ประชุมลับ....จับอึ่ง!!!!!


วันนี้มีนัดกับกำนัน/ผู้ใหญ่บ้าน ตำบลพรานกระต่าย เพื่อประชุมหาแนวทางการปฎิบัติงานเกี่ยวกับการขึ้นทะเบียนเกษตรกร และมีโอกาสได้ไป"จับอึ่ง" พร้อมกับเก็บภาพมาฝากพี่น้องชาว G2K ทุกท่าน บันทึกนี้จึงขอใช้ชื่อว่า"ประชุมลับ...จับอึ่ง..." ครับ

                    -วันนี้เป็นเช้าที่ตื่นขึ้นมาแล้วอากาศเย็นสบายสุด ๆ ครับ เพราะว่าเมื่อคืนมีฝนตกลงมาทำให้คลายร้อนไปได้มากทีเดียว....ในวัันที่อากาศดี ๆ แบบนี้ผมมีนัดกับ"กำนัน/ผู้ใหญ่บ้าน ตำบลพรานกระต่าย" เพื่อประชุมปรึกษาหารือเกี่ยวกับการปฎิบัติงานในหน้าที่ั ที่รับผิดชอบครับ.....และนับว่าคุ้มสุด ๆ นอกจากจะได้ผลสรุปงานที่น่าพอใจแล้ว ผมยังได้ตามไปจับอึ่ง..รวมทั้งเก็บภาพมาฝากกันอีกแน่ะ..เอาเป็นว่าไม่ต้องร้องร่ำทำเพลง....พร้อมแล้ว...ตามผมไป "ประชุมลับ....จับอึ่ง" ไปพร้อม ๆกันเลยครับ...



1.วันนี้จัดประชุมกำนัน/ผู้ใหญ่บ้าน  ณ ที่ทำการกำนัน หมู่ 5 ตำบลพรานกระต่าย ครับ....นัดประชุมเพื่อปรึกษาหารือในเรื่อง"การปรับปรุงทะเบียนเกษตรกร"ตามนโยบายของรัฐบาล ที่ต้องการใ้ห้พี่น้องเกษตรกรทุกครัวเรือนมีสมุดประจำตัวเกษตรกร ทั้งนี้เพื่อใช้ประโยชน์ในการขอรับบริการของภาครัฐ และวันนี้ได้ร่วมกันจัดทำแผนการทำงานในระดับพื้นที่ครับ สรุปว่า เิริ่มแผนการดำเนินการตั้งแต่อาทิตย์หน้า โดยจะนัดเกษตรกรเป็นรายหมู่ และผมในฐานะเจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตรประจำตำบลก็จะเข้าไปร่วมรับขึ้นทะเบียนเกษตรกรด้วยครับ...

วางแผนกันเสร็จสรรพก็ได้เวลา"ปิดประชุมลับ!!!! 55555" ตามไป ...จับอึ่ง..กันดีกว่า......



2.เมื่อคืนที่อำเภอพรานกระต่ายฝนตกหนักครับ แต่ตกดึกไปหน่อย ทำให้เราต้องมาช่วยกันจับอึ่งกันในเวลาเช้า ๆ เพราะว่าเมื่อคืนฟ้าร้อง และฝนตกหนัก ทำให้"คนจับอึ่ง" ไม่กล้าออกไป ดังนั้นจึงเป็นโอกาสดีที่ผมได้ไปดูการ"จับอึ่ง" ครับ วิธีการจับการใช้สวิงตักตัวอึ่ง ที่โผล่ขึ้นมาบนผิวน้ำครับ เช้า ๆ แบบนี้ "คนจับอึ่ง"บอกว่า"อึ่งจะจับคู่กัน" ฉะนั้นจึง"จับอึ่งได้ที่ละ 2 ตัว"คร๊าบ!!!!5555


3.สำหรับผม..มา"จับอึ่ง"ใน"กาละมัง" ง่ายกว่า 5555 ....."พี่ธงชัย" บอกว่า อึ่งที่จับมามี 2 ชนิด คือ มี"อึ่งปากเม้า" ตัวจะสีดำ ตัวใหญ่ กระดูกจะแข็งครับ ส่วนอีกชนิดหนึ่งเขาเรียกว่า"อึ่งข้างลาย"จะมีลายสีเหลืองอยู่ข้าง ๆ ลำตัว ตัวจะเล็กหน่อย แต่กระดูกกรอบ เคี้ยวง่าย คร๊าบ!!!! อิ ๆ ๆ เอาเป็นว่าตัวไหนเป็นตัวไหนก็หาดูกันเอาเองละกันครับ....


4.และก็ไ้ด้เวลามาดูการ"แปรรูปอึ่ง" กันต่อ "อึ่งย่าง" เขาจะนำตัวอึ่งไปลวกในน้ำร้อน ซึ่งจะมีใบมะกรูด ใบตะไคร้ และเกลือ ใส่ลงไปด้วย เพื่อใ้ห้ดับคาวและมีรสชาติก่อนนำไปเสียบไม้และย่างบนเตา "แบบรมควัน"ซะ้ด้วย......


5.ช่วงนี้ในแต่ละบ้านก็จะวุ่นวายอยู่กับการทำ"อึ่งย่าง/รมควัน" กันยกใหญ่ครับ พ่อบ้านไปจับอึ่ง มาให้ไม่แม่บ้าน"แปรรูปอึ่ง" นี่แหละครับ"วิถีชีวิตของชาวพรานกระต่าย.....


6.อาหารกลางวันของผมและทีมกำันัน/ผู้ใหญ่บ้านตำบลพรานกระต่าย วันนี้ ก็ต้อง"ต้มยำอึ่ง"กับ "อึ่งย่าง" ครับ.....ขอบอกว่า "อึ่งสด ๆ "แบบนี้....ลำปะล้ำปะเหลือ ..555


7.มาการันตี..ความ"อร่อย"แบบ..."ยกนิ้วให้" กับ "ผม" คร๊าบ!!!!

สำหรับวันนี้....เสร็จสิ้นภารกิจประชุมลับ..จับอึ่ง..แล้วหละครับ...

                                 สวัสดีครับ.....

                                                                                เพชรน้ำหนึ่ง

                                                                                 23/04/2556

หมายเลขบันทึก: 533663เขียนเมื่อ 23 เมษายน 2013 13:40 น. ()แก้ไขเมื่อ 23 เมษายน 2013 13:43 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-ไม่ดัดแปลงจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (44)

รีบส่งมาให้ผมด่วนเลย 1 กิโล  จะได้ทำการศึกษาและวิจัยอย่างละเอียดว่า เพราะเหตุใดเผ่าพันธุ์อึ่งของผมที่นั่นถึงถูกจับได้ตอนกลางวันแสกๆ อย่างง่ายดายแบบนี้   555

ทราบแล้วเปลี่ยน....เปลี่ยนเป็นอึ่งย่าง  3  ไม้จ้ะ  

อึ่ง..... ความมั่นคงทางด้านอาหารที่พรานกระต่าย  ยังสมบูรณ์

ที่อีสาน อึ่งปากเม้า น่าจะเรียกว่า อึ่งเพ้า ส่วนอึ่ง ข้างลาย น่าจะเรียกว่า อึ่งโหงด หรือ อีโหงด

มีเรื่องเล่าขำๆว่า เวลาจะกินต้มอึ่งให้ดูที่ขาคู่หน้าให้ดี ถ้าเหยียดชูขึ้นด้านบน ให้กินได้ เพราะนั่นหมายถึงอึ่งดีใจไชโย

ส่วนถ้าขาหน้า หดลงมาอยู่ตรงท้อง อย่ากิน เพราะนั่นหมายถึงอึ่ง พนมมือไหว้ขอชีวิต

ขำไหมครับ 5555

ตามมาดูอึ่งค่ะ 

ไม่น่าเชื่อว่าอึ่งสำคัญได้ขนาดนี้ค่ะ แถมยังมีหลายรสชาดอีกด้วยค่ะ

เป็นอาหารพื้นถิ่นที่สำคัญใช่ไหมค่ะ

หิวจัง  ไม่ได้ทานนานแล้ว ต้มอึ่งยอดใบมะขามอ่อน อร่อยมากค่ะ

ค่ะลับจริงๆ ตากเป็นตับเลย....อยากชิมสักไม้ได้ประโยชน์ทั้งตัว

แคลเซียมจากกระดูกอึ่งมากมาย กรอบๆอร่อยซินะ

น่าสงสารอึ่ง เหมือนกันนะ เมื่อตอนเด็กๆชอบใช้ไม้แตะๆให้มันพองตัวน่ารักดี

เป็นการประชุมที่สนุกได้อิ่มอร่อย เหมาะดีจัง

มากเลยนะค่ะ

แต่ไม่กล้ากินค่ะ

 ..... ฝนคงจะตกมากเลยใช่ไหม?.... ถึงมีอึ่ง ..... ออกมาให้จับ นะคะ .....นพ.สมพนธ์ นวรัตน์ ... ท่านชอบมากนะคะ ....โดยเฉพาะ ....อึ่งไข่ .... ด้วยของโปรดท่านหละ....บอกว่า สะอาดปลอดสารเคมีมากกว่ากินไก่....อีกนะคะ


อึ่งชอบพองตัว กลมๆๆ ..นำมาผัดเผ็ดน่าอร่อย หรือน้ำพริกกับผักนึ่ง อร่อยสุดๆ ขอบอก จุงเบย 

ที่บ้านกะออกนะคุณเพชร อึ่งไข่ตัวเบ่อเร่อเลย แต่คงไม่เยอะเท่าพรานกระต่าย...อยากไปพรานกระต่าย คิดถึงคนพรานกระต่าย 55

อันนี้ไม่ขอออกความเห็นนะคะ

แค่ผ่านมาดูว่าทำอะไรกัน ไปก่อนหละ อิอิ

 แล้วถ้า อึ่ง พนมมือไหว้ขอชีวิต จะรอดไหมครับ......:):)  

-สวัสดีครับ

-คุณอักขณิช ด้วยวิธีการจับที่แตกต่างกันน่ะครับ หากจับอึ่งตอนกลางคืนก็สามารถจับได้ด้วยมือเปล่าครับ หากต้องจับในช่วงรุ่งสางหรือช่วงเช้าจะต้องใช้สวิงตักตัวอึ่ง เพราะว่าอึ่งจะโผล่ขึ้นมาบนผิวน้ำ...ที่สำคัญช่วงเช้า ๆแบบนี้อึ่งเขาจับคู่กัน...จะทำอะไรกันหนอเจ้าอึ่งอ่าง?? ฮ่า ๆ ๆ

-รับไปเลยครับ อึ่งสด 1 Kg อึ่งย่างอีก 10 ไม้ ฮ่า ๆ

-สวัสดีครับ

-คุณมะเืดื่อ...ทราบแล้ว..รับอึ่งย่างไปเลยคร๊าบ!!!!!

-ขอบคุณที่มาเยี่ยมชม"อึ่งอ่าง" นะครับ

-สวัสดีครับ

-คุณวอญ่า...ใช่แล้วครับ "อึ่งเป็นตัวชี้วัดความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติิอย่างหนึ่ง"

-พรานกระต่ายมีความมั่นคงทางอาหารทุกฤดูกาลครับ

-หลังจากฝนตกแล้วก็จะมีอาหารป่าเกิดขึ้นตามมาอีกมากมายครับ

-สวัสดีครับ

-คุณ พ.แจ่มจำรัส ก่อนอื่้นขอ ขำ ๆ ๆๆ    ก่อนนะครับ ฮ่า  ๆ 

-ขอบคุณสำหรับชื่อเรียกเจ้าอึ่งของทางอีสาน

-เวลากินอึ่งผมไม่ใครได้ดูว่าขาจะชี้ไปทางไหนน่ะครับ

-มาถึงตอนนี้ชักมองเห็นถึง"คำขอชีวิตจากอึ่ง" ละ

-ถึงอย่างไรอึ่งก็เป็นอาหารนะครับ..สบายใจแล้วก็กินอึ่งย่างต่อ อิ ๆ 

-สวัสดีครับ

-Bright Lity อึ่งเป็นอาหารพื้นบ้านที่เกิดขึ้นยามต้นฤดูฝนครับ

-หลากหลายเมนูจากอึ่งล้วนแต่อร่อยทั้งนั้นเลยครับ

-ขอบคุณที่มาเยี่ยมบันทึกนี้ครับ

สวัสดีค่ะ

อ่านและชมภาพแล้วก็กลืนน้ำลาย... ยังไม่เคยทานอึ่งเลยค่ะ

และตัดสินใจว่าไม่ทานดีกว่า   :)

-สวัสดีครับ

-คุณ Tuknarak  อึ่งย่างต้มยอดใบขามอ่อน เปรี้ยว ๆ หน่อย อร่อยเหลือร้ายครับ

-ดูภาพไปก่อนนะครับ"พอให้หายคิดถึง"

-ขอบคุณที่มาเยือน

-สวัสดีครับ

-พี่กานดา...ใช่แล้วครับกินได้ทั้งตัวจริง ๆด้วย ขอบอกว่าช่วงแรก ๆ นี้อึ่งยังไม่กินแมงเม่า เราจึงได้กินไข่อึ่งแบบเต็ม ๆ ครับ..หากนานไปประมาณสักอาทิตย์หนึ่งรับรองแมงเม่าเต็มท้องอึ่งครับ

-กระดูกอึ่งปากเม้าจะแข็งกว่าอึ่งข้างลายครับ แต่หากฟันยังแข็งแรง ๆ รับรองได้แคลเชี่ยมทั้งอึ่งปากเม้าและอึ่งข้างลายครับผ้ม

-ขอบคุณครับ

-สวัสดีครับ

-คุณ bonnie ไม่กล้ากินก็ดูวิธีการกินได้นะครับ ฮ่า ๆ 

-หากมีโอกาสต้องลอง ๆ ครับ 

-เมนูเด็ด ๆ จากอึ่ง

-สวัสดีครับ

-พี่หมอเปิ้น..ยินดี ๆ และดีใจที่มีสาวกอึ่งเพิ่ม ฮ่า ๆ 

-ท่าน นพ.สมพนธ์ ชอบอึ่งไข่เหมือนผมเลยครับ แบบว่ามัน ๆ น่ะครับ

-เป็นอาหารจากธรรมชาติ น่าจะจริงอย่างที่คุณหมอสมพนธ์บอกนะครับ ว่า"กินอึ่งดีกว่ากินไก่" 

-ขอบคุณครับ

-สวัสดีครับ

-ศิษย์พี่หนูรี..เพียงแวะมาชม..ก็อุ่นใจ

-ไม่ทราบว่าทางใต้มีอึ่งหรือเปล่าหนอ????

-สวัสดีครับ

-krutoom...แปลกแต่จริงครับครู ช่วงไม่มีน้ำและแห้งแล้วอึ่งไปอยู่ไหนกัน??พอฝนตกปุ๊บตัวพองปั๊บ

-สมัยเด็ก ๆถูกหลอกว่าเวลาฝยตกแล้วอึ่งถูกน้ำฝนตัวจะขยายใหญ่ขึ้นน่ะครับ

-นึกแล้วยังขำ  ๆ 

-อีกเรื่องสมัยก่อนผู้ใหญ่ไม่ให้เด็กกินไข่อึ่ง"บอกว่าหน้าจะลาย"น่ะครับ


-สวัสดีครับ

-พี่สาวกอหญ้า..บ้านเฮาอึ่งออกกา ตั๋วใหญ่ตวย 

-อึ่งปากเม้า บ้านเฮาฮ้องว่า"อึ่งโขก" 

-อึ่งข้างลาย บ้านเฮากะฮ้องเหมือนกั๋นกับพรานกระต่ายครับ

-ที่ว่ากึ๊ดเติงหาคนพรานกระต่ายน่ะ ไผกา???จงแจ้งแถลงไขด่วน!!!!5555

-สวัสดีครับ

-krutoiting  ผ่านมาเยี่ยมก็ดีใจแล้วครับครู

-เขาจับอึ่งกันน่ะครับ

-มีอึ่งย่างด้วย..สนใจไหมครับครู ฮ่า ๆ 

-สวัสดีครับ

-วิชญธรรม อันนี้"แม้จะขอชีิวิต" คงไม่รอดน่ะครับ

-ถือว่าเป็นความมั่นคงทางอาหารก็แล้วกันนะครับท่าน

-ขอบคุณที่มาเยือนครับ

-ขอบคุณดอกไม้-กำลังใจ จากทุกท่านที่ให้มาในบันทึกนี้นะครับ

-ยินดีที่ได้แบ่งปันเรื่องราวดี ๆ จากพรานกระต่ายครับ

-วันนี้อิ่มแต๊ ๆ ได้กิ๋นไข่อึ่งเต็มท้อง ฮ่า  ๆ



-สวัสดีครับ

-คุณหยั่งราก ฝากใบ...ตัดสินใจดีแล้วใช่ไหมครับ??

-ดีแล้วหละครับ ตัดสิทธิ์คนแย่งอาหารเมนูอึ่งไปอีกหนึ่งท่าน ฮ่า ๆ

-ขอบคุณที่มาเยือนบันทึกนี้ครับ

เพราะอึ่งมัวแต่จับคู่หรือเปล่าน้อ เลยถูกจับ หลังจากภาระกิจลับ เสร็จสิ้น 5555

ขออนุญาตเป็นเพียงท่านผู้ชมก็แล้วกันนะคะ

ฮือ....กินไม่เป็น ไม่เคยกินจริง ๆ ค่ะ

อยากจะลองแต่ก็ไม่กล้า  น่าอร่อยนะคะ

พี่ครับ ผมชอบมาปิ้งและไข่เยอะๆจะอร่อยมากๆเลยครับ...

-สวัสดีครับ..

-คุณกระติก..น่าจะมัวทำภารกิจลับก็เลยถูกจับเป็นคู่ ๆ น่ะครับ ฮา ๆ ๆ

-ยินดีที่ได้ร่วมแบ่งปันเรื่องราวของอึ่งครับ

-สวัสดีครับ..

-คุณอิงจันทร์...เพียงผ่านมาทางนี้ก็ยินดีแล้วหละครับ..

-แม่ไม่เป็นเมนูที่โปรดปรานแต่หากได้ลองแล้วอาจจะติดใจ..

-ขอบคุณที่มาเยี่ยมชมบันทึกนี้ครับ

-สวัสดีครับ

-คุณลูกหมูเต้นระบำ...แม่นแล้วครับท่าน ไข่อึ่งปิ้งนี่หอมอร่อยเหาะแต๊ ๆ  55

-สมัยก่อนบ้านผมไม่ให้เด็กกินไข่อึ่งครับ..เขาว่าโตขึ้นมาแล้วหน้าจะลาย..

-ที่เขาไม่ให้กินไข่อึ่ง..ถึงบางอ้อ...เพราะว่ามัน"ล้ำลำ" ครับผ้ม..

-ขอบคุณครับ

การให้เกษตรกรทุกครัวเรือนมีสมุดประจำตัวเกษตรกร เพื่อใช้ประโยชน์ในการขอรับบริการของภาครัฐนี่เป็นระบบสารสนเทศที่ดีนะคะน่าสนับสนุน ไม่ทราบทางบ้านหนองฝางของพ่อใหญ่สอมีการดำเนินการในเรื่องนี้แล้วหรือยัง จะลองถามดูค่ะ

แม่ไอดินขอกระซิบว่า "คุณเพชรน้ำหนึ่ง" ตอบแบบไม่รับมุกของคุณอักขณิชนะคะ เพราะตอบเกี่ยวกับวิธีจับอึ่งตามที่เป็นจริง แต่ที่คุณอักขณิชพูดถึงนั้น เธอมักจะสัพยอกว่าตนเอง (มีรูปร่าง) เป็นอึ่งยืน เธอเลยอยากวิจัยว่าเผ่าพันธุ์อึ่งของเธอที่พรานกระต่าย  ทำไมถึงทำให้คนจับตัวได้ง่ายๆ เช่นนั้น

ตอนอาจารย์แม่ไอดินอายุประมาณ 4 ขวบจำได้ว่า ญาติๆ ไปจับอึ่งตามหลืบหินริมแม่น้ำ ได้มากมายและนำไปทำปลาร้าอึ่งใส่ในตุ่มที่ปกติจะใช้ใส่น้ำ (เพราะมีปริมาณมาก ใส่ไหไม่พอ) ตอนจะนำไปทำอาหารก็นำปลาร้าอึ่งไปย่างไฟสุกแล้วลอกหนังออกแกะกินเนื้อที่มีสีชมพู อร่อยมากค่ะ (ที่บอกได้ว่าตอนอายุประมาณ 4 ขวบ เพราะเหตุการณ์นั้นเกิดขึ้นที่บ้านป่าตอนที่พ่อยังมีชีวิตอยู่ และพอพ่อเสียแม่ก็พาลูกๆ กลับไปอยู่ที่ยโสธร และแม่บอกว่าพ่อเสียตอนแม่ไอดินอายุ 4 ขวบค่ะ)

หลังจากนั้น แม่ไอดินก็ไม่เคยทานอึ่งอีก จนกระทั่งหลังคลอดลูกคนแรกที่สุรินทร์ไม่นาน ไปตลาดไปเจออึ่งย่างพอดี เลยซื้อไปทานเพื่อระลึกถึงเหตุการณ์ทานอึ่งในอดีต ...ตลกมากค่ะ พอทานอึ่งหมดก็ได้รับจดหมายจากแม่ของแม่ไอดินบอกว่า อย่าทานอึ่ง ทานสะเดานะเพราะเป็นของแสลงสำหรับคนคลอดลูกใหม่ๆ ...สายไปแล้วสำหรับคำแนะนำ...เพราะอาจารย์แม่ไอดินทานไปแล้วทั้งสองอย่าง โชคยังดีที่ไม่มีอะไรผิดปกติแต่อย่างใดค่ะ  

-สวัสดีครับอาจารย์แม่ไอดิน

-บัตรเกษตรกรที่ต้องปรับปรุงเขาดำเนินการทั่วประเทศครับ บ้านหนองฝางต้องรอเจ้าหน้าที่ไปปรับปรุงทะเบียน ฝากบอกพ่อใหญ่สอ รอฟังประกาศจากผู้นำชุมชนดี ๆ ละกันครับ เดี๋ยวจะตกสำรวจ ฮ่า ๆ

-ใช่ ๆ ครับ ผมน่ะรับมุกพี่อักขณิชไม่ทันจริง ๆ ด้วย ฮ่า ๆ ถึงบางอ้อแล้วครับว่า "เผ่าพันธุ์อึ่ง"มาจากไหน ฮ่า ๆ

-ปลาร้าอึ่ง..บ้านผมที่เมืองเถิน ก็ทำครับ นำมาปลาร้าอึ่งมาใส่แกงหน่อไม้ อร่อย "แซบเวอร์" 

-ดีที่รอดมาได้ อิ  ๆ อาหารแสลงหลายอย่างที่่ถูกห้ามในขณะที่มีโรคหรืออยู่ในอาการของคนป่วย มีหลายอย่างที่เขาห้ามน่ะครับ เชื่อไว้ไม่เสียหายอะไร...กรณีของอาจารย์แม่สายเกินแก้....กินแล้วกินเลย นอนหลับสบาย ..ผ่านมาหลายปีแล้ว "รอดชัวร์ๆ" ฮ่า ๆ 

-ขอบคุณที่มาเยี่ยมชมบันทึกนี้นะครับ

สงสัยว่า...ชาวบ้านไม่มีเงินซื้อ..ยาฆ่่าแมลง..อิอิ  ยายธี

-สวัสดีครับ.

-ครูทิพย์ ปีนี้ยังไม่เยอะมากนะครับ 555

-คนจับอึ่งบอกว่า "น่าเสียดายตกค่อนแจ้ง"ไม่งั้นอึ่งจะออกมาให้ัจับมากกว่านี้ครับ..

-ขอบคุณที่มาเยี่ยมครับ

-สวัสดีครับ..

-ยายธี..สารเคมียังมีไม่มากน่ะครับ..สงสัยใช้ไม่มีตังค์ชื้อและคงใช้ไม่เป็น..ฮ่า ๆ 

-อยากให้พรานกระต่ายมีอึ่งแบบนี้ไปนาน  ๆ ครับ..

-ฉะนั้น..ไม่ต้องสอนให้คนใช้สารเคมี..แล้ว..

-ขอบคุณที่มาเยี่ยมบันทึกนี้ครับคุณยาย...

ตอนเด็กๆจับอึ่งแต่เราจับตอนกลางคืนครับ

ที่บ้านส่วนใหญ่เป็นอึ่งปากขวดครับ

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท