การสร้างความรู้ & ความรักในสังคมออนไลน์
http://youtu.be/f-QftWkjITQ
ดร. ยุวนุช ทินนะลักษณ์และผู้เขียนร่วมทำงานด้านการสร้างพื้นที่ความสุขโดยใช้ศาสตร์หรือเครื่องมือการพัฒนาจิตมาส่งเสริม จัดการและสร้างความรู้ ความรักให้เกิดร่วมกันในพื้นที่ต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นวงการแพทย์ พยาบาล โรงเรียนมหาวิทยาลัย องค์กรด้าน IT องค์กรทางการเงิน และบริษัทต่าง ๆ ซึ่งไม่ว่าจะไปที่ไหนมาก็ตาม สุดท้ายแล้วเราสองคนจะต้องผลัดกันมาเล่าเรื่องผ่านบล๊อกใน Gotoknow แห่งนี้ การจัดการความรู้อย่างเป็นระบบเก็บไว้ในคลังมหาสมบัติจึงกลายเป็นตำนานความรู้ที่สามารถส่งให้รุ่นลูกรุ่นหลานได้สืบเนื่องต่อไป
ภาพถ่ายฝีมือ ดร. ยุวนุช ทินนะลักษณ์
นี่จึงเป็นที่มาของการเสนอโครงการองค์กรสุขภาวะโดยการพัฒนาตนเองจากภายในและการสร้างพื้นที่แลกเปลี่ยนเรียนรู้ (Happy Workplace by Inner Self Development and Ba Creation) หรือที่เราเรียกโดยย่อว่า "โครงการสร้างพื้นที่ความสุข" ทั้งนี้เกิดจากการที่เราเห็นว่าไม่ว่าจะเป็นองค์กรวิชาอาชีพอะไร บริบทแตกต่างกันแค่ไหน สิ่งที่ปรารถนาเช่นเดียวกันก็คือองค์กรสุขภาวะ (Happy Workplace) แนวคิดองค์กรสุขภาวะโดยสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ให้ความสำคัญกับความสุข ๘ ประการ ได้แก่ สุขภาพดี (happy body) น้ำใจงาม (happy heart) สังคมดี (happy society) ผ่อนคลาย (happy relax) ใฝ่รู้ (happy brain) ทางสงบ (happy soul) ปลอดหนี้ (happy money) และครอบครัวดี (happy family)
เส้นทางที่จะนำไปสู่ Happy 8 แต่ละองค์กรที่มีบริบทอาชีพไม่เหมือนกัน และแม้เป็นองค์กรลักษณะเดียวกัน ก็ยังมีการนำเครื่องมือต่าง ๆ มาใช้เพื่อให้เกิดองค์กรสุขภาวะไม่เหมือนกัน ในการนี้ เราจึงเห็นว่าหากองค์กรหลากหลายร่วมมือร่วมใจกันนำเสนอสิ่งดี ๆ ที่ตนมีอยู่เพื่อมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับองค์กรที่มีบริบทแตกต่างกันออกไป จะเป็นประโยชน์มหาศาลแก่สังคมออนไลน์แห่งนี้
โครงการสร้างพื้นที่ความสุข "Happy Ba" จึงเป็นเหมือนสะพานที่จะสร้างความไว้วางใจให้ท่านที่มาจากหลายองค์กรมาร่วมกันแลกเปลี่ยนสิ่งดี ๆ ที่มีอยู่แล้ว หรือทำกันอยู่แล้ว โดยแนวคิด "Ba" ดร.ยุวนุช ทินนะลักษณ์ได้อธิบายว่า
Ba ภาษาญี่ปุ่น แปลว่า พื้นที่ที่หมายความถึงการมีทั้งพื้นที่ เวลา ให้ผู้คนได้ทำ กิจกรรม หรือทำ โครงการ ใดๆที่จะก่อให้ เกลียวความรู้ หมุนอย่างต่อเนื่องเกิดผลเป็น ความรัก ความสามัคคี ความสนุกสนาน ความพึงใจ ภูมิใจ ที่เป็นส่วนหนึ่งขององค์กร ซึ่งสิ่งเหล่านี้เกิดเองไม่ได้ ต้องสร้างพื้นที่ เพื่อให้ โอกาส แก่ผู้คนได้ปฏิสัมพันธ์กันอย่างมีจุดมุ่งหมาย ในการปฏิสัมพันธ์ แลกเปลี่ยนเรียนรู้ เราไม่เพียงแลกเปลี่ยนตัวความรู้/องค์ความรู้/และประสบการณ์เท่านั้น สิ่งที่เกิดขึ้นไปพร้อมๆกันได้นั้น คือ สิ่งที่เป็นมิติภายในตัวคน มีความเป็นนามธรรมสูง เช่น ความเอาใจใส่ซึ่งกันและกัน ความรัก ความไว้เนื้อเชื่อใจ และความรู้สึกปลอดภัยในการปฏิสัมพันธ์แลกเปลี่ยนเรียนรู้นั้นๆ ที่เราต้องส่งเสริมให้ผลิบาน งอกงาม ให้เห็นและสัมผัสได้ เพื่อให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างกันอย่างแท้จริง และเป็นพื้นฐานของการอยู่ร่วมชุมชนหรือองค์กรเดียวกันอย่างมีความสุข
http://gramconsulting.com/2009/04/ba-for-management-development/
Sharing & Knowledge Spiral
ในการปฏิสัมพันธ์ แลกเปลี่ยนเรียนรู้ เราไม่เพียงแลกเปลี่ยนตัวความรู้/องค์ความรู้/ประสบการณ์เท่านั้น สิ่งที่เกิดขึ้นไปพร้อมๆกันได้นั้น คือ สิ่งที่เป็นมิติภายในตัวคน มีความเป็นนามธรรมสูง ที่เราต้องส่งเสริมให้ผลิบาน งอกงามให้เห็นและสัมผัสได้ เพื่อให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างกันอย่างแท้จริง เช่น
- Ø ความเอาใจใส่ซึ่งกันและกัน Care
- Ø ความรัก Love
- Ø ความไว้เนื้อเชื่อใจ Trust
- Ø ความปลอดภัย Safety
การหล่อเลี้ยง ทะนุบำรุง high emotional knowledge นำไปสู่
ทุนสังคมของชุมชนนั้น social capital นำไปสู่
ชุมชนที่เป็นสุข “happy community”
โครงการสร้างพื้นที่ความสุข "Happy Ba" จึงเกิดขึ้นเพื่อมาอธิบายปรากฎการณ์การแลกเปลี่ยนเรียนรู้เรื่อง "Ba" ในที่ต่าง ๆ เพื่อเรียนรู้การใช้ศาสตร์ เครื่องมือ อันนำไปสู่ความสุขมวลรวมที่เรียกว่า Happy 8
Gotoknow จึงเป็นพื้นที่เสมือนจริงที่เหมาะสมกับการแลกเปลี่ยนเรียนรู้อย่างไม่จำกัดพื้นที่เชิงรูปแบบและเนื้อหา ไม่จำกัดกาลเวลา ใคร ๆ ก็เข้ามาร่วมเป็นสมาชิกในสังคมนี้ได้ ประโยชน์ที่ได้จาก Gotoknow เชื่อว่าหลายท่านได้ยกมากล่าวแทนในนามของทุกคนหมดแล้ว บันทึกนี้จึงเพียงแค่เน้นย้ำให้เห็นว่า Gotoknow คือ Happy Ba ที่สร้างความรู้ใหม่ (Knowledge Creation) นอกเหนือจากการจัดการความรู้ที่มีอยู่เดิม และสร้างความรัก (Love Creation) นอกเหนือจากความรักที่มีให้แก่กันในสังคมออฟไลน์แล้ว
http://gotjam.pbworks.com/w/page/8403336/Creating%20Knowledge
หากปราศจากความรัก ความไว้วางใจ ความมั่นคงปลอดภัยที่มีให้แก่กัน ความรู้ก็คงไม่ก่อเกิด ความรักก็คงไม่งอกงามเป็นแน่แท้
ภาพถ่ายโดย ดร. ยุวนุช ทินนะลักษณ์
"จุดนัดพบ" ซึ่งเป็นจุดริเริ่ม หรือจุดเริ่มต้นของการมาพบกัน ณ ที่นึ่
มาจากความสมัครใจ มาจากความรู้สึกอยากให้ผู้อื่น นั่นคือเราผ่านกระบวนการขัดเกลาตนเองในเบื้องต้นก่อนเข้าสู่กระบวนการหล่อหลอมเป็นหนึ่งเดียวกัน เส้นทางที่เราเดินทางมาพบกัน ณ จุดนี้ อาจจะขนานกันกับใครบางคนที่อยู่ที่ทำงานของท่าน เห็นกันทุกวัน แต่แลกเปลี่ยนกันไม่ได้ นั่นคือความมหัศจรรย์ที่ว่าเราผ่านกระบวนการคิดอะไรบางอย่างแล้ว เราจึงมาพบกัน
"จุดหล่อหลอม" เป็นจุดที่หล่อหลอมรวมตัวกันด้วยกระบวนการสังคมกรณ์ (socialization) ที่เราท่านแสดงออกมาด้วยความเป็นกัลยาณมิตร ... แวะมาเยี่ยม...ชื่นชม...ประทับใจ...ปลอดภัย...สบายใจ...เห็นอกเห็นใจ...เอื้ออาทร...หยอกล้อด้วยความเป็นกันเอง...แนะนำต่อเติม และเติมเต็มกัน
"จุดสร้างและสืบสาน" การหล่อหลอมใด ๆ หากไม่ต่อเนื่อง ไม่ยาวนาน สุดท้ายก็สลาย สาปสูญสิ้นไป สิ่งสำคัญที่มีค่ายิ่งคือความร่วมมือร่วมใจกันสร้างสัมพันธ์ให้ยืนยาว ผ่านเรื่องเล่าต่าง ๆ ทั้งเป็นความรู้ ประสบการณ์ อารมณ์ความรู้สึกอันหลากหลาย หากชุมชนใดก็ตาม ที่มีความผูกพัน มีความเกาะเกี่ยวกันทางอารมณ์ความรู้สึกเป็นพื้นฐาน ย่อมสร้างและสืบสานสัมพันธ์เหนียวแน่นนี้ไปตราบนานเท่านั้น
จึงกลายเป็นเกลียวความรู้และความรักที่หมุนรอบ ๆ ตัวเราในสังคมออนไลน์แห่งนี้
ภาพถ่ายโดย ดร. ยุวนุช ทินนะลักษณ์
จากคำกล่าวทั้งหมดนำมาตอบโจทย์ท่านอาจารย์ ดร. จันทวรรณ ได้ดังนี้่
1)ท่านคิดว่าท่านได้รับประโยชน์อะไรบ้างจากการร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในGotoKnow
"การสร้างความรู้และสร้างความรักให้เจริญงอกงาม"
การสร้างความรู้ใหม่
กล่าวคือเป็นแหล่งค้นคว้าหาความรู้เพื่อนำไปต่อยอดเป็นความรู้แบบริเริ่มสร้างสรรค์ของตนเอง หากจะใช้เป็นแหล่งอ้างอิงทางวิชาการ จะต้องเป็นการอ้างอิงจากผู้รู้ ผู้ริเริ่มเรื่องนั้น ๆ โดยตรงจะน่าเชื่อถือและปลอดภัยกว่า เนื่องจากมีการอ้างกันหลายทอด จึงอาจเกิดการอ้างอิงตกหล่นได้ ขอให้ระมัดระวังเรื่องการอ้างอิงให้ถูกต้องด้วยค่ะ จึงขอเสนอว่าน่าจะเป็นกรณีนำความรู้ที่ได้จากการแลกเปลี่ยนไปสร้างเป็นความรู้ใหม่โดยใช้ภาษาที่เกิดจากความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ของตนเอง
การสร้างความรัก
ความผูกพันเอื้ออาทรที่มีให้กันเสมอมา เกิดขึ้นเองโดยธรรมชาติโดยง่ายเนื่องจากจุดเริ่มต้นผ่านกระบวนการ "อยากให้" "อยากแลกเปลี่ยน" เป็นทุนอยู่แล้ว สิ่งที่มีมาก่อนจึงเป็นฐานในการปลูกต้นรักให้เจริญงอกงาม
2)ท่านคิดว่าการถ่ายทอดแลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์การทำงานจะทำให้ยั่งยืนได้อย่างไร
การทำให้ยั่งยืนอยู่ที่ความผูกพันและสาระประโยชน์ที่มีให้แก่กันอย่างสม่ำเสมอ สิ่งนี้เกิดขึ้นเองโดยธรรมชาติดังกล่าวมาแล้วในข้อ 1) หากจัดให้มีศูนย์ประสานงาน gotoknow ย่อย โดยพิจารณาร่วมกันว่าจะแบ่งแบบไหน ก็จะช่วยทำให้เกิดความใกล้ชิดในการกระตุ้นให้เกิดการแลกเปลี่ยนอยู่ตลอดเวลา
3) และท่านคิดว่า GotoKnowสามารถเป็นเครื่องมืออย่างเป็นทางการในการจัดการความรู้ของหน่วยงานได้หรือไม่
สามารถเป็นได้ แต่จะต้องจัดการปัญหาชั้นความลับของข้อมูล บางหน่วยงานไม่ต้องการให้ความลับในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้เผยแพร่ในวงกว้างมาก หรืออาจเป็นเรื่องของความเฉพาะทางของข้อมูลความรู้ จึงควรมีชั้นของข้อมูลที่แลกเปลี่ยนเรียนรู้ในวงกว้างและวงแคบเฉพาะกลุ่ม หากตอบโจทย์นี้ได้อาจจะเป็นที่ยอมรับในสังคมการทำงานทุกสาขาอาชีพ
ทำการบ้านแล้ว สุดท้ายนี้ หากท่านใดสนใจจะร่วมสร้างและสืบสานโครงการสร้างพื้นที่ความสุข "Happy Ba" เชิญสมัครเข้าร่วม CoPs ได้ตามข้อมูล link ที่เกี่ยวข้องข้างล่างนี้ได้เลยค่ะ
น้อมจิตคารวะในเมตตากรุณาที่ท่านร่วมแบ่งปันความรู้ ความดี ความรัก ณ ที่แห่งนี้
ความเห็น (10)
ฟิตเปี๊ยะเลยนะครับท่านอาจารย์นพลักษณ์ ๙ ;)...
โหมโรง กระำหน่ำใจ ทุกวันเลย อิ อิ
- เขาทำการบ้านอยู่นะ.. คะ อาจารย์
แวะมาให้กำลังใจคุณศิลาและอาจารย์พี่นุชค่ะ
Gotoknow คือ Happy Ba ได้เมื่อเราทุกคนร่วมด้วยช่วยกัน เพราะ CoP คือการรวมใจกันของสมาชิก สังคมใดที่มีความสุข เือื้ออาทรกัน จะเกิดการเรียนรู้ที่ช่วยพัฒนาไปร่วมกัน
ประสบการณ์ที่ผ่านมาก็เห็นความสำคัญของ "สัมพันธภาพ" ที่ดี เพราะที่ใดเมื่อเราอยู่แล้ว ไม่รู้สึกว่าได้รับการยอมรับ ไม่สบายใจ เราย่อมเลือกที่อื่น (ที่เลือกได้และได้เลือก)
ดังนั้นถึงอย่างไร "คน" ก็ยังคงสำคัญที่สุดในทุกสังคมค่ะ :)
- ธรรมสวัสดีค่ะ
- มีองค์ความรู้ทุกบันทึกนะคะชื่นชมค่ะ
- "การหล่อเลี้ยง ทะนุบำรุง high emotional knowledge นำไปสู่ ทุนสังคมของชุมชนนั้น social capital นำไปสู่ ชุมชนที่เป็นสุข “happy community” โครงการสร้างพื้นที่ความสุข "Happy Ba" จึงเกิดขึ้นเพื่อมาอธิบายปรากฎการณ์การแลกเปลี่ยนเรียนรู้เรื่อง "Ba" ในที่ต่าง ๆ เพื่อเรียนรู้การใช้ศาสตร์ เครื่องมือ อันนำไปสู่ความสุขมวลรวมที่เรียกว่า Happy 8"
- ดร.ยุวนุช และอ.Sila เป็นคู่สร้างคู่สม
- ด้านวิขาการที่เหมาะสมกันที่สุด Cheer ka
สัญญาจะแวะมาอ่านอีกรอบครับ..
ขอผ่านผ่านๆ และซึมซับความสุขในมิตินี้ก่อน...
..
ขอบคุณครับ
รอติดตามต่อนะคะ
- ขอบคุณมากค่ะคุณ หยั่งราก ฝากใบ
ชอบมากเลยค่ะกับคำนี้ "คน" ก็ยังคงสำคัญที่สุดในทุกสังคม"
- พื้นที่ที่เราสร้างสุขเป็นพื้นที่ที่คนขับเคลื่อนด้วยความรัก เข้าใจ เอื้ออาทรกันค่ะ นอกจากนี้แล้ว เครื่องมือใดที่นำมาส่งเสริมความสัมพันธ์ให้เติบโต เราจะนำมาช่วยเป็นสะพานและกาวใจเชื่อมร้อยหัวใจทุกดวงเข้าด้วยกันค่ะ
พี่เอื้องแซะ 
แวะมาให้กำลังใจ คำอวยชัยเหมือนงานพิธีมงคลสมรสเลยค่ะ "คู่สร้างคู่สม" คงจะเป็นอย่างนั้นค่ะ สิ่งที่แลกเปลี่ยนกันดูเหมือนจะเติมเต็มกันตลอดเวลาเลยค่ะ และอยากเชิญชวนท่านอื่น ๆ มาร่วมเติมเต็มด้วย พื้นที่ เวลาและโอกาสจะทำให้เราได้พบสิ่งดี ๆ ด้วยกันเสมอ ขอบคุณมากนะคะ คราวหน้าไปเชียงใหม่ คงได้พบกันอีกค่ะ
- อาจารย์แผ่นดิน
มีงานต้องทำเยอะ ไม่ต้องรีบแวะมาก็ได้ค่ะ เดี๋ยวเราก็ได้แชร์กันอย่างใกล้ชิดอยู่แล้ว รีบทำตัวให้ว่างไว้ดีกว่านะคะ สาว ๆ จะไปกวนเร็ว ๆ นี้ค่ะ
ยินดีนะคะ ไม่ได้แวะมาพท้นที่แห่งความสุขนานแล้ว มีโอกาสที่จะเล่าแล้วคะ พื้นที่แห่งความสุข happy