๙๙.งานศิลปะที่เยี่ยมที่สุดของมนุษย์กับธรรมชาติ


  สมบัติอันเล็กน้อยแต่ยิ่งใหญ่ในจิตใจ  

ผมชอบดูลีลาบนฟอร์มของแผ่นดินและมหาสมุทรของโลก ทั้งลีลาที่ช่างหลากหลาย การจัดวางตนเองอย่างสมดุล พอเหมาะพอดี มีความกลมกลืนและสอดประสานกัน ทั้งงดงาม ลงตัว ทั้งมีเหตุผลต่อกันและมีความเป็นอิสระจากกัน เป็นงานศิลปะที่ธรรมชาติสร้างอย่างพิสดารและงามที่สุด เมื่อตอนเป็นเด็ก ก็ชอบวาดแผนที่ วาดแล้ววาดอีกพร้อมกับอัศจรรย์ใจไปกับการสลักเจียรนัยโลกของธรรมชาติ ที่ปรากฏเป็นภาพแผนที่ ฟรีฟอร์มราวกับภาพคอนทัวร์อันงดงาม 

เมื่อมานั่งทบทวนดู ก็พบว่าไม่ว่าจะเป็นช่วงไหนของชีวิต ในห้องพักของผม หลายอย่างอาจหมุนเวียนเปลี่ยนแปลงไปตามความสนใจ แต่สิ่งที่จะต้องมีตบแต่งให้ดูเพลินๆ ทั้งขณะพักสายตาระหว่างทำงานและก่อนนอนอยู่เสมอก็คือภาพของโลกและผู้คน หากมีสตางค์น้อยก็ซื้อเพียงแผนที่ พอมีเงินหน่อยก็แผนที่ดีหน่อย บางครั้งก็ซื้อลูกโลก รวมทั้งปิดแผนที่โลกในประตูห้องพักตนเองเสียเลย ยามจะเดินเข้าออกก็จะได้ดูเพลินๆตลอด   

แผนที่โลก : ศิลปะและปรากฏการณ์ธรรมชาติ

แผนที่โลกนั้น ดูอย่างไรก็งาม ปรากฏการณ์ธรรมชาตินั้นช่างชวนให้อัศจรรย์ใจอะไรอย่างนี้ พอยิ่งดูไปก็เลยอยากรู้จักทุกอย่างในโลกที่เชื่อมโยงผ่านเข้ามาในประสบการณ์ชีวิต โดยเฉพาะธรรมชาติ สังคมวัฒนธรรม ศิลปะ ประวัติศาสตร์พัฒนาการของโลก ประวัติศาสตร์พัฒนาการของภูมิภาคต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการงานและการดำเนินชีวิตของตนเอง

ต่อมา พอมีกำลังทางความรู้และทำงานข้อมูลได้มากขึ้น ก็ดูความเคลื่อนไหวของสถานการณ์ต่างๆที่สนใจของโลก เลยค้นพบวิธีใช้แผนที่โลกเป็นเครื่องมือทบทวนความจำและฝึกฝนการคิดให้เป็นภาพอยู่ทุกวัน เรื่องราวต่างๆที่ผมสนใจ แผนที่โลกก็จะช่วยทบทวนและตรวจสอบเป็นเบื้องต้นว่าเมื่อมองไปบนแผนที่โลกแล้ว ในเรื่องดังกล่าวนั้นขาดภาพรวมที่สำคัญตรงไหนบ้าง ทำให้ได้ทบทวนความรู้ตนเองและมีแผนที่เป็นกรอบสำหรับได้ศึกษาค้นคว้าเรื่องราวใหม่ๆอยู่เสมอ ตรวจสอบตนเองให้ค่อยๆสร้างแผนที่ความรู้ต่อเรื่องนั้นๆ ให้ค่อยๆเกิดรายละเอียด ขาดเหลือตรงไหนและเห็นภาพระดับโลกได้แตกต่างหลากหลายตรงไหน ก็ศึกษาตนเอง ประมาณตำแหน่งแห่งหนที่พอดีของตนเอง หาแง่มุมเพื่อเรียนรู้และเข้าสู่การศึกษาค้นคว้าสิ่งต่างๆในชีวิตและโลกรอบข้างได้อยู่ตลอดเวลา จึงเป็นกิจกรรมการพักผ่อนที่ได้ทำความรู้สึกต่อสิ่งอื่นไปด้วยในยามผ่อนคลาย

ธงชาติ : ศิลปะและปรากฏการณ์ทางสังคม

พร้อมไปกับแผ่นดินและผืนทะเลบนแผนที่โลก อันเป็นสุดยอดศิลปะและปรากฏการณ์ธรรมชาติ ที่มนุษย์และสรรพชีวิตได้อยู่อาศัยแล้ว ผมก็ชอบธงชาติ ทั้งธงชาติไทยและธงชาติของทุกประเทศในโลก ชอบนั่งดู ศึกษาความเป็นมา ศึกษาองค์ประกอบสี สัดส่วน ตลอดจนปรัชญา ความคิด ความหมาย และอุดมการณ์สูงสุดต่อเรื่องต่างๆของสังคมหนึ่งๆที่สะท้อนอยู่ในธงชาตินั้นๆ เป็นสิ่งแสดงระบบความหมายและการให้คุณค่าระดับกลุ่มก้อนทางสังคม ที่ส่งผลต่อการดำรงอยู่ของมนุษย์และสังคมหนึ่งๆที่น่าอัศจรรย์ใจเป็นที่สุด

ธงชาติจึงเป็นเสมือนความสร้างสรรค์ทางศิลปะที่บันทึกปรากฏการณ์ทางสังคมของมนุษย์ สร้างสรรค์โดยมนุษย์เพื่อเป็นสื่อเชื่อมโยงจินตภาพสำหรับการอยู่ร่วมกัน และทำให้องค์ประกอบพื้นฐานทางศิลปะ ทั้งสี แบบ เส้น รูปทรง รูปร่าง การออกแบบสร้างสรรค์ การลดทอนคลี่คลาย สัดส่วน ที่ว่าง ความสัมพันธ์เชิงมิติ การจัดวางองค์ประกอบ ความลงตัว ความสมดุล การมีพลังชีวิตและให้ความบันดาลใจ มีอิทธิพลราวกับเป็นธรรมนูญสูงสุดต่อระบบสังคมและวัฒนธรรมของชนชาติหนึ่งๆ เป็นงานศิลปะที่สะท้อนทรรศนะพื้นฐานต่อความงาม ความดี และความเชื่อต่อความจริงสูงสุดของมนุษย์ในสังคมต่างๆของโลก

ขอบคุณภาพจากอินเตอร์เน็ต ตบแต่งด้วย CGA โดยผู้เขียน

  บนมรรควิถีการเรียนรู้เพื่อรื่นรมย์ในชีวิตและโลกของสรรพสิ่ง  

แผนที่โลกทำให้ผมได้กรอบการอ่านหนังสือและผุดประเด็นสำหรับทำการศึกษาค้นคว้าเรื่องต่างๆตามมาอยู่เสมอ เลยเหมือนกับเป็นกรอบอ้างอิงเพื่อเห็นภาพความรู้ในเรื่องต่างๆทั้งของท้องถิ่นและของโลก หลายอย่างก็เป็นแผนภาพความรู้ต่อโลกกว้างที่มองออกจากแง่มุมของสังคมวัฒนธรรมไทย รวมทั้งเชื่อมโยงออกจากวัฒนธรรมจิตใจและวิถีชีวิตชาวบ้าน

สิ่งเหล่านี้มีความสำคัญทั้งต่อการดำเนินชีวิตที่พอดีตามกำลังของเรา และคนส่วนน้อยที่พอจะมีโอกาสดีกว่าคนอื่นในสังคม ควรต้องเอาใจใส่เพื่ออาสาตนเองหาความรู้เอาไว้ใช้ทำงานให้กับคนอื่นในโอกาสต่างๆ เช่นเดียวกับที่ผมเองก็ถือเป็นบทบาทหน้าที่หนึ่งที่ตนเองควรทำลักษณะอย่างนี้ทั้งในมหาวิทยาลัยมหิดลและในสังคมไทย เพราะนอกจากผมจะอยู่ในมหาวิทยาลัยที่มีความเป็นผู้นำทางวิทยาศาสตร์สุขภาพของประเทศแล้ว ผมน่าจะเป็นคนส่วนน้อยเพียงไม่กี่คนของมหิดลและของประเทศที่เป็นคนมีพื้นฐานมาทางศิลปะแล้วมาศึกษาในขั้นสูงทางสังคมศาสตร์ มนุษยศาสตร์ และศึกษาศาสตร์ อีกทั้งได้นำเอาศาสตร์สาขาเหล่านี้มาใช้เพื่อปฏิบัติการบนงานที่ทำอยู่ตลอดเวลา ดังนั้น จึงถือเป็นหน้าที่และความรับผิดชอบของตนเองไปด้วย ที่เมื่อมีโอกาส ก็จะต้องเป็นผู้ริเริ่มและสร้างความรู้การปฏิบัติบนความเป็นสหศาสตร์และสหสาขา ที่เชื่อมโยงไปกับการปฏิบัติการของสาขาวิชาการต่างๆไปด้วยอยู่เสมอๆ

มีนักวิจัยและอาจารย์ของมหาวิทยาลัยมหิดลและคนทำงานในสาขาอื่นๆทั่วไป ที่ได้มีโอกาสทำงานด้วยกันและผมได้เป็นแหล่งวิทยาการให้ มักสะท้อนตนเองให้ผมได้ทราบอยู่เสมอๆว่า ทำให้เขาสามารถเข้าใจสังคมมากขึ้น คนทำงานศิลปะและด้านสื่อการเรียนรู้ ก็มีอยู่เสมอที่สะท้อนตนเองให้ทราบว่าเห็นความสัมพันธ์เชื่อมโยงกันมากขึ้น ของบทบาทการพัฒนาสุนทรียภาพและศักยภาพด้านใน กับศาสตร์การพัฒนาทางด้านอื่น สิ่งเหล่านี้พอจะเป็นเครื่องบ่งบอกให้ประมาณตนเองได้เหมือนกันว่า ความรู้และความเข้าใจที่จะนำมาใช้ขับเคลื่อนความร่วมมือกันของปัจเจกและชุมชนต่างวิชาชีพ หรือทำให้สังคมและภาคสาธารณะต่างๆมีพลังจากการเกิดความร่วมมือกันบนความหลากหลายของความเป็นศาสตร์และศิลป์ ให้เกิดขึ้นได้นั้น ต้องเป็นความรู้และวัฒนธรรมการปฏิบัติที่เป็นพื้นฐานรองรับความแตกต่างหลากหลายที่มีอยู่จริงให้เกิดความพอดี มีความลงตัว ได้ความเป็นส่วนรวมที่กว้างขวาง อีกทั้งเกิดการยกระดับในเชิงคุณค่าและความหมาย  ในขณะที่ความเฉพาะตนต่างๆก็ยังคงเกิดการพัฒนาความเป็นตัวของตัวเองได้มากยิ่งๆขึ้น

ที่มาของการได้ช่วยกันกับคนอื่นๆ ยกระดับการสร้างความรู้บนการปฏิบัติเหนือการแยกส่วนระหว่างศาสตร์สาขาในลักษณะดังที่กล่าวมาได้นั้น ส่วนหนึ่ง ก็น่าจะเกิดจากวิธีใช้แผนที่โลกเป็นกรอบสำรวจและประมวลผลความรู้ ซึ่งช่วยลดความแยกส่วนไปสู่การมองสรรพสิ่งทั้งโลกไปโดยไม่รู้ตัว แล้วสะท้อนลงสู่สิ่งที่ตนเองต้องปฏิบัติในโอกาสต่างๆให้ลงตัวที่สุดไปกำลังสติปัญญาและเหตุปัจจัยต่างๆของตน นี้นั่นเอง

วิธีทำเล่นสนุกๆเหล่านี้ เลยเหมือนเป็นเพื่อนการสนทนาภายในเพื่อได้ฝึกฝนและพัฒนาตนเองสำหรับหาความรู้ทำการงาน ดังนั้น จึงเป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยให้การงานและกิจกรรมในชีวิตมีเรื่องราวให้ได้เรียนรู้โลกกว้างไปด้วยอย่างที่ต้องการ จะว่าไปแล้ว ก็จัดว่าเป็นเครื่องมือและวิธีอยู่กับการเจริญสติภาวนาอย่างหนึ่ง เพื่อเรียนรู้และพัฒนาความเป็นที่พึ่งแห่งตน ไว้อยู่เสมอๆ

ช่วงนี้ผมกำลังจะต้องย้ายบ้าน ซึ่งเป็นการย้ายถิ่นอาศัยออกจากกรุงเทพฯไปอยู่ต่างจังหวัดอีกด้วย เลยบันทึกเพื่อรำลึกถึงเพื่อนไว้ ระหว่างนี้ผมกำลังทำงาน เตรียมเก็บหนังสือและสิ่งของต่างๆเพื่อส่งไปทางบริการส่งพัสดุของเอกชน

เมื่อเก็บทั้งหมดแล้ว ก่อนเดินออกจากที่พักและออกเดินทาง ผมจะเก็บแผนที่โลกที่ติดไว้บนบานประตูและธงชาติที่อยู่ด้วยกันมานาน ออกจากที่พักเป็นชิ้นสุดท้ายเพื่อเอาไปด้วย.

ลูกโลกแก้วเจียรนัย ตรามหาวิทยาลัยมหิดล ศาสตราจารย์ ดร.วีระพงศ์  ปรัชชญาสิทธิกุล คณบดีคณะเทคนิคการแพทย์ อดีตรองอธิการบดี กับคณาจารย์และเจ้าหน้าที่คณะเทคนิคการแพทย์ มอบให้เป็นที่ระลึก

หมายเลขบันทึก: 463948เขียนเมื่อ 6 ตุลาคม 2011 14:46 น. ()แก้ไขเมื่อ 13 กันยายน 2013 23:14 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (10)

*เป็นปฏิสัมพันธ์ทั้งในเชิงศิลป์ สังคมและมานุษยวิทยาที่ลึกซึ้งมากค่ะ..

*เมื่อวานนี้ ขณะที่พี่ใหญ่ยืนตรงเคารพธงชาติในช่วง ๑๘.๐๐ น. ที่หน้าสำนักงาน SCB พร้อมเพื่อนๆพนักงานที่อยู่ในบริเวณนั้น..มีความคิดว่า..วินัยในเรื่องนี้เกิดขึ้นจากจิตสำนึกของความเป็นคนไทยที่ไม่มีใครบังคับ..ไม่มีบทลงโทษ..ทุกคนยืนตรงสงบ และโค้งศีรษะเมื่อเพลงชาติบรรเลงจบลง..

* อยากเห็นความมีวินัยในเรื่องอื่นๆของคนไทยด้วย..อย่างเรื่องการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมเพื่อป้องกันวิกฤตน้ำท่วมค่ะ..

ขอบพระคุณพี่ใหญ่และท่านอ.นุที่เข้ามาเยือนครับ

สวัสดีครับพี่ใหญ่ครับ
การมีกรอบที่เบ็ดเสร็จนี่ โดยทั่วไปแล้วก็ทำให้คนทั่วไปไม่สามารถสัมผัสด้วยใจ
แต่หากสามารถนำมาผสมผสานอยู่ในวิถีชีวิตของเรา คิดสร้างสรรค์ต่อยอดให้เป็นตัวของตัวเองได้
ก็จะทำให้ผู้คนสะท้อนสิ่งต่างๆอยู่ในจิตใจตน ดูแลตนเองออกมาจากตนเอง
อย่างนี้ก็เป็นอีกแนวหนึ่งหรือเปล่านะครับพี่ใหญ่ครับ

สบายดีนะครับคุณแสงแห่งความดีครับ
ถือว่ามาพักผ่อนด้วยกันสบายๆ

ตอนมัธยม ผมชอบวิชาสังคมมากๆ ครับ ชอบเปิดดูภาพภูมิประเทศต่างๆ ของโลก,, บ้านผมซื้อ นสพ.ทุกวัน เลิกโรงเรียนมา ผมก็จะอ่านข่าวต่างประเทศก่อนเลย โตมาจนทุกวันนี้ ก็เลยชอบการถ่ายภาพมากครับ เรียนทางนี้ด้วย มีความสุขกับสิ่งแวดล้อมและสังคม ^^

ตามมาให้ดอกไม้ และมาส่งอาจารย์ ไปต่างจังหวัด ครับ

สวัสดีครับบีเวอร์
มุมมองและงานความคิดผ่านเลนส์ของบีเวอร์ดีนะครับ งั้นเอาข่าวมาบอก ตอนนี้มีนิทรรศการภาพถ่าย ของมิรันตี บวรสิน ศิลปินภาพถ่ายชาวไทยที่ดำเนินชีวิตอยู่ที่อเมริกา ที่หอศิลป์จามจุรี จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยแน่ะ เมื่อวานผมไปดูมา เป็นผลงานภาพถ่ายขาวดำที่ตระเวนบันทึกสะสมมา ๓๒ ประเทศทั่วโลก การจัดแสดง จัดแสดงผสมผสานกับงานจัดวางทางศิลปะด้วย น่าสนุก เป็นความเคลื่อนไหวทางศิลปะการถ่ายภาพของคนรุ่นใหม่และเป็นการแสดงผลงานเดี่ยวอีกด้วย ที่หาชมได้ยากในบ้านเรานะครับ หากได้ผ่านไปก็อย่าลืมแวะชมนะครับ

สวัสดีครับวอญ่าครับ
ประเดี๋ยวเขียนงาน ๒-๓ ชิ้นเสร็จ จะหาเรื่องตระเวนถอดบทเรียนและสานการเรียนรู้ข้ามประสบการณ์กับเครือข่ายบล๊อกเกอร์ที่ทำงานเชิงพื้นที่ทางด้านต่างๆไปด้วยสักหน่อยละครับ อยากไปนอนกินแกงใต้กับวอญ่าและเครือข่ายบ้างสักมื้อหนึ่งจัง

ขอขอบคุณคุณ tarn-tern มิตรใหม่อีกท่านหนึ่งที่เข้ามาเยือน
ขอให้มีความสุข มีกำลังคิดและเขียนบันทึกได้อย่างใจนึกอยู่เสมอนะครับ

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท