ข้อคิด
4.พระพุทธเจ้าสอนศาสนาอย่างไร
แง่ประวัติพระองค์ฉุกคิดเรื่องที่แสนจะธรรมดาว่า...สิ่งใด ๆ ย่อมมีคู่ตรงกันข้าม มีร้อนก็ต้องมีเย็น มีชายก็ต้องมีหญิง ดังนั้น การเกิด แก่ เจ็บ ตายน่าจะมีคู่ตรงข้ามนะ แม้เป็นปัญหาง่าย ๆ ของคนทั่วไปแต่เป็นปัญหาที่ไม่ธรรมดามาก...ด้วยสัตว์ยังต้องเสพกามอยู่ แต่เราต้องการออกจากกาม มาคัณฑิยะเอ๋ย. ( ม.ม.13/281 ) นี่คือปริศนาที่ทำให้เจ้าชายสิทธัตถะออกบวช เมื่อไปศึกษาในสำนักต่าง ๆ ก็ไม่เห็นทางพ้นกามตกลงค้นหาเองดีกว่าจึงได้เป็นพระพุทธเจ้าไงละ
ถามว่า...ประเด็นสำคัญยิ่งที่จะเข้าใจพุทธธรรมทั้งระบบ คือ การตรัสรู้แปลว่าอะไร..? การตรัสรู้เกี่ยวข้องกับภาษาและความคิดอย่างไรหรือไม่..? ด้วย...พุทธศาสนาเชื่อว่าภายในใจมนุษย์ยังมีธรรมชาติฝ่ายดี การบำเพ็ญเพียรเพื่อตรัสรู้นั้นคือการพยายามขจัดอาสวกิเลสโดยการพัฒนาธรรมชาติฝ่ายดีโดยเฉพาะอย่างยิ่งคือปัญญาให้แสดงออก. ( น. 29 ) และปัญญาที่ได้รับการอบรมอย่างเต็มที่จะแสดงบทบาทออกเป็นสองลักษณะคือ เป็นความสว่างและเป็นความหลุดพ้น
สำหรับ...ความรู้สูงสุดในทางพุทธศาสนานั้นจะมีคุณสมบัติอีกอย่างหนึ่งตามมาจากความรู้อย่างทะลุปรุโปร่งนั้นคือความหลุดพ้นไม่ยึดติดอยู่ในกรอบความคิดเดิม ๆ ( น. 30 )และ...ความจริงที่ทรงค้นพบอยู่นอกกรอบภาษาที่คนทั้งหลายใช้กันอยู่. ( น. 30 )
4.ทฤษฎีสองภาษา
พระวินัยและพระสูตรถือเป็นหลักฐานเก่าแก่ที่สุดที่บันทึกไว้ในรูปภาษาธรรมชาติ ( ภาษาบาลีของอินเดียโบราณ ) การทำความเข้าใจภาษานั้น...พุทธศาสนานิกายเซนเปรียบภาษาว่าเหมือนนิ้วชี้ที่ชี้ไปยังดวงจันทร์ ส่วนความจริงในระดับสูงที่พระพุทธองค์ทรงเข้าถึงด้วยการตรัสรู้นั้นเปรียบได้กับดวงจันทร์. ( น. 35 ) คือว่ามีสถานที่หนึ่งไปถึงแล้วอธิบายด้วยภาษาไม่ได้จึงเขียนแผนที่ให้ก็มีคนไปถึงแต่บอกไม่ได้อธิบายไม่ถูกด้วยภาษา เหมือนความเปรี้ยวของมะนาวอธิบายไม่ได้ อยากรู้ต้องหามะนาวมาผ่าครึ่งซีกแล้วออกมาชิมดูอย่างนั้น
สำหรับพระวินัยใช้อำนาจแสดงเป็นอาณาเทศนา พระสูตรใช้โวหารแสดงถือว่าใช้ภาษาคนชาวโลกเป็นโวหารเทศนา พระอภิธรรมใช้ปรมัตถธรรมแสดงโดยใช้ภาษาเทคนิกเป็นปรมัตถเทศนา และพระพุทธเจ้าทรงใช้สองภาษาคือภาษาที่ยอมรับความจริงสมมติและภาษาที่มุ่งแสดงความจริงล้วน ๆ นั้นแล.
.........................................................
บรรณานุกรม
สมภาร พรมทา. 2559. พุทธปรัชญาในอภิธรรมปิฎก. นนทบุรี : บริษัทปัญญ
ฉัตร์ บุ๊คส์ บายดิ้ง จำกัด.
ไม่มีความเห็น