ภูมิปัญญาชาวบ้าน : โคระ...ใช้ห่อผลขนุนและผลจำปาดะ

หากคนรุ่นใหม่ไม่สนใจศึกษาและอนุรักษ์เรื่องราวเหล่านี้ไว้แล้วใครเล่าจะสืบสาน

โคระ...ใช้ห่อผลขนุนและผลจำปาดะ

•โคระหรือโคร่ เป็นเครื่องสานที่ใช้ห่อหรือสวมผลไม้จำพวกขนุนและจำปาดะ เพื่อป้องกันตัวหนอนชอนไชทำความเสียหายให้กับผลไม้ โดยทั่วไปทำจากใบมะพร้าวสดหรือแห้งก็ได้ ถ้าเป็นใบแห้งต้องแช่น้ำก่อน 1 คืน เพื่อให้ใบคลี่สะดวกต่อการสาน

•การทำโคระ เริ่มด้วยเลือกทางมะพร้าวที่มีก้านใบสมบูรณ์ดีไม่มีรอยฉีกขาดหรือมีแต่น้อย ตัดทางให้เป็นท่อนติดก้านใบข้างละ 3 ก้าน รวม 6 ก้าน นำท่อนทางที่ตัดแล้วจำนวน 2 ท่อนสานเข้าด้วยกัน โดยจับท่อนทางทั้งคู่หันหน้าเข้าหากัน สานขึ้นรูปทีละด้านด้วยลายขัด เมื่อขัดตอกได้ 4 ตาแล้ว ใช้ก้านมะพร้าวทำเป็นหมุดกลัดตอกเส้นบนสุดของทั้งสองข้างไว้กันหลุด แล้วพลิกไปสานด้านตรงข้ามต่อไป ขัดตอกตามวิธีเดิมจนได้ รูปคล้ายกรวย ปลายตอกทั้งสองของแต่ละท่อนทางจะไปรวมอยู่ด้านเดียวกัน ขัดตอกตามวิธีเดิมจนใกล้สุดปลายตอกใบ รวบปลายใบขัดเป็นปม 2 ปม คล้ายผมเปีย ได้รูปโคระที่เสร็จสมบูรณ์

ถ้าต้องการทำโคระที่โตกว่า เพื่อใช้ห่อผลไม้ขนาดใหญ่ ทำได้โดยการตัดทางมะพร้าวให้มีตอกใบข้างละ 5-7 ก้าน 2 ท่อน ได้ก้านใบ 20-28 ก้าน สานขึ้นรูปโดยวิธีเดียวกัน ชาวสวนใช้โคระสวมขนุนหรือจำปาดะตั้งแต่ยังเป็นผลอ่อน อายุประมาณ 1 เดือน โดยสวมทางปากหรือก้นโคระก็ได้ แล้วปล่อยทิ้งไว้จนผลไม้เจริญเต็มที่ โคระก็จะขยายตัวยืดออกตามขนาดของผลไม้นั้น ๆ โคระแต่ละใบใช้ได้เพียงครั้งเดียว (ที่มาhttp://kanchanapisek.or.th/kp8/culture/skl/skl4302.html) 

•ในปัจจุบันมีการใช้โคระจากทางมะพร้าวน้อยลงมักจะใช้ถุงพลาสติกและกระดาษกันมากกว่าเพราะสะดวกรวดเร็ว ทำให้สิ่งต่างๆเหล่านี้เริ่มลางเลือนไปจากชีวิตของคนรุ่นใหม่และไม่รู้จักโคระห่อขนุนหรือจำปาดะกันแล้ว 

ฉันก็เป็นคนหนึ่งซึ่งห่างเหินกับการใช้ชีวิตอย่างชาวสวนมานานพอควร ปีนี้ฉันได้กลับมาอยู่บ้านสวนเป็นชาวสวนมือใหม่ ผลไม้หลากหลายที่เตี่ยปลูกไว้ออกดอกออกผล รวมถึงผลไม้ชนิดสุดท้ายที่เตี่ยฉันปลูกไว้ก่อนจะจากไป คือจำปาดะไร้เมล็ดก็ออกผลหลายผลเหมือนกัน ฉันอยากเห็นผลสุกที่สวยที่ไร้ตำหนิ จึงได้พับถุงกระดาษไปห่อไว้ นั่งเพลินๆคิดแว๊ปๆถึง

“โคระ”

ที่เตี่ยกะย่าเคยทำ คุ้นๆเหมือนเคยเห็นการทำ...แต่จำไม่ได้แล้ว...ทำไงดีมีใครทำเป็นอีกบ้างนะ (คนที่ทำเป็นก็จากไปหมดแล้วทั้งย่าทั้งเตี่ย)...ฉันถามไปเรื่อยๆเริ่มจากแม่...จี้แมว...พี่ใจ...และจี้เลี่ยง ฉันเจอแล้วตัวช่วย...ก็จี้เลี่ยงไงล่ะที่ทำเป็น...ดีใจจัง... แต่ก็ยังแบ่งรับแบ่งสู้ว่าไม่แน่ใจเหมือนกัน...จี่เลี่ยงบอกว่า “ย่าเคยสอนไว้นานแล้ว 30-40 ปีเห็นจะได้ไม่รู้ว่าจะทำเป็นอีกมั๊ย ต้องลองดู”

•เราเริ่มทำกันเล่นๆที่ใต้ต้นมะพร้าวต้นเตี่ยๆที่หน้าบ้าน โดยตัดทางมะพร้าวส่วนปลายมา 4คู่ จำนวน 2อันและเริ่มสาน... “ได้แล้วสานได้แล้วค่ะ”ฉันก็เลยทำต่ออีกหลายอันแล้วนำไปห่อผลจำปาดะ มาดูวิธีการการสานโคระกันค่ะ

•ตัดทางมะพร้าวข้างละ 4 ก้าน..สานกันโดยจับท่อนทางทั้งคู่หันหน้าเข้าหากัน นำมาสานขัดกันทีละใบ เสร็จด้านที่หนึ่ง

•แล้วพลิกไปสานด้านตรงข้ามต่อไป สานขัดตามวิธีเดิมจนได้ รูปคล้ายกรวย

  

•รวบปลายใบขัดเป็นปมไว้ เราก็จะได้โคระที่เสร็จเรียบร้อยแล้ว

•ถ้าต้องการทำโคระที่โตกว่า เพื่อใช้ห่อผลไม้ขนาดใหญ่ ทำได้โดยการตัดทางมะพร้าวให้มีใบข้างละ 5-7 ก้าน 2 ท่อน ได้ก้านใบ 20-28 ก้าน สานขึ้นรูปโดยวิธีเดียวกัน

 

 

•การนำไปใช้ห่อผลจำปาดะ...โดยสวมทางปากหรือก้นโคระก็ได้ แล้วปล่อยทิ้งไว้จนผลไม้เจริญเต็มที่ โคระก็จะขยายตัวยืดออกตามขนาดของผลไม้นั้น ๆ โคระแต่ละใบใช้ได้เพียงครั้งเดียว

•ผลจำปาดะที่ห่อด้วยโคระจะช่วยให้ผลมีสีสวย ชาวสวนเชื่อกันว่าแมลงวันทองจะกลัวสีน้ำตาลของทางมะพร้าวแห้งถึงแม้จะมีช่องว่างก็ตาม 

 

 

*จำปาดะ ชื่อพื้นบ้าน จำดะ ลักษณะหรือลักษณะพิเศษ จำปาดะ เป็นไม้ผลยืนต้น ชื่อวิทยาศาสตร์ Artocarpus integer (Thumb) Merr. อยู่ในวงศ์ Meracear ภาษามลายูว่า Chempadak ลักษณะทั่วไปคล้ายขนุน ผลของจำปาดะเล็กกว่าขนุน ทรงผลกลมยาว เปลือกผลบางกว่าเปลือกขนุน ภายนอกเป็นหนามถี่ แต่ปลายของหนามมนราบเกือบเสมอผิว เมื่อสุกเปลือกสีเหลือง ภายในมียวงสีเหลืองหรือสีจำปา เมล็ดและยวงจะสั้นกว่าขนุน ยวงบางและค่อนข้างเหลวคล้ายขนุนละมุด (ขนุนปุด) รสหวานและมีกลิ่นจัด ถิ่นที่อยู่ (ที่มาhttp://kanchanapisek.or.th/kp8/culture/skl/skl7122.html)

♥ขอให้ทุกท่านมีความสุขนะค่ะ ...สวัสดีค่ะ...♥ 

[เหรียญชัย เหรียญชัย มาวงษ์]

• ออกจากถ้ำทะลุแล้วหรือ

• มหา เห็นแล้วแปลกดี
• ขอให้มีความสุขกับการนับเงิน ๆๆ

[หนูรี]

 เหรียญชัย เหรียญชัย มาวงษ์สวัสดีค่ะพี่มหา

ขอบคุณนะค่ะที่ยังคิดถึงกัน ขอให้พี่มหามีความสุขเช่นกันค่ะ

[ดาวลูกไก่ ชื่นชมยินดี]

• ขนุนที่บ้านลูกใหญ่เบ้อเริ่มเลยค่ะ จะทำโคระห่อไหวไหมคะ
• แอบขำๆ ท่านมหา "หนูiuเข้าถ้ำนานมากเลยนะคะ" ^^

[หนูรี]

ดาวลูกไก่ ชื่นชมยินดี

สวัสดีค่ะพี่ดาว...ขนุนต้องทำหลายใบค่ะและจะต้องห่อตอนยังเล็กๆค่ะ

•พี่มหาบอกว่า...หนูรีเข้าถ้ำ..คิๆๆๆๆ

[add]

ดูแปลกตาไม่เคยเห็น..ดีจังเลยนะคะ

[ดาวลูกไก่ ชื่นชมยินดี]

พิมพ์ผิดอีกแล้วพี่...หนูรี หนูรี หนูรี คิๆๆๆ กลัวน้องต้อมมาจับปรับจัง

ขนุนมันจะโตได้ไหมคะถ้าเราห่อมันตอนเล็กๆหรือเราตั้งใจให้ขนุนมีขนาดเท่าที่ต้องการนะค่ะ ไม่มีความรู้เลย 55 ไม่ไหวเนอะ

[นายประจักษ์ ปานอินทร์]

[หนูรี]

สวัสดีค่ะพี่ดาว

ลองดูที่นี่ซิค่ะผลใหญ่เหมือนกันค่ะ

http://www.phtnet.org/news52/view-news.asp?nID=267

[วอญ่า-ผู้เฒ่า-natachoei--]

สวัสดีน้องหนูรี

คิดถึง คิดถึง คิดถึง ถามหาในงานโกทูโน ไม่เห็นมา

ชันชีกันแล้ว

พอมาเห็นเขียน เรื่อง โค๊ระ โคร่ โคระ ดีใจ มากครับ

โคร๊ะเป็นภูมปัญญา ชาวบ้าน ลูกหนุน ลูกจำดะ ถ้าใส่โค๊ระแล้วหนอนไม่ใช

แปลกน่ะคนรุ่นผู้เฒ่าทำโค๊ระเป็นทุกบ้าน

ขอบใจมากอยากเขียนมานาน แต่หาอุปกรณ์มาประกอบไม่ได้

ดีๆๆๆๆหายกันกับที่ไม่ได้มาทะกันที่หาดใหญ่ครับ

[หนูรี]

 วอญ่า-ผู้เฒ่า-natachoei--

•ขอบคุณมากค่ะที่ช่วยกันอนุรักษ์เรื่องราวดีๆ เด็กรุ่นใหม่จะได้สืบค้นข้อมูล วันที่หนูรีนั่งสานโคร๊ะหลานๆไม่รู้จัก ถามว่าทำไหร...แล้วเขาเอาไปทำอะไร...

•เขาบอกว่าลูกใส่โคระผิวจะสวยหนอนไม่ไชแมลงวันทองไม่ชอบตอมค่ะ

•ขอบคุณค่ะ

[หนูรี]

 add

•ที่ปักษ์ใต้สมัยก่อนใช้กันมากกว่าปัจจุบันค่ะ เดี๋ยวนี้มีใช้วิธีน้อยลงแล้วค่ะ หนูรีชอบของเก่าๆค่ะ

ขอบคุณค่ะ

[หนูรี]

นายประจักษ์~natadeeสวัสดีค่ะผอ.

ขอให้มีความสุข...สุขภาพดีนะค่ะ

[BigPig]

เข้าใจหาเรื่อง...มาเขียนนะ

[หนูรี]

สวัสดีค่ะคุณBigPig

•ไม่ได้เจอกันนาน ยังจำโคระได้อีกปล่าว?คับกะผม

•ถ้าลูกจำดะสุก...จะเอามาอวดอีกที่ว่าลูกจะสวย ดังที่โม้ไว้มั๊ย...คิๆๆๆ

ขอบคุณค่ะ

[มณีดิน]

แปลกตาเพราะไม่เคยเห็น แต่แปลกใจทำไมของดีๆ ไทยเราไม่เก็บไว้ใช้ไปนานๆ นะ...หรือว่าเราหูตาอาจไม่กว้างไกลเท่านั้นเองค่ะ

[นายสมโภชน์ ชื่นจันทน์แดง]

แปลกมาก น่ารักดี ยังไม่เคยเห็น ทางอิสาณไม่มี ควรอนุรักษ์ให้ยืนยาวต่อไปครับ

พูดถึงการห่อผลไม้ป้องกันสัตว์รบกวนก่อนเก็บเกี่ยว ปัญหาที่พบมากคือการห่อผลไม้ป้องกันแมลงวันทอง (แต่ผลเล็กกว่าขนุน จำปาดะ)หากอยู่สูง ปลายกิ่ง จะห่อไม่ได้ ผมพัฒนาเครื่องมือช่วยแก้ปัญหาได้แล้วด้วย "มือวิเศษ" เครื่องช่วยห่อและเก็บผลไม้ ระบบ TWO IN ONE ห่อได้ เก็บได้ ในเครื่องเดียวกัน กะทัดรัด เบาสบาย ห่อสวย ห่อง่าย ห่อได้อย่างทั่วถึง สูง 5-6 เมตรก็ไม่ต้องปีนป่ายหรือใช้บันไดช่วย มีขนาดกระบอกห่อ 3" และ 4" กระบอกปรับได้รอบตัว 360 องศา ทำให้ง่ายต่อการใช้งาน

จำหน่ายทาง ปณ.เพียงเครื่องละ 200 บาท(รวมค่าส่งแล้ว)ราคาเยาเพราะอยากให้ทุกบ้านมีไว้ใช้ คุณภาพแข็งแรง ทนทานใช้งานได้นานปี

อนุสิทธิบัตรของ นายสมโภชน์ ชื่นจันทน์แดง 3003 ถ.สืบศิริ47 ต.ในเมือง อ.เมืองนครราชสีมา 30000 โทร.081-2827267 e-mail:hotmail.com

[นายสมโภชน์ ชื่นจันทน์แดง]

<a href="http://s593.photobucket.com/albums/tt16/dbsp1/?action=view&current=IMG_0084n.jpg" target="_blank"><img src="http://i593.photobucket.com/albums/tt16/dbsp1/IMG_0084n.jpg" border="0" alt="Photobucket"></a>

[IMG]http://i593.photobucket.com/albums/tt16/dbsp1/IMG_0074s.jpg[/IMG]

[ธนทัต]

ดีเหมือนกันน๊าค๊าบ

[มิกกิ คับ]

ขอบคุนคับ ได้ข้อมูลไปสังเคราะห์เรื่อง โคระเกาะยอ เย๊อออเรย

ขอบคุนนคร้าฟฟ

[นันทวัลย์ สังขพันธานนท์]

ดีมากเลยค่ะ ที่ทำให้ภูมิปัญญาชาวบ้านไม่สูญหายไป ขอขอบคุณกับความรู้ความคิดนี้ จะได้นำไปใช้บ้างค่ะ

[หลวงไข่]

http://youtu.be/lCh7E6tT99o

[หลวงไข่]

โคระจำปาดะ ที่ตำบลน้ำขาว อ.จะนะ จ.สงขลา