มองตลาดน้ำบางน้อย อ.บางคนที จ.สมุทรสงคราม...ผ่านสายตา นักวิสาหกิจชุมชน...

ตลาดน้ำบางน้อย อยู่ในพื้นที่ของวัดเกาะแก้ว ที่ดินส่วนใหญ่เช่าวัดเกาะแก้ว มีเพียงอีกด้านเท่านั้น ที่เป็นพื้นที่เอกชน และวัดเกาะใหญ่...เป็นตลาดมานานร้อยกว่าปีแล้ว แต่เป็นตลาดของชุมชนริมคลองในอดีต...

ปัจจุบัน มีการรณรงค์เพื่อสร้างตลาดน้ำ ขึ้นมาเพราะความสำเร็จของ ตลาดน้ำอัมพวา และ ตลาดน้ำดำเนินสะดวก..คนในชุมชน และหน่วยงานปกครองส่วนท้องถิ่น มีเทศบาลตำบลกระดังงา เป็นหน่วยงานหลัก

ที่ผ่านมา มีสถานการศึกษาหลายสถานการศึกษา มาทำวิจัย เรื่องการดำเนินการทำตลาดน้ำของบางน้อย อ.บางคนที่ หลายต่อหลายหน่วยงาน

มาทำเรื่องการจัดการตลาดอย่างไร?....แนวทางที่ควรจะเป็นในการทำตลาดน้ำแห่งใหม่ ในแม่กลอง เพราะหน่วยงานเหล่านี้ ได้มีผลงาน ประชาชนมีรายได้ เขาก้อยากทำ แต่ผ่านมาหลายปีแล้ว ก็ไม่สำเร็จ..เสียที

ผมเคยลงไปพูดคุยกับ แกนนำของตลาด  ประชุมกันรอบหนึ่ง ไปลองคุยเล่น ๆ ไปลองนั่งมองนักท่องเที่ยว ทุกวันอาทิตย์ จึงลองมาเล่าให้ฟังเรื่อง ตลาดน้ำบางน้อยกันหน่อย ในสายตาของ นักวิสาหกิจชุมชน ของ สถาบันการเรียนรู้เพื่อปวงชน...มหาวิทยาลัยในท้องถิ่น แม่กลอง

เมื่อกล่าวถึง วิสาหกิจชุมชน มีส่วนทำให้ตลาดน้ำบางน้อย มากน้อยเท่าใด ก็คงจะไม่มีผลมากน้ก  เนื่องการทำการค้าของตลาดน้ำแห่งนี้ มุ่งทำกำไรสูงสุด วิสาหกิจชุมชน ไม่ได้เน้นกำไรมากนัก แต่เน้นการสร้างการเรียนรู้ เพื่อการพึ่งตนเองในที่สุด  สรุปว่า วิสาหกิจชุมชน การแนวทาง ตลาดชุมชน หรือตลาดน้ำ ซึ่งมุ่งขายการท่องเที่ยว คือ ขายราคาแพง ขายคนนอก ไม่เน้นของคนในชุมชน  ซึ่ง วิสาหกิจชุมชน เน้นการขายในชุมชน (ขายสิ่งที่ดี ,ราคาถูก และไม่ง้อตลาดภายนอก)  ต่างกันนะครับ

และภาพที่ปรากฏคือ คนมาเที่ยวส่วนใหญ่ เน้นการมาชมภาพบรรยากาศเก่า ๆ เรือนไม้ริมน้ำ ประตูบานเฟี้ยม ฯลฯ แต่ไม่ซื้อสินค้า สินค้าของตลาดน้ำ ก็เหมือนกันตลาดน้้ำอื่น ๆ ทั่วไป  เช่น กล้วย ,มะพร้าว,มะนาว,ผักสด,น้ำตาลปึก ฯลฯ ไม่ชัดเจนเหมือนบาง คือ ตลาดดอนหวาย เป็นตลาดจัดตั้ง เน้นขายสินค้า ก็จะมีเป็ดนายนับ ..ขายวันละ๕๐๐ ตัวเป็นอย่างต่ำวันตรุษจีน ขายได้ วันละ ๕,๐๐๐ ตัว ธุรกิจสะพัดไม่น้อย ตัวละสองร้อย ก็ครั้งละ ๑ ล้านบาทครับ หรือปลาตะเพียนต้มส้ม(ตัวเปื่อย) มีหลายตลาด แต่ใครมาก็ต้องซื้อกลับไปครับ หรือขนมตาล ก็เลียนแบบกันหลายร้านแต่กลายเป็นสินค้าขายดี สำหรับ ตลาดดอนหวายครับ เงินสะพัดไม่น้อยครับ

แต่ตลาดน้ำบางน้อย ก็มีสินค้าเชิดหน้าชูตา เหมือนกัน..เช่น ข้าวปลาทู,ก๋วยเตียวห้อยขา เจ๊สงวน, โรตีแต้จิ้ว ,ก๋วยเตียประหยัด ชามละ สิบบาท แต่ก็ไม่เป็นสนใจ แม้นักท่องเที่ยว ผ่านมาก็ทาน แต่มูลค่าไม่สูง และความประทับใจแบบต้องรอคิว หรือแย่งกันซื้อไม่มี...ทำให้แรงจูงใจในการทำการค้าขายต้อยไปด้วย
จุดขายไม่เด่น....สินค้าน้อย .....ร้านค้าน้อย....ร้านโชว์ก็น้อย....ความเด่นในลำคลองก็แค่ให้รถผ่านไปมา..ได้เห็นบรรยากาศเพียงเล็กน้อย...เหมือนโล่ง ๆ

เสียงประกอบต้องมีบ้าง ..แต่ทำไม่ได้ เพราะที่ดินส่วนใหญ่เป็นของวัดเกาะแก้วก็พยายามทำแต่เรื่องวัด..หาเงินเข้าวัด แต่ไม่โดนใจ พ่อค้าแม่ค้า ...แล้วอัตลักษณ์คนแม่กลองไม่ชอบค้าขาย...ชอบสงบ ๆ เหมาะสำหรับเป้นที่เขียนหนังสือ ,ทำงานวิทยานิพนธ์ หรือพักผ่อนใจ สงบ ๆ
การทำวิสาหกิจชุมชนแบบนี้ มักจะไม่สำเร็จ เพราะต้องคำนึงถึง ค่าเช่า และค่าการจัดการ (การผลิต,การเงิน,การตลาด) ซึ่งไม่น่าคุ้มค่า ...เพราะสินค้าเราไม่เด่นชัดเจน

การพึ่งพาตนเองไม่ได้ เนื่องจากไม่สามารถดีไซน์ตลาดได้ตามใจ เพราะติดปัญหาที่ดินวัด...ทำเสียงอึกกระทึกครึกโครมไม่ได้ เพราะอยู่หลังกุฏีพระ

เทศบาลก็ไม่เข้าใจ ความต้องการ ความจำเป็นที่ถูกต้อง ไม่คุยกันให้ตรงพวก แต่ทำตามพวกของตนเอง..แต่เห็นความเจริญ ทันสมัยเยอะ เหมาะแต่ไม่ถูกเวลา...การพัฒนายังต้องเดินต่อไปอีก ตลาดน้ำบางน้อย อาจจะทำได้ในอนาคตครับ