วารสาร Science ฉบับวันที่ ๑๖ กันยายน ๒๕๕๙ แนะนำรายงานผลการวิจัย ในหัวข้อ How the mind controls the body ซึ่งอ่านได้ ที่นี่ นำผมไปสู่บทความฉบับเต็มเรื่อง Motor, cognitive, and affective areas of the cerebral cortex influence the adrenal medulla ซึ่งอ่านได้ ที่นี่
เป็นจุดเริ่มต้นของความเข้าใจกลไกการเกิดโรคกลุ่มหนึ่งที่เรียกว่า psychosomatic diseases คือมีอาการ ทางกายจริงๆ แต่หาสาเหตุทางกายไม่พบ จึงทึกทักว่ามีสาเหตุทางใจ แต่ก็ไม่รู้ว่ากลไกของสาเหตุเป็นอะไร บางคนกล่าวหาว่าแกล้งทำ เพื่อเรียกร้องความสนใจ ซึ่งถ้าแกล้งทำ เจ้าตัวต้องควบคุมได้ แต่อาการโรคเหล่านี้ อยู่เหนือความควบคุมของเจ้าตัว จากรายงานผลการวิจัยในวารสาร PNAS เรื่องนี้ เริ่มค้นพบสาเหตุความผิด ปกติในสมองแล้ว ข้อสรุปอย่างง่าย ที่สุดคือ ผิดปกติที่สมองส่วนเปลือกนอก (cerebral cortex) หลายส่วน ที่มีเส้นประสาทเชื่อมต่อไปยังต่อมหมวกไตส่วนชั้นใน (adrenal medulla) ไปกระตุ้นการหลั่งฮอร์โมนที่ทำให้เกิด อาการทางกาย โดยเฉพาะอาการของอวัยวะภายใน
ดูจากชื่อรายงานผลการวิจัย จะเห็นว่า สมองส่วนที่เกี่ยวข้องเป็นส่วนที่ควบคุมการเคลื่อนไหว (motor), สมองส่วนควบคุมการรับรู้และเรียนรู้ (cognitive), และสมองส่วนควบคุมอารมณ์ (affective) ประกอบกัน และอาการโรคมาจากความผิดปกติของระบบประสาทอัตโนมัติ (autonomic nervous system) โดยเฉพาะส่วน ประสาทซิมพาธีติค
ทีมวิจัยสรุปว่า การทำงานของสมองส่วนเตรียมเคลื่อนไหว ส่วนรับรู้ความขัดแย้ง ความเศร้า น่าจะ เชื่อมโยงกับการทำงานของต่อมหมวกไต สมองส่วนเปลือกนอกทำหน้าที่เกี่ยวกับความยืดหยุ่นของสมอง (neural plasticity) และการเก็บข้อมูล ดังนั้นความผิดปกติของความยืดหยุ่น อาจนำไปสู่โรคกลุ่ม psychosomatic และการทำหน้าที่ของสมองส่วนเคลื่อนไหว คิด และอารมณ์ อาจก่อโรคหรือช่วยลดอาการของโรคกลุ่มนี้
วิธีการศึกษาของทีมนักวิจัยน่าหวาดเสียว เขาทดลองในลิง โดยฉีดไวรัสเชื้อโรคพิษสุนัขบ้าเข้าไปในชั้นในของต่อมหมวกไต แล้วติดตามว่าไวรัสมันไต่ไปตามเส้นประสาทไปสู่เซลล์สมองตรงไหนบ้าง ก็ได้ผลการวิจัยว่าเซลล์สมองตรงส่วนไหนบ้างที่มีใยประสาทเชื่อมต่อไปยังต่อมหมวกไตชั้นใน รายละเอียดมีมากมาย ซึ่งผมไม่เข้าใจนัก จึงสรุปนำมาเล่าเพียงแค่นี้
โรคที่ไม่รู้สาเหตุในอดีต กำลังได้รับการศึกษาและเผยโฉมสาเหตุ ดังกรณีโรคกลุ่ม psychosomatic เริ่มได้รับการเผยโฉมว่าเกิดจากความผิดปกติของหลายส่วนของสมองใหญ่ส่วนเปลือกนอก (cerebral cortex)
วิจารณ์ พานิช
๑๗ ก.ย. ๕๙
ไม่มีความเห็น