วิธีคิดแบบหมวก 6 ใบ

หมวก 6 ใบ มีสี 6 สี คือ สีขาว สีแดง สีดำ สีเหลือง สีเขียว และสีน้ำเงิน ... แต่ละสีล้วนมีความหมาย

       เอ็ดเวิร์ด เดอ โบโน ได้เสนอความเห็นเกี่ยวกับการคิดว่า การคิดเป็นขุมทรัพย์ที่มีค่าที่สุดของมนุษย์ อุปสรรคสำคัญของการคิดคือความสับสน ทั้งนี้เพราะเราพยายามจะกระทำหลายอย่างในเวลาเดียวกัน เช่นในขณะที่คิด เราได้ใช้อารมณ์ ข้อมูล เหตุผลเชิงตรรกะ ความคาดหวัง และความคิดสร้างสรรค์มารวมปะปนกันไป การคิดจึงไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควรและใช้เวลามาก คล้ายกับนักเล่นกายกรรมที่เล่นโยนลูกบอลเพื่อสลับมือรับหลายลูกเกินไป จึงรับลูกบอลไม่ได้
       เอ็ดเวิร์ด เดอ โบโน จึงเสนอวิธีคิดแบบหมวก 6 ใบ ไว้ว่าในการดำเนินชีวิตของคนเรา
บางคนสวมหมวกหลายใบ คือการแสดงบทบาทในหน้าที่หลายอย่าง แม้ว่าคนเราจะมีหมวกหลายใบ แต่ก็สวมได้ทีละหนึ่งใบเท่านั้น เมื่อสวมหมวกใบไหนก็ต้องคิดและปฏิบัติในหน้าที่นั้น ที่เฉพาะเจาะจง
        วิธีคิดแบบหมวก 6 ใบ มีจุดประสงค์เพื่อต้องการให้บุคคลได้ใช้ความคิดที่แตกต่างกันใน 6ลักษณะ คือ คนสวมหมวกสีขาว จะต้องคิดเกี่ยวกับข้อมูล ข้อเท็จจริง คนที่สวมหมวกสีแดง จะต้องแสดงความรู้สึกของตนเองเกี่ยวกับประเด็นที่กำลังพิจารณา คนที่สวมหมวกสีดำ จะต้องพูดถึงแต่จุดด้อย ข้อผิดพลาด ข้อบกพร่อง ข้อเสีย หรือสิ่งที่เป็นด้านลบ คนที่สวมหมากสีเหลือง จะต้องพูดถึงแต่จุดที่ดี ประโยชน์ คุณค่า จุดเด่นหรือความคิดในเชิงบวก คนที่สวมหมวกสีเขียว จะต้องแสดงความคิดอย่างสร้างสรรค์เป็นทางเลือกที่แปลกใหม่   คนที่สวมหมวกสีน้ำเงิน จะต้องเป็นคนคอยสรุป มักจะเป็นหัวหน้ากลุ่ม หรือประธานการประชุม
        ในการอบรมบุคลากรของหน่วยงานหนึ่งเกี่ยวกับวิธีคิดแบบหมวก 6 ใบ หลังจากที่วิทยากรนำเสนอรายละเอียดวิธีคิดนี้ แล้วก็มีการแบ่งกลุ่มให้ผู้เข้ารับการอบรมฝึกการคิดด้วยวิธีคิดแบบนี้ในประเด็นที่วิทยากรกำหนด   โดยวิทยากรได้นำหมวกให้ผู้เข้ารับการอบรมคนละ 6 ใบ ครบตามสีที่กำหนด เพื่อให้สมาชิกทุกคนได้แสดงความคิดตามบทบาทของหมวกที่สวมแต่ละใบ
         ระหว่างที่แต่ละกลุ่มกำลังดำเนินการอภิปรายและสมาชิกต่างสวมหมวกตามบทบาทที่กลุ่มร่วมกันกำหนดอยู่นั้น ปรากฏว่ามีประธานกลุ่มหนึ่ง เอาหมวกของสมาชิกคนหนึ่งมาคืนทั้ง 5 ใบ ขาดไปแต่สีดำสีเดียว วิทยากรสงสัย จึงถามไปว่า
                            “ทำไมไม่ให้สมาชิกสวมหมวกให้ครบทั้งหกสี”
            ประธานกลุ่มก็ตอบอย่างหัวเสียว่า
                           “มีอย่างที่ไหน กลุ่มเขาเปลี่ยนประเด็นการอภิปรายไปหลายหัวข้อแล้ว
คุณปรัศนีย์สมาชิกคนหนึ่งในกลุ่ม แกก็ยังพูดแต่ปัญหา อุปสรรค โทษคนโน้นคนนี้ไปเสียทุกเรื่อง
จนกลุ่มเขารำคาญ เตือนเท่าไรแกก็ไม่เปลี่ยนแปลง ผมเลยจะให้แกสวมหมวกสีดำใบเดียวตลอดไป”

                 โทษท่านผู้อื่นเพี้ยง                              เมล็ดงา
                ปองติฉินนินทา                                     ห่อนเว้น
                โทษตนเท่าภูเขา                                  หนักยิ่ง
                ป้องปิดคิดซ่อนเร้น                                เรื่องร้ายหายสูญ
                                                                                โลกนิติคำโคลง

********************

ธเนศ ขำเกิด (หนังสือ"จี้ใจได้สาระ" โรงพิมพ์คุรุสภา ลาดพร้าว)

เขียนใน GotoKnow โดย ธเนศ ขำเกิด
ใน ธเนศ ขำเกิด

คำสำคัญ (Tags): #ผู้นำการเปลี่ยนแปลง#การคิดวิเคราะห์#เอ็ดเวิร์ด เดอ โบโน

หมายเลขบันทึก: 25145เขียนเมื่อ 23 เมษายน 2006 18:06 น. ()แก้ไขเมื่อ 24 มิถุนายน 2012 00:24 น. ()สัญญาอนุญาต: สงวนสิทธิ์ทุกประการจำนวนที่อ่าน

ความเห็น (15)

@จ๋าจ้ะ@

เขียนเมื่อ 12 เมษายน 2007 12:18 น. ()

55555555555

อืม ได้สาระ และ จี้ใจ ดีจิงๆ ค่ะ

เขียนหนังสือแบบนี้ ถึงน่าอ่านดีค่ะ

ได้หลักการ และไม่น่าเบื่อ

ขอบคุณที่เอามาให้อ่านค่ะ ได้ความคิดดีๆ เยอะเลยค่ะ

(^__^)

ปูนิ่ม

เขียนเมื่อ 8 มิถุนายน 2008 10:16 น. ()

เนื้อหาดีมากเลยค่ะ เพราะที่โรงเรียนหนูเค้าก้อเรียนเรื่องนี้ยุเหมือนกาน

เลยขอดึงเนื้อหาไปบางส่วนนะค้า ขอบคุนค่ะ

ธเนศ ขำเกิด

เขียนเมื่อ 9 มิถุนายน 2008 11:38 น. ()

ลองนำวิธีคิดแบบนี้ไปใช้ในการประชุม การพิจารณาโครงการ การสอนให้คิดวิเคราะห์ ดูซิครับ จะเห็นจริงว่าถ้าที่ประชุมหรือทุกคนใช้วิธีคิดให้ครบหมวกทั้ง 6 ใบ จะทำให้สนุก และเกิดคุณค่าจากการประชุมมากทีเดียว และทำให้ติดนิสัยการคิดที่เป็นระบบด้วย

เมื่อต้นปีนี้คุณอนุรักษ์ได้เชิญผมไปเป็นวิทยากรบรรยายเรื่องนี้ 1 วันให้ข้าราชการและพนักงาน ที่ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี(บางมด) ทุกคนร่วมกิจกรรมสนุกมาก ทราบว่าจะมีรุ่น 2 ต่ออีก

0

เขียนเมื่อ 25 กรกฎาคม 2008 22:37 น. ()

อ่านแล้วคิดได้มากมายเชียว

เหมือนวิชา art of living เลยครับ

ประโยชน์มากมาย

ธเนศ ขำเกิด

เขียนเมื่อ 26 กรกฎาคม 2008 20:38 น. ()

ขอบคุณครับ...ตอนท้ายของเรื่องเพียงหักมุมให้ดูขำขันเท่านั้น แต่แก่นแท้คือสาระของวิธีคิดแบบหมวก 6 ใบ ผมอยากให้บรรดาสภาผู้ทรงเกียรติ หรือผู้รักชาติแต่ละกลุ่มนำไปใช้ด้วย จะได้เลิกทะเลาะกัน เพราะทุกวันนี้เห็นคิด/พูดแต่หมวกสีดำ และสีแดงเท่านั้น หรือบางครั้งบอกว่าหมวกสีขาว แต่กลับเป็นข้อมูลที่มอมแมม