ย่ออภิธรรมพุทธ 2
ข้อคิด
3.ภาษากับสังสารวัฏฏ์
ในมหานิทานสูตร มีการเวียนว่ายอยู่ในห้วงแห่งทุกข์นั้นเกี่ยวข้องโดยตรงกับภาษา แม้ปฏิจฺจสมุปบาทเป็นธรรมลึกซึ้งก็อยู่ในห้วงแห่งความทุกข์ เริ่มจากอวิชาหรือความไม่รู้เป็นกกกอของวัฏฏะสงสารก็อยู่ในกรอบของภาษา นี่คือความรู้ของคนล้วนมาจากการรับรู้ของคนและภาษาของคน
หนึ่งปัญหาของพุทธคือปัญหาที่พระพุทธเจ้าไม่ตอบเหมือน...ใบหน้าของพ่อ สามี ภรรยาหรือลูกที่เราเห็นทุกวันนั้นเป็นใบหน้าที่ปรากฏในการรับรู้ของเรา ใบหน้าที่แท้จริงของคนเหล่านี้เป็นอย่างไรไม่มีใครอาจล่วงรู้ได้. ( น. 15 )
ในอภิธรรมที่หลักธรรมขั้นปรมัตถธรรมอยู่ 4 ข้อคือ จิต เจตสิก รูปและนิพพานถือว่าไม่เกี่ยวกับการรับรู้ของคน แต่นิพพานเกี่ยวข้องกับประสบการณ์ของคนอยู่บ้าง การเข้าใจอัพยากตปัญหานั้นต้องอยู่บนฐานภาษากับสังสารวัฏฏ์โดยอาศัยจินตนาการไม่ว่าจะเกี่ยวข้องกับการรับรู้ของคนหรือไม่...ความรู้ในพุทธศาสนาเป็นสิ่งที่ได้มาจากประสาทสัมผัสและสามารถเข้าใจได้ด้วยภาษา. ( น. 18 ) และสังสารวัฏฏ์ในความหมายทุกข์นั้นมีตัวฉันในภาษาคนเล่นบทละครอยู่
คำถามที่ถูกต้องถามว่า ความรู้สึกเกิดได้อย่างไร..? ความอยากเกิดได้อย่างไร..? ในคัมภีร์วิสุทธิมรรคชี้ชัดว่า ทุกข์มีอยู่ การกระทำมีอยู่ นิพพานมีอยู่ หนทางมีอยู่โยงไปถึงหลักพุทธว่า ตัวฉันไม่มีจริงในอนัตตลักขณสูตรมองขันธ์ห้า...ไม่มีสังขารใดที่เป็นความลับอยู่ลึกหรือเลยเกินขอบเขตที่มนุษย์เราจะรับรู้ได้. ( น. 22 ) ด้วยพุทธจะไม่ว่า ฉันคิด ดังนั้น ฉันมีอยู่ แต่จะว่ามีการคิด ดังนั้นการคิดจึงมีอยู่ ( น. 23 )
การที่...พุทธศาสนาวิเคราะห์ว่าตัวฉันที่ปรากฏในฐานะเจ้าของสิ่งเหล่านี้มิได้มีจริง นั่นเป็นเพียงมายาภาพที่เกิดจากความยึดมั่น. ( น. 26 ) และ...เมื่อภาษามาจากความยึดมั่น การใช้ภาษาโดยไม่ระมัดระวังก็อาจตกอยู่ภายใต้อิทธิพลของภาษา. ( น. 26 )นั้นแล.
.........................................
บรรณานุกรม
สมภาร พรมทา. 2559. พุทธปรัชญาในอภิธรรมปิฎก. นนทบุรี : บริษัทปัญญ
ฉัตร์ บุ๊คส์ บายดิ้ง จำกัด.
ความเห็น (2)
อ่านบันทึกนี้ผ่านเนื้อหา "ทุกสิ่งมีอยู่" ....
พลอยให้คิดถึง
หลักอริยสัจ 4 ไปในตัวเลยครับ
เป็นหลักสัจธรรมที่แท้จริงครับ
คุณแผ่นดิน
ขอบคุณครับ