ต้นกำเนิดเมล็ดพันธุ์ KM ใน มมส.

        การจัดการความรู้ ได้เกิดขึ้นจริงๆ แล้วในมหาวิทยาลัยมหาสารคาม  จะด้วยผลอานิสงฆ์ที่ผู้อ่านท่านได้กระทำไว้โดยไม่รู้ตัวหรือไม่ก็ตาม เมื่อปลายปี พ.ศ. 2549 ผมได้เสนอแนวคิดการดำเนินการจัดการความรู้ต่อที่ประชุมคณะอนุกรรมการจัดการความรู้ของมหาวิทยาลัยมหาสารคาม ในที่สุดแนวคิดนี้ก็ผ่าน นั่นคือ ABC โมเดลที่ผม (ในหมวกของอนุกรรมการจัดการความรู้คนหนึ่ง) อยากให้เกิดการทำงานแบบมีส่วนร่วมด้านการจัดการความรู้ของสังคมมหาวิทยาลัยมหาสารคามเป็นทุนเดิมอยู่แล้วก็ตาม อีกแรงบันดาลใจ (Passion) อย่างหนึ่งที่ติดตัวผมมาตลอดเวลา คือ ความรักการปลูกต้นไม้ จะต้นอะไรก็แล้วแต่...ถ้ามีโอกาสผมก็จะปลูก ตอนนี้ผมก็กำลังปลูกต้น KM  ผมจึงได้นำมาปรับใช้กับการจัดการความรู้  ถ้าเป็นการปลูกคนเดียวผมถือว่าเป็น Blog และถ้าร่วมมือกันหลายๆ คน หลายๆ กลุ่ม (เกิด CoPs) ก็จะกลายเป็นป่า (Planet)  ป่าที่อุดมไปด้วยความรู้และปัญญาปฏิบัตินับเป็นสมบัติอันล้ำค่าของชุมชนแต่ละชุมชนที่ร่วมมือกันปลูกนั้นเอง

• การปลูกต้นไม้ : กว่าจะผลิดอกออกผลให้เราได้ใช้ประโยชน์จากผลิตผล เราก็จะต้องดูแลรักษาตั้งแต่การเพาะพันธุ์เมล็ดพืช การเอาใจใส่ รดน้ำ พรวนดิน ใส่ปุ๋ย ป้องกันวัชพืช ศัตรูต่างๆ สภาพดินฟ้าอากาศ ปัจจัยพื้นฐานเหล่านี้มีความสำคัญอย่างยิ่งที่จะช่วยให้ ต้นไม้ที่เราปลูกเป็นต้นไม้ที่สมบูรณ์มากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้
• การจัดการความรู้ : มนุษย์ทุกคนมีความรู้ด้วยกันทั้งสิ้น อาจแตกต่างกันบ้างตามมุมมอง หลักปรัชญาและหลักทฤษฎีที่นักวิชาการทั้งไทยและเทศได้นิยามเอาไว้  แต่ประเด็นหลักที่เรากำลังครุ่นคิดกันถึงนิยามเรื่องความรู้ การแสดงหาความรู้ การเก็บรวบรวม การค้นคว้าวิจัย ฯลฯ และอีกสารพัดคำที่จะนิยามเรื่อง "ความรู้" มนุษย์เราจำเป็นต้องใช้ความรู้ควบคู่กับการดำรงชีพและปฏิบัติกิจการงานมากกว่าเมื่อเทียบกับสมัยอดีตกาล ด้วยความสำคัญของการใช้ความรู้ที่กล่าวมาข้างต้นแล้ว มนุษย์จำเป็นจะต้องจัดการกับความรู้ที่มีอยู่มากมาย หลายสาขา จึงได้มีศาสตร์ที่เกี่ยวข้องขึ้นมา เรียกว่า "การจัดการความรู้"  ขึ้นอยู่กับว่าจะจัดการกับความรู้ในสาขาใด ใช้เครื่องมืออะไรมาจัดการเท่านั้นเอง ถึงตรงนี้แล้วผมจะไม่นิยามเรื่องการจัดการความรู้ เพราะมีนักวิชาการได้นิยามไว้แล้วมากมาย ค้นจาก Search Engine เช่น Google ก็คงหาได้ไม่ยากเกินความสามารถของท่านผู้อ่าน

ตารางแสดงความสัมพันธ์ระหว่างการปลูกต้นไม้กับการจัดการความรู้

เมล็ดพันธุ์ KM ใน มมส. 

        นับแต่แรกเริ่มประเดิมศักราช พ.ศ.ใหม่ 2550 ที่ผ่านมาไม่กี่สิบวัน (ร่วมสองเดือนเห็นจะได้) ที่เม็ดพันธุ์ KM ใน มมส. เริ่มดำเนินการขยายเมล็ดพันธุ์ความดีด้วยการใช้เครื่องมือ การจัดการความรู้ (KM) โดยเริ่มต้นจากบางหน่วยงาน เป็นการขยายเมล็ดพันธุ์เพื่อการปลูกป่า KM ภายในมหาวิทยาลัยมหาสารคามในระยะเริ่มต้นแห่งปี พ.ศ. 2550 ตามลำดับ ดังแสดงในตารางด้านล่างนี้

จากก้าวแรกเพื่อก้าวต่อไป

        การจัดการความรู้จะเกิดขึ้นได้หรือไม่ประการใดแล้ว คณะอนุกรรมการจัดการความรู้มหาวิทยาลัย (MSU-KM Team) เป็นเพียงส่วนหนึ่งจาก ABC Model ที่จะคอยสนับสนุน ส่งเสริมให้เกิดบรรยากาศแห่งการจัดการความรู้ให้กับหน่วยงานภายในมหาวิทยาลัยมหาสารคามเท่านั้น แต่ประเด็นสำคัญยิ่งกว่านั้นก็คือ การจัดการความรู้จะสำเร็จได้ผลดีนั้นส่วนหนึ่งมาจากตัวของผู้อ่านทุกท่านที่สังกัดตามหน่วยงานในมหาวิทยาลัยมหาสารคาม เพื่อร่วมกัน... "พัฒนาคน พัฒนางาน พัฒนาฐานความรู้" เพื่อก้าวสู่การเป็นมหาวิทยาลัยการเรียนรู้และนวัตกรรม สมดังวิสัยทัศน์ที่ได้กำหนดเอาไว้

วิชิต ชาวะหา

อนุกรรมการจัดการความรู้มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
เลขานุการศูนย์พัฒนาทรัพยากรการศึกษา

22 กุมภาพันธ์ 2550