เมื่อผึ้งมาเก็บเกสรดอกสารภีจำนวนมากมายแบบนี้ เกสรจำนวนมากนี้ผึ้งนำกลับไปรังของเขา และสร้างสิ่งมหัศจรรย์ของน้ำผึ้งและส่วนต่างๆของรังผึ้งขึ้นมา มนุษย์ได้ใช้ประโยชน์สารพัดจากผึ้ง โดยเฉพาะส่วนที่เกี่ยวกับสุขภาพ และการบำรุงรักษาร่างกายของมนุษย์
สมัยเด็กๆบ้านผมอยู่ติดวัด
ผู้เขียนและเพื่อนๆเด็กผู้ชายชอบไปเล่นที่วัด เพราะกว้างขวางดี
เล่นไปเล่นมาก็กินข้าว กินน้ำ กินขนม ที่วัด
แถมขโมยปีนขึ้นต้นไม้เอาผลไม้ต่างๆมากินอีก เช่น มะม่วง มะขาม
มะขามเทศ หว้า และผลสุกของสารภีสีเหลืองสวยเหมือนมะปราง รสชาติก็งั้นๆ
ไม่ได้เอร็ดอร่อย วิเศษวิโสอะไร แต่เด็กๆก็ซน อะไรก็เอาทั้งนั้น
แบบกินทิ้งๆขว้างๆ เอาสนุกกับเพื่อนเสียมากกว่า เวลาสารภีออกดอก
พวกเราชอบไปดูผึ้งเต็มต้นสารภี เสียงหึ่งๆดังไปถึงกุฏิพระ
ช่วงวันพระทำบุญเสร็จก็มักจะนัดกับเพื่อนๆออกไปเล่นที่ต้นสารภีกัน
พวกเราสงสัยกันว่า ผึ้งมันมาจากไหน
มันรู้ได้อย่างไรว่าที่นี่มีเกสรดอกไม้ แล้วมันไปไหนต่อ
มันอยู่ที่ไหนกัน ไม่มีคำตอบหรอกครับ เมื่อสารภีผสมเกสรแล้วออกลูก
เป็นช่วงฤดูร้อนหน้าประมาณเมษายน
ผลสารถีที่ไม่สุกอย่าแตะต้องเชียวครับ ก็มันมียางขาวๆ
ไหลออกมายังกับน้ำ ถูกเสื้อผ้าก็เหนียวติดด่างซักไม่ออกอีกด้วย
เมื่อสักสิบกว่าปีผมขึ้นไปเที่ยวเชียงใหม่ถิ่นเก่าสมัยเรียนหนังสือและทำงานครั้งแรก
ซึ่งต้องไปทุกปี ก็ไปเยี่ยมเพื่อนฝูงที่รักใคร่กันมาก
เพราะเราทุกข์ยากมาด้วยกัน สมัยทำงานที่ อ.สะเมิง
ถ้ามีเวลาก็จะเข้าไปเยี่ยมเยือนชาวบ้าน
ผู้นำชุมชนเก่าๆที่เราสัมพันธ์ด้วย
น่าดีใจครับคนที่เราใกล้ชิดจำนวนมากได้มีตำแหน่งแห่งหนในสังคมชุมชนมากมายแทบไม่น่าเชื่อ
เช่น พนักงานขับรถพวกเรา ได้เป็นพ่อแคว่น(กำนัน) เป็นผู้ใหญ่บ้าน
เราเคยเอาเด็กหนุ่มชาวบ้านมาเป็นผู้ช่วยทำงานเดี่ยวนี้เป็น อบต.
เป็นประธาน อบต. อย่างไม่เคยคิดมาก่อน
เราสรุปกันว่าเพราะชาวบ้านกลุ่มนี้คลุกคลีกับเรามานานหลายปี
เขาซึมซับวิธีคิด วิธีพูด หลักการ
เหตุผลต่างๆในการทำงานพัฒนาไปจากพวกเรา
เขาเหล่านั้นหลายคนก็มากินนอนกับพวกเรา
เดินทางไปประชุมชาวบ้านจนดึกดื่นบ่อยครั้ง
ผมได้ต้นสารภีมาจากร้านขายต้นไม้ทางขึ้นสำนักงานเกษตรภาคเหนือ
วางขายข้างทางซื้อมาในราคา 20 บาท เอามาปลูกข้างบ้านที่ขอนแก่น
ด้วยสองวัตถุประสงค์ คือ อยากดูผึ้งยามมันออกดอก
และใช้เป็นม่านต้นไม้บังสายตาเพื่อนบ้านที่ติดกัน
แทนที่จะทำรั้วปูนสูงๆก็ทำรั้วโปร่ง แล้วปลูกต้นไม้ขึ้นมาบังสายตาแทน
สารภีเขาใบดก หนาทึบ บังสายตาได้ดีครับ
มดแดงก็ชอบมาทำรังวัตถุประสงค์นี้ไม่สงวนลิขสิทธิ์นะครับ
ดีตรงที่มันเป็นรั้วสีเขียวจากต้นไม้ สดชื่น
ลดความร้อนจากการที่ปูนเก็บความร้อนยามแดดเผาในเวลากลางวันได้มากทีเดียว
ต้นอะไรก็ได้ครับตามใจชอบ เพื่อนบ้านเขาก็เห็นด้วย ปลูกแค่ 3
ปีก็ออกดอกครับ ได้ดูผึ้งสมใจ
แต่ต้นสารภีต้นนี้มันเป็นตัวผู้หรือเปล่าก็ไม่รู้
ดูเอกสารเท่าที่มีอยู่ก็ไม่บอกว่าสารภีมีทั้งตัวผู้ตัวเมียหรือเปล่า
แต่หลังออกดอกแล้วไม่มีผลเลย เลยอดดูผลของมัน แต่เสน่ห์ของมันคือ
ผึ้งมาเอาเกสรยามเช้าที่ดอกบานออก
กลิ่นหอมของสารภีคล้ายๆกลิ่นเทียนผสม ผมว่าอย่างนั้นนะครับ
ท่านอื่นอาจจะอธิบายเป็นอย่างอื่น
สารภีมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Ochrocarpus siamensis วงศ์
GUTTIFERAE ดอกออกเป็นช่อสีขาว
ในเอกสารสารานุกรมไม้ดอกระบุว่าเป็นสมุนไพรด้วย
แต่ไม่ได้ให้รายละเอียด
นอกจากผึ้งแล้วก็มีแมลงภู่ มาเอาเกสรเหมือนกัน
ผมเดาเอานะครับเพราะดอกเขาไม่มีน้ำหวาน น่าจะมาเอาเกสร
แต่แมลงภู่มักมาหลังจากผึ้งดอมดมเอาเกสรไปแล้วนับชั่วโมงจึงมา
และที่ผมสังเกตดูจะมีแมลงภู่ไม่เกินสิบตัว แต่ผึ้งนี่เป็นพันๆ
หมื่นๆตัวบินกันวุ่นวายไปหมด
บางเช้าผมก็ลากเก้าอี้โต๊ะเล็กๆไปนั่งกินกาแฟดูผึ้งเขาทำงานกันครับ
มันวิเศษจริงๆ จิตใจไม่ฟุ้งซ่านไปสู่โลกโลกาภิวัตน์อะไรนั่น
สบายๆแค่ที่เห็น
ชื่นชมความขยันและการทำงานตามหน้าที่ของเขาอย่างไม่เคยบ่น
หรือตีรันฟันแทงกัน แค่เพียง 2-3 ชั่วโมงงานก็เสร็จ บรรลุเป้าหมาย
เกสรหมด ผึ้งก็ยกทัพโยธาลาต้นสารภีไป พรุ่งนี้มาใหม่
ทิ้งให้ดอกสารภีส่วนที่บานแล้วเกสรหมดสิ้นแล้วล่วงหล่นลงสู่พื้นดินขาวเต็มต้น
ส่งกลิ่นหอมไปถึงถนนหน้าบ้าน ใครผ่านไปมาก็ทักถามว่ากลิ่นดอกอะไร
เราก็ยินดีตอบว่านี่คือสารภีครับ
เมื่อผึ้งมาเก็บเกสรดอกสารภีจำนวนมากมายแบบนี้
เกสรจำนวนมากนี้ผึ้งนำกลับไปรังของเขา
และสร้างสิ่งมหัศจรรย์ของน้ำผึ้งและส่วนต่างๆของรังผึ้งขึ้นมา
มนุษย์ได้ใช้ประโยชน์สารพัดจากผึ้ง โดยเฉพาะส่วนที่เกี่ยวกับสุขภาพ
และการบำรุงรักษาร่างกายของมนุษย์
มุมมองนี้ทำให้ผู้เขียนดีใจที่มีส่วนเล็กๆที่ทำประโยชน์ทางอ้อมให้แก่เพื่อนมนุษย์ของเรา
ความจริงข้อนี้ทำให้ผู้เขียนมีความสุขอย่างไม่น่าเชื่อเลย
เรามาปลูกสารภีกันดีไหมครับ..