สัญญา ๑๐
สัญญา ๑๐ เป็นหมวดธรรมที่กำหนดให้ศึกษาในวิชานักธรรมโท... ภายหลังจึงทราบว่า เรื่องสัญญา ๑๐ นี้ มีอยู่ในคิริมานนทสูตร.. ซึ่งเรื่องย่อและความสำคัญของคิริมานนทสูตร ผู้สนใจดูได้ที่ สามภาณและคิริมานนทสูตร เฉพาะบันทึกนี้จะนำเรื่องสัญญา ๑๐ มาขยายความสั้นๆ เท่านั้น....
ความหมายของคำว่า สัญญา ผู้เขียนได้เล่าไว้แล้ว (ผู้สนใจดู สัญญา ) ... ส่วนสัญญาใน สัญญา ๑๐ นี้ ผู้เขียนเลือกใช้ความหมายว่า สำคัญหมาย ...
อนิจจสัญญา คือ การสำคัญหมายว่าสิ่งทั้งหลาย โดยเฉพาะกายและใจของเรานี้ เป็นสิ่งที่ไม่เที่ยงแท้ ไม่สามารถดำรงอยู่โดยความเป็นอย่างนั้นได้ตลอด มีความแปรเปลี่ยนไปเสมอ...
อนัตตสัญญา คือ การสำคํญหมายว่าสิ่งทั้งหลาย โดยเฉพาะกายและใจของเรานี้ เป็นอนัตตา คือ ไร้เจ้าของ บังคับไม่ได้ ฝืนความปรารถนา แย้งต่อความเป็นตัวเป็นตน และเป็นไปตามสภาพสาเหตุที่จะเข้ามาเกื้อหนุ่นหรือบั่นทอนให้เป็นไป...
อสุภสัญญา คือ การสำคัญหมายว่าสิ่งทั้งหลาย โดยเฉพาะกายและใจของเรานี้ เป็นอสุภะ คือ มิใช่สิ่งที่สวยงาม น่าชมชอบอะไร แต่ที่เราเห็นว่า สวยงาม น่าชมชอบ เพราะเราป้องกันและปกปิดไว้ เช่น ผิวหนังปกปิดเลือดไว้ เนื้อปกปิดกระดูกไว้ หรือถ้าเราขาดการป้องกันโดย เราไม่อาบน้ำ ไม่แปรงฟัน ไม่สระผมแล้ว ความไม่สวยไม่งามต่างๆ ก็จะปรากฎตามสภาพเดิมทันที....
อาทีนวสัญญา คือ ความสำคัญหมายว่าสิ่งทั้งหลาย โดยเฉพาะกายและใจของเรานี้ เป็นโทษ เช่น เราต้องกินอาหารทุกวัน จะกินมากเกินไปก็ไม่ได้ จะไม่กินหรือกินน้อยเกินไปก็ไม่ได้ ..เราจะไม่ออกกำลังกายเลยก็มีปัญหา แม้ออกกำลังกายเกินไปก็มีปัญหา.. เรียนหนังสือ คิดมากเกินไป ไม่รู้จักควบคุมก็อาจทำให้เครียดหรือเป็นโรคประสาทได้ นั่นคือ ให้เราสำคัญหมายว่ากายและใจของเรานี้มีโทษมากมาย...
ปหานสัญญา คือ ความสำคัญหมายในการละความคิดต่างๆ...โดยละความคิดที่ไม่ดีไม่ควร ความคิดที่เลวที่ชั่ว ความคิดที่ไม่เหมาะสม ซึ่งรวมเรียกว่า อกุศล ..ให้เราสำคัญหมายละความคิดที่เป็นอกุศลเหล่านี้... เพราะสิ่งต่างๆ ที่เป็นอยู่และเป็นไปสำหรับเรานั้น ล้วนเกิดมาจากความคิดของเรา....ดังนั้น เราควรสำคัญหมายละความคิดที่เป็นอกุศลซึ่งเป็นสาเหตุให้เกิดปัญหาต่างๆ...
วิราคสัญญา คือ ความสำคัญหมายในการสลัดออก สำรอก คลายความยินดี ความคิดที่เป็นอกุศลเหล่านั้นให้หมดไป...ข้อนี้ต่างจากข้อก่อน กล่าวคือ ข้อก่อน ละ แต่ข้อนี้ สลัดออก ...
นิโรธสัญญา คือ ความสำคัญหมายว่า เมื่อดับอกุศลเหล่านั้นได้แล้ว จิตใจเราก็จะปลอดโปร่ง มีความสดใส มีความสดชื่น....
สัพพโลเก อนภิรตสัญญา คือ ความสำคัญหมายว่า โลกทั้งปวงนี้ ไม่น่าจะเพลิดเพลินยินดี เพราะไม่มีอะไรเที่ยงแท้ บังคับไม่ได้ ไม่สวยงาม....ข้อนี้ เป็นการทบทวนตั้งแต่ข้อแรกลงมา โดยเน้นไปที่ความไม่ยินดีต่อโลกทั้งปวง...
สัพพสังขาเรสุ อนิฎฐสัญญา คือ ความสำคัญหมายว่า สังขารซึ่งเป็นตัวปรุงแต่งความคิดให้เป็นไปอย่างโน้นอย่างนี้ มิใช่สิ่งที่น่าปรารถนา...สังขารคือตัวปรุงแต่งให้ดีให้ชั่วหรือเป็นกลางๆ อย่างโน้นอย่างนี้ ก็มิใช่สิ่งที่น่าปรารถนา....ข้อนี้ เน้นว่า การปรุงแต่งทุกอย่าง มิใช่สิ่งที่น่าปรารถนา...
อานาปาณสติ คือ การระลึกถึงลมหายใจ เข้าออก นั่นคือ การสำคัญหมายแต่เฉพาะลมหายใจเข้า ลมหายใจออก... หายใจเข้าออก สั้นยาว ก็รู้ตามที่มันเป็น....
....บรรดา สัญญา ๑๐ นี้ จะเห็นได้ว่า ๙ ข้อแรกเป็น การค้นหาความหมายที่มีอยู่ภายในใจ ซึ่งเรียกว่า สัญญา ...ส่วนข้อสุดท้าย เป็นการตั้งสติ ระลึกรู้อยู่ที่ลมหายใจ ...โดยมิได้เป็นการค้นหาความหมายที่มีอยู่ภายในใจ จึงไม่มีคำว่า สัญญา ต่อท้าย...
........
สรุปความว่า สัญญา ๑๐ นี้ ให้เราค้นหาความหมายต่างๆ แล้วก็ละสิ่งเหล่านั้น มาพักความรู้สึก การกำหนดรู้ไว้ที่ลมหายใจเข้า หายใจออก...
ส่วนผู้สนใจรายละเอียดก็ค้นหาได้จากคิริมานันทสูตร...หรือจากที่อื่นๆ ซึ่งมีผู้รู้ขยายความไว้มากมาย....
ความเห็น (6)
เข้ามาฟังธรรมครับพระคุณเจ้า
กราบสามครั้งครับ
แจ่มแจ้งครับพระอาจารย์...
เก็บไว้เป็นอีกเรื่องที่จะลงวารสารครับ...
สาธุ...
 |
ทั่นเลขาครับ ระวังพระอาจารย์จดลิขสิทธิ์นะครับ อิอิ
เข้ามาฟังธรรมค่ะพระคุณเจ้า
กราบสามครั้งค่ะ..
