"เกษตรเชิงระบบ" เพื่อใคร????
เมื่อผมเริ่มเข้ามาทำงานที่ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ตั้งแต่ปี 2520 ผมได้มีโอกาสทำงานวิจัย และกำหนดหัวข้อการสอน "เกษตรเชิงระบบ" ในแทบทุกวิชาที่ผมมีส่วนร่วมในการสอน ไม่ต่ำกว่า 10 รายวิชา รวมทั้งมีส่วนร่วมผลักดันให้มีการเปลี่ยนกรอบการสอน วิจัย และบริการสังคม จากการการทำงาน "เชิงเดี่ยว" เป็นการทำงาน "เชิงระบบ" ในระยะต่อๆมา ในทุกเรื่อง ทุกประเด็น ทุกงาน ที่ผมมีส่วนเกี่ยวข้อง ทั้งระดับประเทศ และระดับนานาชาติ
แม้เป้าหมายของการทำงานจะทำไปเพื่อความก้าวหน้า และความสำเร็จของบุคคลในระบบการทำงานที่เกี่ยวข้องในสังคมส่วนใหญ่ แต่ในเนื้อหาของเชิงระบบนั้น ในบางส่วนของการทำงาน กลับเป็นการจัดเชิงระบบ เพื่อเป็นเครื่องมือของระบบทุนนิยม ที่ทำให้ความสำเร็จของสังคม มิได้เป็นไปเพื่อประโยชน์ของประชากรส่วนใหญ่
แต่กลับเป็นไปเพื่อระบบทุนนิยม ที่มีกลุ่มบุคคลจำนวนน้อยที่มีทุนมาก รอรับผลประโยชน์จากการทำงานของประชากรจำนวนมาก และบุคคลจำนวนมากที่มีทุนน้อย กลับได้ประโยชน์น้อยมาก
เพราะเป็นไปตามหลักการ ของ "ความเสมอภาค" ของ คนที่มีทุนน้อย ก็ต้องได้น้อย ยิ่งถ้าไปยืมทุนคนอื่นมาทำกิจกรรม ยิ่งแทบจะไม่ได้อะไรเลย เพราะตัวเองมีแค่ทุนแรงงาน(ที่มักถูกตีค่าว่า "ไร้คุณภาพ" เสียด้วย) ทำให้มีผลตอบแทนน้อย ไม่พอแก่การยังชีพ จนนำเข้าไปสู่วงจรอุบาทว์ "โง่ จน เจ็บ" และเป็นหนี้ แบบ อมตะนิรันดร์กาล
และยิ่งกว่านั้น นักวิชาการทุกสายงานที่มีความสามารถพอที่จะช่วยเหลือประชากรส่วนใหญ่เหล่านี้ และแก้ไขปัญหาสังคมส่วนใหญ่ได้ จำนวนมากก็หันไป "สวามิภักดิ์" ยอมเป็นเครื่องมือให้กับระบบทุนนิยม ที่คนส่วนน้อยได้ประโยชน์ แบบ แทบไม่คิดจะหันมาช่วยเหลือประชากรส่วนใหญ่ เพียงข้ออ้างว่า ตัวเองเป็นหน่วยย่อยของระบบการทำงานเท่านั้น ทำอะไรไม่ได้มาก
ถ้าปล่อยให้กลไกนี้ดำเนินต่อไป คงไม่ต้องเดาให้ยาก ว่าเกมนี้จะจบลงแบบใด
-------------------------------------------
ทางออกที่พอจะเหลืออยู่บ้าง ก็คือ การสร้าง "ความยุติธรรม" ของผลประโยชน์ ให้ทุกภาคส่วนมีความเป็นอยู่ตามความจำเป็น ตามอัตภาพ มีความพอเพียง พออยู่กันได้ อย่างเป็นจริงๆ ในชีวิตจริงๆ
เพราะแม้ใครจะพยายามกอบโกยไปมากเท่าใด ในที่สุดก็เอาไปไหนไม่ได้อยู่แล้ว ตายไป ก็ต้องละทิ้งทั้งหมด
จึงน่าจะคิดทำอะไรที่เป็นประโยชน์มากกว่า ช่วยเหลือกันและกัน ในฐานะเพื่อนร่วมโลก ตั้งแต่ตอนที่ยังมีชีวิตนี้ น่าจะได้อรรถประโยชน์ผลรวมที่ดีมากกว่า
แม้เราจะเป็นเพียงปัจเจก หน่วยย่อย ทำอะไรไม่ได้มาก ก็สามารถเริ่มด้วยที่ตัวเราก่อน
ถ้าเราไม่เริ่ม หรือไม่เริ่มที่ตัวเรา ทั้งๆที่รู้แล้วและคิดว่าจะทำ คิดจะแก้ไข แล้วเราจะรอให้ใครเป็นผู้เริ่มก่อน
..................................................
เมื่อเราเริ่มแก้ไขที่ตัวเราก่อน วันหนึ่ง เราอาจจะมีคำตอบ ว่า "เกษตรเชิงระบบ" ที่ดี คือ ทำอะไร ทำอย่างไร และ ทำเพื่อใคร?????????
ความเห็น (1)
-สวัสดีครับ
-"ถ้าเราไม่เริ่ม หรือไม่เริ่มที่ตัวเราที่รู้แล้วและคิดจะทำ คิดจะแก้ไข แล้วเราจะรอให้ใครเป็นผู้เริ่มก่อน.."
-เปลี่ยนที่ตัวเราก่อนนะครับอาจารย์
-ขอบคุณครับ
