ระหว่างที่ไปเป็นวิทยากรในโครงการพัฒนาศักยภาพบุคลากร จังหวัดชุมพร เมื่อวันที่ ๑๕-๑๗ มกราคม ๒๕๕๐ ได้ยินเรื่องดีๆ ๒ เรื่องโดยบังเอิญคือ “วัดส่งเสริมสุขภาพ” และ “คลินิกอดบุหรี่” โดยอาศัยความช่วยเหลือของทีม สสจ.ชุมพร ดิฉันจึงมีโอกาสได้พบและพูดคุยกับเจ้าของงาน
เรื่องวัดส่งเสริมสุขภาพสะกิดใจมาตั้งแต่ที่ได้ยิน นพ.ณัฐวุฒิ ประเสริฐสิริพงศ์ นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดชุมพร กล่าวตอนเปิดการประชุมว่า “คุยกับพระ...................เทศน์เวลามีคนตาย แทนที่จะไปเทศน์เรื่องเวรเรื่องกรรม ให้เทศน์ว่าตายด้วยเรื่องอะไร ช่วงหลังๆ มักมีเหตุมาจากความดันสูง CVA ....ชุมพรทำเรื่องวัดสร้างเสริมสุขภาพมา ๒ ปีแล้ว อำเภอละ ๑ วัดแล้วให้เอาไปขยายผล..........กิจกรรมมีการให้ความรู้กับพระเรื่องพฤติกรรมการออกกำลังกาย โภชนาการ เวลาเทศน์พระจะเทศน์เรื่องพวกนี้.........”
ทีมงานของ สสจ.ได้นัดหมายให้ดิฉันได้พบและพูดคุยกับ มล.อรอนงค์ กฤดากร นักวิชาการสาธารณสุข ๗ สสจ.ชุมพร ผู้รับผิดชอบโครงการดังกล่าว จึงได้ทราบว่าโครงการวัดส่งเสริมสุขภาพริเริ่มตั้งแต่ปี ๒๕๔๔ ตอนนั้นมีวัด ๒๗ วัดใน ๑๒ เขตเข้าร่วม ลองทำนำร่อง เป้าหมายเพื่อบูรณาการเรื่องการส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อมในวัดและรอบๆ วัด ปี ๒๕๔๖ เริ่มศึกษากระบวนการว่าปัจจัยอะไรที่จะส่งเสริมและเป็นอุปสรรค ปี ๒๕๔๗ เริ่มงานอย่างจริงจังมีวัด ๑๒๓ วัดเข้าร่วม
โครงการนี้ริเริ่มจากกรมอนามัย มีงานส่งเสริมสุขภาพ ของ สสจ.ทำหน้าที่ประสานงานและอำนวยความสะดวก ศูนย์อนามัยเป็นตัวทำงานร่วมกับสำนักพุทธศาสนาแห่งชาติของจังหวัด ในโครงการมีการกำหนดคุณสมบัติของวัดส่งเสริมสุขภาพไว้อย่างชัดเจน โยงไปสู่ท้องถิ่นน่าอยู่และเมืองน่าอยู่ในภาพรวม พระของวัดในโครงการนี้เวลาเทศน์จะให้ความรู้ด้านสุขภาพไปด้วยและสามารถให้คำปรึกษาด้านสุขภาพอนามัยได้
ปี ๒๕๔๙ มีวัดใน ๖ อำเภอที่ผ่านเกณฑ์วัดส่งเสริมสุขภาพและได้รับโล่ห์จากกรมอนามัย ได้แก่ วัดเทพเจริญ อ.ท่าแซะ วัดเอราวัณนันทิยาราม อ.ปะทิว วัดวารีบรรพต อ.สวี วัดชลธีพฤษาราม อ.ทุ่งตะโก วัดเพนียด อ.หลังสวน และวัดสวนสมบูรณ์ อ.ละแม มล.อรอนงค์กล่าวว่าวัดที่ชุมพรได้เปรียบที่มีอาณาบริเวณและร่มรื่น
ดิฉันเห็นรายชื่อวัดต่างๆ ที่เคยได้รับโล่ห์ พบว่ามีในหลายจังหวัด ในปี ๒๕๔๘ มีวัดจำนวนมากถึง ๗๘ วัดในจังหวัดต่างๆ ที่ได้รับโล่ห์นี้ แต่ไม่เคยมีใครมาพูดให้ฟัง จึงถือโอกาสนี้นำมาเผยแพร่ เมื่อวันศุกร์ที่ ๒๖ ได้คุยเรื่องนี้กับ นพ.ปรเมษฐ์ กิ่งโก้ รองนายแพทย์ สสจ.สกลนคร ท่านก็บอกว่าจะเอาไปทำบ้าง ใครสนใจลองสอบถามที่สำนักส่งเสริมสุขภาพ กรมอนามัย ถ้าจะคุยกับ มล.อรอนงค์ กฤดากร สสจ.ชุมพร ติดต่อได้ที่โทร. ๐๗๗-๕๑๑-๙๙๗ ต่อ ๓๐๕
วัลลา ตันตโยทัย วันที่ ๒๙ มกราคม ๒๕๕๐