในบางจุด

3. e-Courseware ชื่อบอกอยู่แล้วว่าเป็น courseware ดังนั้น บทเรียนมักมีความสมบูรณ์ในแง่ของการประกอบกันจนเป็นคอร์ส มีหลายๆ ตอน ประกอบกัน อาจมี pdf file ที่เป็น e-book ประกอบกับ animation file และมีส่วนการ upload การบ้าน หรือมี chat room สำหรับการถามตอบกับผู้สอน

ดังนั้น เราอาจใช้ CAI บางตอน มาประกอบเป็นส่วนหนึ่งของ e-Courseware หรือเอา e-book บางบท มาประกอบเป็น e-Courseware ก็ได้ครับ

อย่ายึดเอาคำตอบของผมเป็นสรณะนะครับ ลอง search ใน Google แล้วอ่านดู จะพบว่ายังมีความหมายอื่นๆ ได้อีกมากหลายความหมายครับ จะได้สมศักดิ์ศรีว่าเป็นรายงานวิจัยไงครับ :-)

ขอให้โชคดีครับ

ชัยเลิศ พิชิตพรชัย

-ขอบคุณนะค่ะ....