ภูมิปัญญาท้องถิ่นกับความรู้ทางวิชาการจะผนวกกันลงตัวได้อย่างไร
จากการที่ได้นำพาคณะผู้ประชุมวิชาการศึกษาดูงาน ณ พื้นที่เกษตรผสมผสาน (พ่อบุญเต็ม ชัยลา) อ.แวงใหญ่ จ.ขอนแก่น ซึ่งเป็นศูนย์เรียนรู้ปราชญ์ชาวบ้านอีสาน ตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เมื่อ 19 ม.ค. 51
องค์ความรู้ที่ได้จากภูมิปัญญาชาวบ้าน ทำให้คณะศึกษาดูงาน นั่งอึ้งและนำไปทบทวนถึงความรู้ ปัจจัยต่างๆ ที่จะก่อให้เกิดความเชื่อมโยง ความต่อเนื่อง การผสมผสานกันอย่างลงตัว ในชุดความรู้ต่างๆ ระหว่างชุดความรู้ที่เป็นภูมิปัญญาชาวบ้าน ผนวก ผสมผสานกับวิชาการแผนปัจจุบัน
ยกตัวอย่าง ชาวบ้านต้องการเจาะน้ำบาดาล ลักษณะการเจาะน้ำบาดาล ต้องให้นักวิชาการปัจจุบันด้านธรณีวิทยา (ไม่รู้ว่าด้านนี้หรือเปล่านะ) มาตรวจสอบ วิเคราะห์ และตรวจสอบว่า มีในระยะใต้ดินที่เจาะน้ำบาดาลลงไป จะมีน้ำเพื่อดูดขึ้นมาใช้ได้หรือไม่
จากผลการตรวจสอบของนักวิชาการธรณีวิทยา "บอกว่า เจาะแล้วมีแน่นอน"
ชาวบ้านก็ลงมือเจาะ ผลการเจาะปรากฎว่า "ไม่มีน้ำเพื่อจะนำมาใช้ได้เลย" สิ่งที่เสียเปล่าคือ เสียเวลา เสียค่าใช้จ่ายในจ้างแรงงานเจาะ และอื่นๆ
ชาวบ้านเกิดความไม่เชื่อถือในวิชาการที่ใช้เหตุและผล ซึ่งชาวบ้านมีความเชื่อกันเองในภูมิปัญญาท้องถิ่น คือ
ชาวบ้านใช้วิธีการเหยียบย่ำพื้นดินที่จะเจาะ สังเกต และวิเคราะห์ด้วยภูมิปัญญา และสามารถบอกได้ว่า "จุด ๆ นี้แหล่ะ สามารถเจาะน้ำบาดาลขึ้นมาใช้ได้" ในขณะนั้น ชาวบ้านก็ลงมือเจาะ ผลปรากฎว่า "มีน้ำมาให้ชาวบ้านได้ใช้จริง ๆ" นี่คือ ความเชื่อที่ชาวบ้านมีให้แก่ชุมชนของท้องถิ่น และเป็นจริงในคำบอกเล่าของชุมชน
เราในฐานะผู้ไปแลกเปลี่ยนเรียนรู้ จึงงงๆๆ งวย ๆ กับการที่นักวิชาการ และชุมชน ไม่สามารถที่เชื่อมโยงความรู้เหล่านี้เข้ากันได้
จะทำอย่างไรดี หากว่า เอาทั้งสองส่วนมาผนวก ผสมผสาน และหาจุดเชื่อมโยงให้ลงตัวก็คงจะดีไม่น้อย อย่างที่เขาว่า "
คิดคนเดียว ก็เชื่ออยู่คนเดียว คิดหลายคน หลายความคิด ผสมสผาน หลากหลายมุมมอง ต่อยอดภูมิปัญญา สู่วิชาการที่ล้ำเลิศ ก่อเกิดปัญญาที่แตกฉาน สร้างสรรงานดี ๆ แก่สังคม "
ยังมีชุดความรู้ภูมิปัญญาด้านอื่นๆ เช่น เรื่อง ดิน น้ำ พืช สัตว์ ฯลฯ อีกมากมาย
แล้วจะนำมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้
ท่านใด มีข้อเสนอแนะ ช่วยที ขอบพระคุณอย่างสูง ค่ะ
ความเห็น (0)
ไม่มีความเห็น