เรียนให้ได้พัฒนาภาวะผู้นำ
การศึกษา หรือการเรียนรู้ในยุคปัจจุบัน ต้องเปลี่ยนไปจากเดิมอย่างมากมาย หลายเรื่องต้องต่างอย่างถอนรากถอนโคน หรือเปลี่ยนกระบวนทัศน์
เรื่องสำคัญเรื่องหนึ่งคือ การพัฒนาภาวะผู้นำ (leadership)
ในยุคใหม่ ทุกคนต้องมีภาวะผู้นำ หรือเป็นผู้นำ
โดยให้นิยามคำว่า “ภาวะผู้นำ” ว่าหมายถึง การเป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลง ร่วมขบวนการดำเนินการเพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลง คือเป็น change agent ในงาน หน่วยงาน วิชาชีพ ชุมชน ฯลฯ ที่ตนเข้าไปเกี่ยวข้อง
คนที่มีภาวะผู้นำ ไปอยู่ที่ไหน ก็จะไปร่วมสร้างการเปลี่ยนแปลง (เพื่อสิ่งที่ดีกว่า) ที่นั่น เป็นคนที่อยู่ในกระบวนการสร้างการเปลี่ยนแปลง ไม่ใช่อยู่ในกลุ่มคนที่ถูกเปลี่ยนแปลง เป็น part of the solution ไม่ใช่เป็น part of the problem
ทั้งนี้ เพราะโลกสมัยนี้เต็มไปด้วยการเปลี่ยนแปลง คนที่ไม่เข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของการเปลี่ยนแปลง เข้าไปเป็นผู้กระทำการเปลี่ยนแปลง จะตกเป็นเหยื่อของการเปลี่ยนแปลง
การศึกษาตามแนวคิดนี้ เรียกว่า transformative education ผลของการศึกษาแบบนี้ คือคนที่มีทักษะภาวะผู้นำ หรือคนที่เป็น change agent
transformative education เป็นการศึกษาที่เน้นการเรียนแบบ active learning คือเน้นให้ผู้เรียนลงมือทำ เพื่อสัมผัสและเรียนรู้ด้วยตนเอง ครูเปลี่ยนบทบาทจากผู้สอนและถ่ายทอดความรู้ มาเป็น โค้ช ของการฝึกปฏิบัติเพื่อเรียนรู้ และชวนนักเรียนทบทวนไตร่ตรอง (reflection) ทำความเข้าใจในมิติที่ลึก เพื่อพัฒนาสู่การเรียนแบบรู้จริง (mastery learning)
วิธีเรียนที่โรงเรียนไทยเกือบทั้งหมดใช้อยู่ในปัจจุบัน คือสอนแบบถ่ายทอดความรู้ จะสร้างผู้ตาม ที่เชื่อง ไม่ใช่สร้างผู้นำที่มีจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ และเรียนรู้ในระดับที่ผิวเผินเท่านั้น
จึงน่าจะกล่าวได้ว่า การศึกษาตามแบบที่ดำเนินการอยู่ เป็นอันตรายต่อความมั่นคงของประเทศระยะยาว เพราะจะทำให้พลเมืองไทยโง่ทั้งประเทศ และเป็นได้เพียงผู้ตามเขา
วิจารณ์ พานิช
๒๑ ม.ค. ๕๗
ความเห็น (2)
สุดทางของภาวะผู้นำ คือ ที่ปรึกษาหารือ และผู้รับการปรึกษาหารือ
สังเกตุจากพ่อหลวงดูเถิด มีทั้งประกาษิตที่พระเจ้ามอบมาทางชาติตระกูล วันนี้ พระองค์ท่าน พัฒนามาถึงจุดสุดท้ายแห่งมนุษย์ผู้มีหน้าที่ผู้นำแล้ว
ภาวะผู้นำมีไม่ได้ถ้าไม่มีฝ่ายค้าน