ต้นจาก

พืชที่มีความสำคัญมากในท้องถิ่น สามารถนำมาทำเป็นของกิน ของใช้และแม้กระทั่งที่อยู่อาศัย แต่หลายคนมองข้ามความสำคัญ

จาก...คือชื่อของพืชในสมัยโบราญที่มีความสำคัญมากมาย ใช้ทำภาชนะของใช้เช่น (หมา)ตักน้ำ ฝาครอบโอ่ง หมวก(เปี้ยว) เสื้อกันฝน(แมงดา)ที่รองหม้อ ฯลฯแม้กระทั่งสร้างเป็นที่อยู่อาศัย เช่นทำที่มุงหลังคา ฝากั้นห้อง และผลทานแทนผลไม้ก็ได้

ปัจจุบันนี้ได้เหลือน้อยลงทุกทีเนื่องจากการบุกรุกที่ถางต้นจากเพื่อทำนากุ้ง และอื่นๆ

ต้นจากเป็นพืชตระกูลปาล์ม ขึ้นในที่ราบลุ่มริมแม่น้ำ ชอบน้ำกร่อย น้ำเค็มท่วมถึงบ้างในบางฤดู

ดังนั้นเกษตรกรใช้ทำมาหากินโดยใช้ผลผลิตจากต้นจากเลี้ยงครอบครัว และชุมชน โดยเลือกการทำน้ำหวานจากดังนี้

1.ใช้พื้นที่ ประมาณ 20 ไร่ ใช้แบบหมุนเวียนครั้งละ 5 ไร่ เก็บเกี่ยวน้ำหวาน 3- 4 เดือน เป็นการพักฟื้นต้นจาก

2.เลือกต้นและทะลายที่จะใช้ อายุประมาณ 7 ปี ทะลายมีความสบูรณ์ ก้านทะลายใหญ่ยาว ผลอยู่ในระยะผลอ่อนใน 1 กอ สามารถเลือกได้ 2 ทะลาย

3.การเตรียมงวง เมื่อได้งวงตามที่ต้องการ ทำความสะอาด ตัดแต่งกาบก้านทะลาย ใช้ไม้ตะพดตีบริเวรกลางๆทะลาย เพื่อกระตุ้นการหลั่งน้ำหวาน ตีวันละ 1 รอบๆละ 50 ครั้ง ตี 4 วันติดต่อกัน พัก 15 วัน

4.การปาดงวง โดยใช้มีดทับ(คล้ายๆเคียว)ที่มีความคมเหมือนเคียวแต่หนาและใหญ่กว่าเคียว นำมาตัดทะลายทิ้งเหลือเฉพาะก้านทะลาย หลังจากนั้นจะมีน้ำหวานไหลออกมา ใช้กระบอกไม้ไผ่รองรับน้ำหวาน หลังจากนั้นปาดงวงทุกเช้าเย็น จนกว่าจะหมดงวง

5.การรองน้ำหวาน ต้องเตรียมกระบอกไม้ไผ่ให้เพียงพอดีกับปริมาณงวง ก่อนนำกระบอกไปใช้ให้นำไปลวกน้ำหวานที่ต้มก่อนเพื่อฆ่าเชื้อ วางเอียงคว่ำให้สะเด็ดน้ำก่อน นำสะเก็ดเนื้อไม้เคี่ยม จำนวน 1 หยิบมือใส่ลงไปเพื่อกันบูด ก่อนไปรองรับน้ำหวานในครั้งต่อไป

6.การเก็บเกี่ยวทุกๆวัน ระหว่างเวลา 11.00 น. -12.00 น.

7.การเคี่ยวน้ำหวาน เมื่อเก็บมาก็ให้เคี่ยวทันที ให้กรองผ้าขาวบางก่อนเทลงกระทะ ใช้เวลาประมาณ 2 - 3 ชั่วโมงก็นำออกขายได้

เขียนใน GotoKnow โดย Bonnie
ใน การจัดการความรู้

คำสำคัญ (Tags): #จาก

หมายเลขบันทึก: 308943เขียนเมื่อ 27 ตุลาคม 2009 15:22 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 21:47 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่าน

ความเห็น (24)

ขจิต ฝอยทอง

เขียนเมื่อ 27 ตุลาคม 2009 17:05 น. ()

ตอนอยู่ใต้
งง งงกับคำว่าหมาตักน้ำ ฮามาก
ตอนนี้เข้าใจแล้วครับ
พี่สบายดีไหมครับ

เกษตร(อยู่)จังหวัด

เขียนเมื่อ 27 ตุลาคม 2009 17:28 น. ()

แต่ก่อนเห็นแต่น้ำตาลมะพร้าว
นี่จากจาก..ทำแมงดาได้ด้วย..คนเรานี่ก็เก่งเนาะ..

noktalay

เขียนเมื่อ 28 ตุลาคม 2009 00:46 น. ()

สวัสดีค่ะ คุณตุ๊กตา

ลูกจาก...เป็นอะไรที่ชอบมากๆค่ะ...แต่เวลาไปกรุงเทพฯ...ต้องขยันท่องไว้ว่า..."ใส่..ลูกชิดค่ะ"

คิม นพวรรณ

เขียนเมื่อ 28 ตุลาคม 2009 01:06 น. ()

สวัสดีค่ะ

มาเรียนรู้ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมภาษาค่ะ
ขอขอบพระคุณค่ะ

เจษฎา

เขียนเมื่อ 28 ตุลาคม 2009 08:57 น. ()

สวัสดีจ้า คุณน้องต๊กตา

เป็นประโยชน์มากจริงๆ

ชอบตรงใส่เศษไม้เคี่ยม เพื่อป้องกันนำหวานเปรี้ยว ภูมิปัญญาชาวบ้านแท้ๆ

ถ้าไม่ใส่ได้ไหมจะทำทานเองบ้าง ไม่มีไม้เคี่ยมนะ

หยั่งราก ฝากใบ

เขียนเมื่อ 28 ตุลาคม 2009 10:07 น. ()

สวัสดีค่ะ

ลูกจากกับลูกชิดนี่คือพืชชนิดเดียวกันหรือเปล่าคะ

ทางเหนือ สำหรับลูกชิด (ที่กินกับไอศครีม) ก็คือ ลูกต๋าว...

ขอบคุณค่ะ

(^___^)

สวัสดีค่ะคุณ ตุ๊กตา ลูกชิด หรือลูกจาก เรียกทั้ง2 อย่างเลย ค่ะ เป็นอาหารที่ชอบมากอย่างหนึ่ง มาอยู่เชียงใหม่ ก็จะมีของเชียงใหม่ด้วยนะคะ เป็นสินค้าประจำอำเภอค่ะ ของเชียงดาว ก็จะได้ทานตอนมีงานไม้ดอกฯต้นกพ. ทุกปี เชื่อมแบบมีน้ำเล็กน้อย ไม่แห้งเหมือนของทางใต้ ถ้าใครมาเที่ยวงานไม้ดอกไม้ประดับแวะชิมได้เลยค่ะ ทุกอำเภอจะมาหมดเพื่อเผยแพร่สินค้าของแต่ละอำเภอ มีเสาร์แรกของทุกปีอยู่ในปฏิทินการท่องเที่ยวของไทยเราค่ะ ลูกจากเป็นอาหารที่ขายดีตลอดกาลอย่างหนึ่ง เพราะไม่ว่าร้านไหน ขาย รวมมิตรหรือไม่รวมมิตร จะต้องมีลูกจาก ทุกร้าน ทั่วประเทศอีกต่างหาก ดีมากเลยนะคะะมีตลอดกาล