ความเห็นของ Yuval Noah Harari คุยกับ Jay Shetty ฟังได้ที่ (๑) เริ่มด้วยการคุยกันเรื่องทักษะทำความรู้จักตนเอง ทักษะรับรู้สิ่งที่เกิดขึ้นภายในตนเอง รวมทั้งทักษะในการปกป้องตนเองจากการถูกปัจจัยภายนอกเข้ามาปั่นหัว หรือบงการ
รู้จักตนเอง เป็นตัวของตัวเอง มีจิตอิสระ มีเวลาอยู่กับตัวเอง เขาเตือนว่า การอยู่กับตัวเองไม่จำเป็นต้องเป็นเวลาแห่งความสุขเสมอไป
ทักษะสำคัญอย่างหนึ่งคือ การเผชิญความรู้สึกเบื่อหน่าย เจ็บปวด ... อนิษฐารมณ์ ตรงนี้ผมคิดต่อว่า คนเราต้องรู้จักเอาประสบการณ์ด้านลบมาเป็นเครื่องมือของการเรียนรู้ ผ่าน reflective learning ด้วย Kolb’s Experiential Learning คือสะท้อนคิดสู่หลักการหรือทฤษฎี
เมื่อถามเรื่องการศึกษา เขาใช้คำ Global educational crisis มองว่า ความท้าทายคือ เราไม่รู้ว่าชีวิตและงานในอนาคตยี่สิบสามสิบปีจะเป็นอย่างไร เราพอจะรู้ว่า ต่างจากปัจจุบันมากมายอย่างแน่นอน และงานในปัจจุบันหลายอย่างจะทำโดยเครื่องจักรอัตโนมัติที่มีความฉลาด ทำให้ผมนึกถึง ทักษะแห่งอนาคต (๒)
ที่น่าสนใจคือเขาบอกว่าในช่วงศตวรรษที่ ๒๑ ความเหลื่อมล้ำในโลกลดลงอย่างน่าพอใจ แต่ในศตวรรษที่ ๒๑ มันกลับเพิ่มสูงขึ้น
อีกข้อสังเกตหนึ่งคือ เทคโนโลยียกระดับขึ้นตลอดเวลา และมันลดระดับความสามารถ (downgrade) ของมนุษย์
ทักษะหนึ่งที่เขาเห็นพ้องกันคือ ทักษะในการรับฟังหรือรับรู้ โดยไม่ตัดสิน เป็นทักษะสำคัญยิ่งสำหรับชีวิตในปัจจุบันและอนาคต
อีกคุณสมบัติที่เขาคุยกันคือความถ่อมตน (humility) เขาเอ่ยถึง collective humility ที่ผมเติบโตมาในค่านิยมของความถ่อมตน และยึดถือมาตลอดชีวิต แต่เมื่อไปต่างประเทศก็รู้สึกว่าโลกตะวันตกเขามีค่านิยมตรงกันข้าม และรู้สึกว่าสังคมไทยค่อยๆ เลียนตะวันตก จึงแปลกใจมากที่ Harari เอ่ยเรื่องนี้ แต่คิดอีกทีก็ไม่น่าแปลกใจเพราะเขาเรียนรู้สมรรถนะแห่งความสุขจากโลก ตะวันออก เขาปฏิบัติสมาธิภาวนาถึงวันละ ๒ ชั่วโมง
วิจารณ์ พานิช
๗ พ.ค. ๖๕
ทักษะการรับฟัง มีปัญหาจริงในช่วงระหว่างการเรียนออนไลน์ ครับ ;)…